Morgunblaðið - 23.04.1997, Qupperneq 54

54 MIÐVIKUDAGUR 23. APRÍL 1997
MORGUNBLAÐIÐ
Dýraglens
HMÐ/I FEfZP/JLAS/
'kALUNN.? I
2Z? |*
HB/TA PöTT/NN. . /)£>
HLEBA N'/J<j£TU FPérr/PNAi
Tommi og Jenni
Halló? Þetta er Rabbi... Mér líður vel, þakka Já, mér gengur vel á
ó, sæl amma, hvernig þér fyrir ... ieikskólavisu ...
líður þér? leikskólinn?
BREF
TIL BLAÐSINS
Kringlan 1 103 Reykjavik • Simi 569 1100 • Símbréf 569 1329
Bölvað
tóbakið
Frá Þorsteini Njálssyni:
ÞANNIG hljóðaði forystugrein í Degi-
Tímanum fyrr í vetur. Stefán Jón
Hafstein ritstjóri fjallar þar um ógn
þá sem tóbakið er þjóð okkar og á
þakkir skildar. Það sætir í raun furðu
hve margir ráðamenn og töluverður
hluti af almenningi hefur lítinn skiln-
ing á þeim vanda sem tóbaki fylgir.
Stefán Jón talar um að hægt sé að
lækka útgjöld til heilbrigðismála um
þriðjung ef ekki væri tóbakið. Þriðj-
ungslækkun eru 13 milljarðar, meir
en allur tekjuskattur einstaklinga ár-
lega. Hugsið ykkur bara hvað hægt
væri að bæta heilbrigðisþjónustuna
mikið fyrir brot af þessum fjármun-
um. Verkefni yfirvalda í heilbrigðis-
og fjármálum snýst um niðurskurð
upp á einhver prómill af heildinni, 50,
100 eða 200 milljónir. Hvernig væri
að herða baráttuna gegn tóbaki,
kæru þingmenn, heilbrigðisstarfsfólk
og landsmenn allir.
Auðvitað getur enginn sagt ná-
kvæmlega hvort við getum sparað
þriðjung af fjármunum til heilbrigð-
ismála fyrr en við losum okkur við
tóbakið og teljum svo afraksturinn.
Víst er hins vegar að upphæðirnar
eru stórar sem spara má, og er mál
að hefjast handa og losa okkur við
tóbakið.
Enginn einn þáttur forvarna er
eins hagkvæmur fjárhagslega og
heilsufarslega og tóbaksvarnir.
Ástæða þess er að tugir þúsunda
landsmanna reykja. Tóbaksvarnir
eru því óumdeilanlega mjög mikil-
vægar. Alþjóðabankinn ber kennsl á
þetta, en þar sitja aðallega stjórnend-
ur frá landi fijálshyggjunnar, Banda-
ríkjunum. Bankastjórar Alþjóða-
bankans settu það sem skilyrði fyrir
láni til Ungverjalands á síðasta ári
að 1 milljón dollara af láninu færu
til rannsókna á aðferðum til að draga
úr reykingum meðal vinnandi fólks.
Samt er hlutfall reykingamanna í
Ungveijalandi ekki hærra en annars
staðar í Evrópu. Bankinn hefur
áhyggjur af því að mannauður Ung-
veija glatist vegna ótímabærra
dauðsfalla af völdum tóbaksneyslu.
Það er einnig skoðun Alþjóðabank-
ans að heilbrigðiskerfið eigi ekki að
stjórnast af markaðnum, því fjöldi
rannsókna sýnir að aukið framboð
leiðir til aukinnar eyðslu en alls ekki
betri heilsu. Það sama á við dreif-
ingu, sölu og neyslu tóbaks.
Islendingar skera sig úr öðrum
þjóðum, eða ætti ég að segja að ís-
lenskar konur skera sig úr. Hlutfall
kvenna sem reykir í Evrópu er um
25%, en 32% hér á landi. Þetta tákn-
ar að 7.200 fleiri konur reykja hér
á landi en ætti að vera samkvæmt
Evrópumeðaltali, u.þ.b. fjöldi kvenna
á Akureyri.
Á síðasta ári fjölgaði íslensku
reykingafólki um 3.600, þar af 2.400
konur. Þetta samsvarar íbúafjölda
Borgarfjarðar og Borgarness. Hvað
eruð þið að hugsa, landar góðir?
Stefán Jón leggur til að við
svælum tóbaksfólkið burtu með and-
spyrnu. Það er mikið til í þessu því
að andspyrnan, reykingabann sem
víðast, hjálpar reykingafólki að
draga úr reykingum. Stór hluti þjóð-
arinnar, 69%, reykir ekki, helmingur
þeirra hefur reykt einhvern tíma. Ég
tek undir með Stefáni Jóni, meiri-
hluti landsmanna sem ekki reykir á
ekki að sætta sig við tóbaksreyk á
almannafæri. Kaffí- og veitingahús
eiga að vera með reyklaus svæði,
ekki síðri en önnur. Reykingar í opin-
berum byggingum eru ekki leyfilegar
og ekki heldur á stöðum þar sem
heilbrigðisþjónusta er veitt. Látið í
ykkur heyra, standið á rétti ykkar,
gerist fyrirmyndir barna ykkar.
Landsmenn, blaðamenn, ritstjór-
ar, heilbrigðisstarfsfólk, alþingis-
menn og ráðherrar, hafið þökk fyrir
stuðninginn í baráttunni gegn reyk-
ingum, baráttunni fyrir reyklausu
umhverfi.
F.h. Tóbaksvarnanefndar,
Þorsteinn Njálsson
Útibú Borgarbóka-
safnsins í Grafarvogi
heitir Foldasafn
Frá Unu N. Svane:
DAGUR bókarinnar er í dag og er
ýmislegt gert til að vekja athygli á
því. Bókasöfn landsins eru með uppá-
komur eða sýningar tengdar þessum
degi til að minna á bókina og gildi
þess að lesa. Margoft hefur verið
spurt að því hvort bókin eigi sér lífs-
von þegar tækninni fleygir fram af
þeim ofurkrafti sem hún gerir. En
það er okkar að sjá til þess að svo
verði ekki.
Nýjasta útlánsdeild Borgarbóka-
safns, Foldasafn, var opnuð í des.
sl. Á þessum stutta tíma hefur það
sýnt sig að íbúar Grafarvogs kunna
vel að meta hið nýja bókasafn, og
þá sérstaklega yngri kynslóðin. Ég
hef þá trú að við þurfum ekki að
óttast um bókina, því hvað ungur
nemur gamall temur. Það er samt
nauðsynlegt fyrir foreldra að styðja
við bakið á börnum sínum og koma
jafnvel með þeim á safnið. Safnið
býður upp á margþætta þjónustu,
s.s. upplýsingaþjónustu, tímarit, dag-
blöð, hljóðbækur, myndbönd, aðgang
að veraldarvefnum auk hefðbundins
afþreyingarefnis.
Mig langar, í tilefni dagsins, að
óska íbúum Grafarvogs til hamingju
með þetta fallega safn og vonast til
að sjá sem flesta og sem oftast.
UNA N. SVANE,
deildarstjóri Foldasafns
Borgarbókasafns, Grafarvogskirkju.
MORGUNBLAÐIÐ, Kringlunni 1, 103 Reykjavík. SÍMAR: Skiptiborð: 669 1100. Auglýsingar:
569 1111. Áskriftir: 569 1122. SÍMBRÉF: Ritstjórn 569 1329, fróttir 569 1181, iþróttir 569 1156,
sérblöð 569 1222, auglýsingar 569 1110, skrifstofa 568 1811, gjaldkeri 569 1115. NETFANG:
MBL@CENTRUM.IS / Áskriftargjald 1.700 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 125 kr. eintakiö.