Morgunblaðið - 23.04.1997, Blaðsíða 32

32 MIÐVIKUDAGUR 23. APRÍL 1997
AÐSENDAR GREINAR
MORGUNBLAÐIÐ
Um heildarútgáfu rita
Sigurðar Nordals
Fjöreggið og
löglausu lögin
AÐ MATI frétta-
stofu Ríkissjónvarps-
ins virðist fátt hafa
verið fréttnæmt af árs-
fundi Rannsóknarráðs
íslands 15. apríl sl.
annað en það að Jó-
hannesi Nordal hafi
verið veittur tvöfalt
hærri styrkur til heild-
arútgáfu á ritverkum
Sigurðar Nordals en
reglur segja til um þótt
lög að vísu leyfí. Þetta
var aðalfrétt að kvöidi
16. apríl sl. sem var
svo endurtekin í síðari
fréttatíma sama kvöld.
Fyrir fréttinni var bor-
inn framkvæmdastjóri Rannsóknar-
ráðs og fylgdu skýringar hans með.
Daginn eftir var leiðrétting lesin í
kvöldfréttatíma, en fékk þó ekki
jafnveglegan sess og hin fyrri. Af
vísindaiðkun landsmanna fóru hins
vegar engar sögur.
Hið sanna í málinu er að styrkur
þessi var ekki veittur Jóhannesi
Nordal, heldur Hinu íslenzka bók-
menntafélagi. Sjálfur undirritaði ég
umsóknina fyrir hönd félagsins, en
Jóhannes sem verkefnisstjóri eins
og áskilið var á eyðublaðinu. Hefur
hann haft umsjón með útgáfunni
ásamt ritnefnd, en engar greiðslur
fengið frá Bókmenntafélaginu fyrir
það starf.
Rannsóknarráð hefur þegar greitt
nálega allan styrkinn beint til Bók-
menntafélagsins; það sem eftir
stendur verður greitt félaginu síðar
á árinu. Styrknum hefur verið varið
til að kosta fræðilega
vinnu við útgáfuna og
voru menn ráðnir sér-
staklega til þeirra
verka. Sú vinna laut
aðallega að gerð ýtar-
legra skráa yfir allt
verkið sem er 12 bindi
og búa til prentunar
háskólafýrirlestra Sig-
urðar um bókmennta-
sögu íslendinga 1350-
1750. Það var nokkurt
vandaverk eins og nán-
ar er lýst í formála síð-
asta flokks ritsafnsins.
Til viðbótar útgáfu
textans var aukið við
nokkrum ábendingum
um síðari umíjöllun með vísan til
nýrri rita og útgáfa. Vegna þess
hversu verkið hefur dregizt bættust
við sérstakir erfiðleikar við flutning
texta milli tölvukerfa sem kostaði
bæði fé og fyrirhöfn.
Styrkur sá sem Bókmenntafélag-
ið hlaut er svokallaður kynningar-
styrkur. Hvað sem nafngiftum líður
en ljóst að honum var varið til að
kosta fræðilega vinnu sem óhjá-
kvæmilegt var að vinna ef verkið
átti að koma að fullum notum.
Rannsóknarráð íslands gerir
miklar kröfur til umsókna. Aldrei
hefur annað hvarflað að mér en þær
fái í samræmi við það málefnalega
umfjöllun að fengnu áliti hinna
beztu manna. Með umsókn Bók-
menntafélagsins var farið fram á
stuðning við að leiða til lykta mikil-
vægt og óvenju viðamikið útgáfu-
verk sem hafið var fyrir rúmum tíu
Styrkur Rannsóknar-
ráðs var alls ekki veittur
Jóhannesi Nordal, segir
Sigurður Líndal, held-
ur Hinu íslenzka bók-
menntafélagi.
árum að frumkvæði Tómasar Guð-
mundssonar skálds. Um nokkurt
skeið var tvísýnt um framhaldið
vegna langvinnra fjárhagserfiðleika
Almenna bókafélagsins sem var
upphaflegur útgefandi. Þegar sýnt
var að ekki rættist úr tók Hið ís-
lenzka bókmenntafélag við verkinu
og lauk því.
íslendingar eru nýjungagjarnir
og öllu fúsari til að hefja fram-
kvæmdir en leiða þær til lykta. Og
þeir sem ijármunum ráða virðast
að sama skapi fúsari til að styrkja
fyrirætlanir en framkvæmdalok. Eg
taldi styrkveitingu Rannsóknarráðs
til Bókmenntafélagsins til marks
um breytt viðhorf - að nú gerðu
menn sér betur grein fyrir því en
áður að slík stefna væri ekki heilla-
vænleg. Ekki væri síður mikilvægt
að ljúka framkvæmdum en hefja
þær þannig að full not yrðu af verk-
um í stað þess að þau döguðu uppi
hálfköruð og til takmarkaðrar nyt-
semdar eins og allt of mörg dæmi
eru um.
Höfundur er lagaprófessor.
EINHVER furðu-
legustu lög, sem Al-
þingi hefur samþykkt,
eru lögin um stjórn
fiskveiða nr. 38/1990.
Hvort tveggja er stofn-
analegt orðalag þeirra
og eins hið viðamikla
valdaafsal Alþingis,
sem 4. gr. laganna fel-
ur í sér og er svohljóð-
andi: „Ráðherra getur
ákveðið að auk al-
menns veiðileyfis skuli
veiðar á ákveðnum
tegundum nytjastofna,
veiðar í tiltekin veiðar-
færi, veiðar ákveðinna
gerða skipa eða veiðar
á ákveðnum svæðum háðar sér-
stöku leyfi ráðherra. Getur ráðherra
bundið leyfi og úthlutun þess þeim
skilyrðum er þurfa þykir. Ráðherra
Hve lengi á að dragast,
spyr Gunnlaugur
Þórðarson, að glóru-
laus ólög verði borin
undir Hæstarétt?
getur m.a. ákveðið að aðeins hljóti
leyfi ákveðinn fjöidi skipa, skip af
ákveðinni stærð eða gerð eða skip
er tilteknar veiðar stunda eða hafa
áður stundað."
Texti þessi kom fyrst fram í 3.
gr. laga nr. 118/1984, um breyt-
ingu á lögum um veiðar í landhelgi
íslands, en eru nú í 4.
gr. laga um stjórn fisk-
veiða. Þetta er þrum-
andi ofurframsal á
valdi Alþingis á aðal-
atvinnuvegi þjóðarinn-
ar. Sennilega finnst
ekki dæmi um slíkt
brot á stjórnarskrá rík-
is með öðrum lýðræðis-
þjóðum. Þó keyrði um
þverbak, er Norður-
Atlantshafið og íshafið
voru lögð undir ráð-
herra með lögunum um
stjórn fiskveiða. Hér er
sama ólyktin af lögg-
jöfinni og í 20% fyrn-
ingarákvæðinu og
þeirri spillingu, sem því fylgir.
Einfaldast hefði verið að orða
lagagreinina eitthvað á þessa leið:
„Ráðherra einn getur ráðið veiðum
við ísland eftir því, sem honum
þykir."
Á bls. 67 í bókinni um búmarkið,
sem vikið var að í síðustu blaða-
grein, farast Sigurði Líndal svo orð,
að lögin, sem hafa að geyma ofan-
greind lagaákvæði, séu dæmi um
víðtækt framsal Álþingis á valdi
þess. Hann segir ennfremur orðrétt:
„Ekki liggur í augum uppi hvað
þessi texti merkir í raun og veru.“
Greinilegt er, að prófessornum
blöskrar orðalag lagagreinarinnar,
og þó kallar hann ekki allt ömmu
sína í því efni. Það var illt, að hann
skyldi ekki taka skýrar til máls og
segja afdráttarlaust skoðun sína á
kvótanum, en takmarka sig við álit
á búmarkinu og því, sem það snert-
Sigurður Líndal
Gunnlaugur
Þórðarson