Morgunblaðið - 23.04.1997, Blaðsíða 20

20 MIÐVIKUDAGUR 23. APRÍL 1997
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
127 ár liðin frá fæðingu Vladímírs Leníns
Sanntrúaðir sýndu
leiðtoganum virðingu
Moskvu. Reuter.
Þrýst á
repúblik-
ana vegna
efnavopna
Washington. Reuter.
BILL Clinton Bandaríkjaforseti
kvaðst í gær nokkuð vongóður um
að öldungadeild þingsins samþykkti
efnavopnasáttmálann. Hefur hann
að undanförnu beitt repúblikana á
Bandaríkjaþingi miklum þrýstingi
um að láta af andstöðu við efna-
vopnasáttmálann. Tom Daschle,
leiðtogi demókrata í öldungadeild-
inni, sagði í fyrradag, að sækja
bæri repúblikana til ábyrgðar yrði
sáttmálinn um að banna efnavopn
ekki samþykktur í þessari viku.
67 atkvæði þarf í öldungadeild-
inni, eða tvo þriðju hluta, til að sátt-
málinn verði staðfestur, en ekki þarf
að greiða atkvæði um hann í full-
trúadeildinni. 100 sæti eru í öld-
ungadeildinni og sitja demókratar í
45 en repúblikanar í 55. Búist er
við að allir öldungadeildarþingmenn
demókrata greiði atkvæði með sátt-
málanum, en ekki er vitað hvað
margir repúblikanar hyggjast styðja
hann. 22 atkvæði þarf úr röðum
repúblikana til að hann verði stað-
festur.
Jesse Helms, formaður utanríkis-
málanefndar Bandaríkjaþings, og
fleiri íhaldssamir repúblikanar eru
andvígir sáttmálanum.
Sáttmálinn var gerður í forsetatíð
repúblikananna Ronalds Reagans og
Georges Bush. Hann var undirritað-
ur árið 1993 og hefur verið staðfest-
ur í rúmlega 70 ríkjum. íslendingar
eru hins vegar ásamt Bandaríkja-
mönnum og Rússum í þeim hópi, sem
ekki hefur fullgilt hann.
Umræður á Bandaríkjaþingi um
sáttmálann eiga að hefjast í dag.
Áður en gengið verður til atkvæða
um hann á morgun, fímmtudag,
verða fimm viðbótartillögur teknar
til umfjöllunar. Því hefur verið hald-
ið fram að verði þær samþykktar
muni Bandaríkjamenn sjálfkrafa
verða útilokaðir frá þátttöku í sátt-
málanum hvort sem hann verður
samþykktur eða ekki.
NOKKRAR þúsundir manna gengu
framhjá smurðum líkama Vladímírs
Leníns í gær en þá átti hann af-
mæli. Eru 127 ár liðin frá fæðingu
hans. Margir virtust þó aðallega
vera komnir til að herma upp á
kommúnista loforð um næstum
ókeypis íbúð í Moskvu.
Sanntrúaðir kommúnistar, aðal-
lega aldrað fólk með rauða rós í
barmi, fóru með gömlu sovétslag-
orðin þegar þeir komu að líki Len-
íns: „Eg er kominn til að sýna hin-
um mikia leiðtoga kommúnista-
flokksins, Vladímír Lenín, virðingu
á afmælisdegi hans,“ sagði Igor
Fjodorov, atvinnulaus verkamaður,
en aðrir höfðu meiri áhuga á komm-
únískum samtökum, sem lofa stuðn-
ingsmönnum sínum íbúð í Moskvu
fyrir aðeins eina milljón rúblna eða
tæpar 10.000 ísl. kr. Beið fólkið í
langri röð eftir að fá nafnið sitt
skráð en það þurfti einnig að hafa
tekið þátt í hátíðarhöldunum í gær
vegna afmælis Leníns.
„Við erum að reyna að koma á
kerfi í anda kommúnismans," sagði
Kíma Gúrskaja, sem vann við skrán-
inguna, og fullyrti, að nú þegar hefði
370 manns verið útveguð íbúð. Ekki
vildi hún kannast við, að um væri
að ræða einhvers konar píramítafyr-
irtæki eins og þau, sem hafa tröllrið-
ið Austur-Evrópu eftir hrun komm-
únismans.
Gennadí Zjúganov, leiðtogi
kommúnistaflokksins, lagði bióm-
vönd að grafhýsi Leníns við hátíð-
arhöldin í gær en nokkru áður höfðu
nokkrir unglingar reynt árangurs-
laust að grýta í hann tómötum. Blóm
voru einnig lögð að gröfum annarra
sovétleiðtoga. Leiði Stalíns flóði til
dæmis í rauðum rósum en á gröf
Brezhnevs voru aðeins nokkrar
plastrósir.
Allir voru á einu máli um, að ekki
kæmi til greina að grafa Lenín eins
og Borís Jeltsín, forseti Rússlands,
hefur lagt til en það er ekki lengur
ríkið, sem stendur undir kostnaði við
að halda við smyrlingnum, heldur
ftjáls framlög. Sumir andkommún-
istar vilja líka, að Lenín verði hafður
áfram í grafhýsinu sem víti til varn-
aðar komandi kynslóðum.
Eins og nýlátinn
Júrí Denísov-Níkolskí vill líka, að
Lenín fái að vera kyrr en hann hefur
lengst af séð um að halda við líkinu
og náð undraverðri tækni á því sviði.
„Ef tekið væri sýni af húð Leníns
og sett undir smásjá, myndi sérfræð-
ingur eiga erfitt með að greina á
milli þess og sýnis af manni, sem
væri nýlátinn," segir Denísov-
Níkolskí.
Reuter
GAMALL kommúnisti með mynd af Lenín fyrir framan grafhýsið á Rauða torginu.
Meirihluti sænskra kjós-
enda hlynntur EMU-aðild
MEIRIHLUTI Svía er hlynntur aðild
lands síns að Efnahags- og mynt-
bandalagi Evrópu (EMU), sam-
kvæmt niðurstöðum skoðanakönn-
unar, sem sænska blaðið Expressen
birti á mánudag. Hins vegar er talið
ólíklegt að ríkisstjórn Görans Pers-
son ákveði að stefna á stofnaðild að
bandalaginu strax árið 1999, þótt
sænski seðlabankinn þrýsti nú á um
slíka ákvörðun.
í könnun Expressen sögðust 26%
hlynnt EMU-aðild strax árið 1999
EFTA
opnar
heimasíðu
EFTA, Fríverzlunarsamtök
Evrópu, opnuðu í gær heima-
síðu á alnetinu. Slóðin er
http://www.efta.int og veitir
síðan aðgang að heimasíðum
þriggja helztu stofnana EFTA,
þ.e. aðalskrifstofunnar, dóm-
stólsins og eftirlitsstofnunar-
innar.
Mikið af upplýsingum er nú
þegar að fínna á síðum stofn-
anna og í framtíðinni er stefnt
að því að lagatextar, sem
tengjast EES-samningnum,
bætist við.
og 26% sögðust hlynnt aðild, en
ekki strax við stofnun EMU. And-
stæðingar EMU-aðildar eru 37%.
Úrtak könnunarinnar var 1.000
manns.
Monica Björklund, stjórnmála-
skýrandi Svenska Dagbladet, segir
að þessar tölur komi á óvart, enda
hafi meirihluti Svía hingað til verið
andvígur EMU-aðild. Hins vegar sé
til í dæminu að almenningur hafi
nú áttað sig á því að EMU muni
verða að raunveruleika og óttist
áhrif þess fyrir Svía að standa utan
myntbandalagsins.
Seðlabankinn
vill stofnaðild
Seðlabanki Svíþjóðar þrýstir nú í
auknum mæli á ríkisstjórn Görans
Persson að stefna á stofnaðild að
EMU, samkvæmt fréttum sænskra
blaða. Bankinn mótmælti á sínum
tíma þeirri niðurstöðu Calmfors-
nefndarinnar að Svíþjóð ætti að bíða
með aðild að myntbandalaginu. Að
mati seðiabankans er ljóst að evróið
verður notað í Svíþjóð, hvað sem
stjórnmálamennimir segja. Fyrir-
tæki munu sækjast eftir að taka lán
í evró og heimilin einnig, þegar fram
líða stundir. Þá kann sparnaður Svía
að leita yfir í evró. Bankinn telur
því að fjármálageirinn og efnahags-
lífið í heild muni líða fyrir seinkun
á aðild.
Stefan Ingves, aðstoðarseðla-
bankastjóri, sagði í erindi í síðustu
viku að ef Svíþjóð yrði með í EMU
frá upphafi mætti forðast ónauðsyn-
iegar og dýrar lausnir, bæði fyrir
fyrirtækin og samfélagið.
Búizt við að
aðild seinki
Göran Persson, sem var hlynntur
EMU sem fjármálaráðherra, hefur
ekki viljað taka af skarið varðandi
stefnu ríkisstjórnarinnar eftir að
hann varð forsætisráðherra. Hann
hefur lofað að segja hug sinn í næsta
mánuði og búast margir við að hann
muni nota frídag verkalýðsins til að
gefa yfirlýsingu. Flestir búast við
að hann muni lýsa því yfir að beðið
verði með aðild að EMU í nokkur ár.
Stjórnmálaskýrendur telja að
Persson hafi ekki tekizt að sannfæra
nægilega stóran hluta Jafnað-
armannaflokksins um ágæti EMU-
aðildar og jafnframt hafi hann
áhyggjur af afstöðu Miðflokksins,
sem hefur veitt stjórninni stuðning
í ýmsum mikilvægum málum.
Að sögn Reuters-fréttastofunnar
sagði formaður Miðflokksins, Olof
Johansson, á fundi á mánudag að
ef stjórn Jafnaðarmannaflokksins
reyndi að koma Svíþjóð inn í EMU,
myndi flokkur hans hætta stuðningi
við hana. Jafnaðarmenn þyrftu þó
ekki á stuðningi Miðflokksins að
haida til að taka ákvörðun um EMU-
aðild, þar sem næststærsti flokkur-
inn á þingi, Hægriflokkurinn, styður
inngöngu í EMU eindregið.
Þýzkaland og skilyrði fyrir EMU-aðild
Frekara aðhalds þörf
í ríkisfjármálum
Frankfurt. Reuter.
ÞÝZKA ríkisstjórnin vísar á bug
fréttum ijölmiðla í Þýzkalandi og
víðar um að allt stefni í að fjárlaga-
hallinn á árinu verði meiri en svo
að landið geti orðið stofnríki Efna-
hags- og myntbandalags Evrópu
(EMU). Hins vegar viðurkenna
embættismenn að enn frekara að-
halds í ríkisfjármálum sé þörf til
að tryggja EMU-aðild Þýzkalands.
Þýzka blaðið Welt am Sonntag
greindi frá því um helgina að hall-
inn á rekstri ríkissjóðs fyrstu þrjá
mánuði ársins væri 40 milljarðar
marka, en hallinn á öllu árinu má
ekki vera meiri en 53,4 milljarðar
samkvæmt fjárlögunum. Talsmað-
ur íjármálaráðuneytisins segir hins
vegar að ekki sé þar með sagt að
sama hallarekstri verði viðhaldið
allt árið. Meðal annars er bent á
að skatttekjur hafi skilað sér illa
framan af árinu.
Nýjar lántökur ríkissjóðs eru
taldar spá betur fyrir um fjárlaga-
hallann og voru þær 14,3 milljarðar
marka á fyrsta ársfjórðungi.
Markmiðið um 2,9%
halla í hættu
Markmið þýzku stjórnarinnar er
að fjárlagahallinn verði 2,9% af
vergri landsframleiðslu á þessu ári.
Hins vegar hafa fréttir um óvenju-
mikið atvinnuleysi og minni hag-
vöxt en vænzt var valdið óvissu um
að takist að halda við þetta mark-
mið. í Maastricht-sáttmálanum er
miðað við að fjárlagahalli í aðildar-
ríkjum EMU sé innan við 3% af
VLF, en frá því eru þó vissar undan-
tekningar.
Að sögn brezka blaðsins Obser-
ver er búizt við að framkvæmda-
stjórn Evrópusambandsins birti á
næstunni spá, sem geri ráð fyrir
nákvæmlega 3% fjárlagahalla í
Þýzkalandi á árinu.
Handelsblatt í Þýzkalandi greinir
hins vegar frá því að Alþjóðagjald-
eyrissjóðurinn hafi endurskoðað spá
sína um 2,4% hagvöxt í þýzku efna-
hagslífi og telji nú 2,2% nær lagi.
Lítill vafi leikur á að frekari nið-
urskurður ríkisútgjalda verður
nauðsynlegur í Þýzkalandi á þessu
ári. Innan Kristilegra demókrata,
flokks Kohls kanzlara, er rætt um
að með því að lækka bætur al-
mannatrygginga um 1,6% megi
spara 20 milljarða marka. Stjórnar-
andstaðan kann þó að standa í vegi
fyrir slíkum aðgerðum.