Morgunblaðið - 26.10.1996, Blaðsíða 48

18 LAUGARDAGUR 26. OKTÓBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
Dýraglens
F/sos/xæ'
fcOLE'A'
6ULLÖÆ..
Grettir
Ljóska
SZ43
?'Vc/
Smáfólk
Nei, ég er bara að reyna að
venjast því.
BREF
TTL BLAÐSINS
Kringlan 1103 Reykjavík • Sími 5691100 • Símbréf 569 1329
• Netfang: lauga@mbl.is
Hérþarf
þj óðarvakningu
Frá Halldóri Kristjánssyni:
VIÐ birtum hér grein eftir roskinn
og reyndan blaðamann í Svíþjóð,
Gunnar Rossel að nafni. Tvær
ástæður eru til þess að þessi grein
er valin til birtingar. Önnur er sú
að hér er málstaður bindindis túlk-
aður svo að við getum það ekki
betur. Hin ástæðan er sú að Ross-
ell er útlendur maður og tekur
afstöðu eftir viðhorfum og reynslu
í sínu landi. Því er grein hans
öðrum þræði áminning og sönnun
þess að áfengismálin eru alþjóðleg
og baráttan gegn neyslu vímuefna
er engan veginn séríslenskt við-
fangsefni. Hér er talað um menn
og peninga. Svíar eru u.þ.b. 40
sinnum fleiri en við og því er fljót-
séð hvaða fjöldi væri hér í hlut-
falli við Svía. Sænska krónan er
rúmlega 10 íslenskar. Og nú gef-
um við Svíanum orðið:
„Ómetanieg eru ýmis meðul
sem komið hafa til sögunnar á
síðustu árum. Með þeim hefur
mannslífum verið bjargað og ótal-
inn fjöldi hefur átt góða daga
þeirra vegna.
Hins vegar þarf meira til en
meðulin til að bæta þjóðarheilsuna
svo að verulega muni. Það verður
ekki gert með pillum og inntökum.
Til þess þarf heilbrigða lífshætti.
Eigi þjóðarheiisan að batna þarf
áhrifamiklar forvarnir og mikla
vinnu. Og þá er fyrst að nefna
baráttu gegn hinum miklu heilsu-
spillum þessarar aldar, áfengi og
tóbaki.
Það ætti engum að dyljast að
milli 300.000 og 500.000 skýlaus-
ir ofneytendur eru í landinu og
að áfengið veldur dauða 7-8 þús-
und manna á hverju ári, áfengið
kostar þjóðfélagið meira en hundr-
að milljarða króna árlega og í
þriðja hverju rúmi sjúkrahúsanna
liggur sjúklingur sem áfengið hef-
ur svipt heilsu.
Bætum svo við þetta ómetan-
legum hörmum heimila og fjöl-
skyldna sem öðru fremur bitnar á
börnunum.
Við vitum líka að tóbakið kostar
8-10 þúsund mannslíf á ári
hverju. Eftir því sem reykingar
stúlkna vaxa og þær byrja yngri
að reykja fjölgar lungnakrabbatil-
fellum hjá konum. Þar eru kvíð-
vænlegar horfur framundan.
Því miður eigum við ekki stjórn-
málamenn sem þora að beijast
fyrir betri þjóðarheilsu með því að
sameina alþýðu gegn tóbaki,
áfengi og öðrum vímuefna. Menn
svæfa gjarnan samviskuna með
meinlausu og máttvana tali sem
engin vakning fylgir.
Nú sjáum við afleiðingar af lág-
kúru stjórnmálamannanna í hern-
aði fjölgandi unglingahópa á
föstudags- og laugardagskvöldum
og með götumyndum hingað og
þangað.
Þetta má ekki svo til ganga.
Við þurfum mótspyrnu og von
mín er sú að almenn þjóðarvakn-
ing verði í landinu gegn áfengi og
tóbaki. Sú andstaða þarf að vera
baráttufús og harðsnúin. Hér duga
engar gælur.
Til dæmis má hér minna á leik-
ara sem njóta mikillar lýðhylli en
voru eitt sinn háðir áfengi en
lánaðist að losna frá áhfirum þess.
Menn úr þeirra röðum gætu sagt
umbúðarlaust frá því helvíti sem
þeir lifðu í um skeið án þess að
sinna góðum ráðum lengi vel.
Slíkra kynni að vera þörf til
mótvægis við leikara sem látnir
eru túlka áfengismál í sjónvarpi
af miklu dómgreindarleysi. Ekki
bara með því að drekka og keðju-
reykja látlaust meðan þeir eru á
sviðinu, heldur með þeirri lítilsvirð-
ingu sem þeir sýna bindindismönn-
um og þeim sem reykja ekki.
Þeir gleðja hins vegar bæði
áfengis- og tóbakssalana sem
einskis svífast ef um gróða er að
ræða.
Einhvert hið svívirðilegasta
dæmi um blygðunarleysi í málum
eru tilraunir til að múta vísinda-
mönnum til að mæla með viskíi
oggini.
I þijú ár unnu 17 rannsóknar-
menn frá níu þjóðlöndum saman
að áfengismálum undir forystu
Heilbrigðisstofnun Sameinuðu
þjóðanna. Arangurinn varð ágæt
bók, sem Heilbrigðisstofnunin gaf
út og heitir „Alcohol Policy and
the Public Good“. (Áfengi, löggjöf
og almannaheill).
Eitt er öruggt. Leiðin til að létta
ófarnað vegna áfengisneyslu er
að minnka heildarneyslu.“ Sú er
niðurstaða vísindamanna.
HALLDÓR KRISTJÁNSSON ’
frá Kirkjubóli.
Hvað skal segja? 48
Væri rétt að segja: Þeir fóru báðir úr jökkunum.
Rétt væri: Þeir fóru báðir úr jakkanum, nema hvor hafi verið
í tveimur eða fleiri jökkum.
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt til að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
t.il biftinffar teliast samhvkkia betta. ef ekki fvÍFÍr fvrirvari hér að lútandL