Morgunblaðið - 12.07.1997, Síða 1

72 SIÐUR B/C
155.TBL.85.ÁRG.
LAUGARDAGUR 12. JÚLÍ 1997 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Clinton ávarpar tugþúsundir Rúmena í Búkarest
„Dymar að NATO
standa enn opnar“
Búkarest. Reuter.
Reuter
BILL Clinton, forseti Bandaríkjanna, heilsar Rúmenum á Há-
skólatorginu í Búkarest þar sem tugir námsmanna voru drepnir
í uppreisninni sem varð kommúnistastjórninni að falli árið 1989.
Skotbar-
dagií
Belfast
Belfast. Reuter.
FIMM lögreglu- og hermenn særð-
ust í skotbardaga í hverfi kaþólikka
í Belfast á Norður-írlandi í gær-
kvöldi.
Fyrstu fréttir af átökunum voru
óljósar en borgarbúar sögðu að tveir
lögreglumenn og þrír breskir her-
menn hefðu verið fluttir á sjúkrahús
vegna skotsára.
Einn borgarbúanna kvaðst hafa
heyrt tuttugu byssuskot þegar ör-
yggissveit ók um hverfið. Óstað-
festar fregnir hermdu einnig að
sprengja hefði sprungið.
Öryggissveitir hafa nokkrum
sinnum orðið fyrir árásum leyni-
skyttna síðustu daga í Belfast.
Hætt við umdeilda göngu
Áður hafði Óraníuregla mótmæl-
enda ákveðið að hætta við göngu
um Lower Ormeau-veg í Belfast
sem ráðgerð var í dag. Þeirri
ákvörðun var almennt vel tekið
meðal breskra og írskra stjórnmála-
manna, sem töldu hana geta greitt
fyrir friðarumleitunum á Norður-
írlandi.
Kaþólski minnihlutinn á Norður-
írlandi hafði hótað harðvítugum
mótmælaaðgerðum gegn göngunni
og lögreglan óttaðist að til harðra
átaka kæmi milli kaþólikka og sam-
bandssinna.
Mo Mowlam, ráðherra írlands-
mála í bresku stjórninni, sagði að
hún vonaðist til að ákvörðun
Óraníumanna yrði til þess að Irski
lýðveldisherinn (IRA) lýsti yfir
vopnahléi. Gerry Adams, leiðtogi
Sinn Fein, lét í ljós ánægju með
ákvörðunina og sagði hana geta
greitt fyrir sáttum í málinu. Hann
vildi þó ekki tjá sig um hvort IRA
myndi leggja niður vopn.
Bertie Ahern, forsætisráðherra
írlands, kvaðst ánægður með til-
slökun Óraníureglunnar og sagði
að ríkisstjórnin teldi að írskir þjóð-
ernissinnar ættu að koma til móts
við sambandssinna í staðinn. Mitc-
hei McLaughlin, formaður Sinn
Fein, sagði að friðarhorfur á Norð-
ur-írlandi væru nú betri en áður.
Harðlínumenn innan Óraníuregl-
unnar voru þó ósáttir. Joel Patton,
leiðtogi hægrisinnaðrar öfgahreyf-
ingar innan reglunnar, sagði að
Óraníumenn hefðu verið neyddir til
að hætta við gönguna og efaðist
um að IRA boðaði vopnahlé.
Mesti
hótelbruni
Tælands
AÐ MINNSTA kosti 74 manns
létu lífið i gær í mannskæðasta
hótelbruna, sem orðið hefur í
Tælandi, og óttast var að tala
látinna færi yfir 100. Eldurinn
kom upp á jarðhæð 16 hæða hót-
els í strandbænum Pattaya og
fyrr en varði barst hann upp á
12. hæð.
Ekkert slökkvi- eða vatnsúð-
unarkerfi var í hótelinu og allir
neyðarútgangar reyndust vera
læstir. Margir lokuðust inni á
milli brennandi hæða.
Þyrlur voru notaðar til að
bjarga fólki af þaki hótelsins og
út um glugga á efstu hæðunum
og ung stúlka heldur hér um
taug frá einni þeirra.
■ Allir neyðarútgangar/17
RLISSAR fordæmdu í gær atlögu
breskra NATO-hermanna að eftir-
lýstum stríðsglæpamönnum meðal
Serba og sögðu, að „kúrekaaðgerð-
ir“ af þessu tagi gætu gert Dayton-
friðarsamningana að engu. Bill Clin-
ton, forseti Bandaríkjanna, lofaði
hins vegar aðgerðina og ýmis mann-
réttindasamtök hvöttu til, að þeir
66 menn, sem grunaðir eru um
stríðsglæpi en ganga enn lausir,
yrðu handteknir strax.
Bresku hermennirnir handtóku
einn mann sem eftirlýstur er fyrir
stríðsglæpi og annar féli þegar hann
reyndi að komast hjá handtöku á
fimmtudag. Hafa þessar aðgerðir
komið harðlínumönnum í serbneska
lýðveldinu í Bosníu í opna skjöldu
og virðast jafnframt boða harðari
afstöðu NATO-ríkjanna.
Sleppa ekki
William Cohen, varnarmálaráð-
herra Bandaríkjanna, sagði, að þeir
sem væru eftirlýstir fyrir stríðsglæpi
BILL Clinton, forseti Bandaríkjanna,
ávarpaði í gær tugþúsundir Rúmena,
sem fögnuðu honum ákaft í miðborg
Búkarest, og hvatti stjóm landsins
til að halda áfram að koma á umbót-
um til að tryggja landinu aðild að
Atlantshafsbandalaginu (NATO).
Hann sagði að Rúmenía væri á
meðal þeirra ríkja sem væru líkleg-
ust til að verða boðin aðild að banda-
laginu eftir tvö ár þegar ákvörðun
yrði tekin um frekari stækkun þess.
Clinton ávarpaði mannfjöldann á
Háskólatorginu í Búkarest, þar sem
tugir námsmanna biðu bana í upp-
reisn sem varð kommúnistastjórn
Rúmeníu að falli árið 1989.
„Ég veit að Rúmenar hefðu viljað
vera á meðal fyrstu nýju lýðræðis-
ríkjanna í Evrópu sem ganga í
NATO,“ sagði forsetinn. „Eg fagna
djúpstæðri löngun Rúmena til að
leggja enn meira af mörkum í þágu
friðar og hagsældar í Evrópu. Eg
vil það líka - í þágu Evrópu, Amer-
íku og ykkar - og ég segi við ykkur
nú: haldið áfram á sömu braut og
Rúmenía kemst yfir þröskuldinn."
„Dyrnar að NATÖ standa enn
opnar,“ bætti Clinton við. „Þær
verða opnar. Og við munum hjálpa
ykkur að ganga inn um þær.“
Hlýjar móttökur
Forsetinn fór ennfremur lofsam-
legum orðum um viðleitni rúmenskra
ráðamanna til að bæta samskiptin
við nágrannaríkin Ungvetjaland og
skyldu átta sig á, að til þeirra næðist
að lokum. Ljóst er, að atburðurinn
á fimmtudag hefur skotið serbnesk-
um harðlínumönnum skelk í bringu
og fjölmiðlar þeirra sökuðu NATO
um „morð“ í gær.
Biljana Plavsic, forseti serbneska
lýðveldisins, sagði í sjónvarpi, að
atburðurinn gæti grafið undan Day-
ton-samningnum en hún kvaðst hafa
fengið tryggingu fyrir, að syni Sim-
os Drjlaca, sem var skotinn til bana,
og tengdasyni yrði sleppt fljótlega.
Þeir voru handteknir í aðgerðinni.
Hætta Rússar þátttöku?
Bresku blöðin segja, að sérþjálfuð
sveit í breska herliðinu hafi staðið
að aðgerðinni og hafi Dtjlaca verið
skotinn strax og hann tók upp byssu
og skaut að hermönnunum. Dtjlaca
og læknirinn Miian Kovacevic, sem
var handtekinn, voru sakaðir um að
hafa tekið þátt í að myrða múslima
og Króata í Omarska-fangabúðun-
um illræmdu.
Úkraínu og þá ákvörðun þeirra að
skipa fulltrúa ungverska minnihlut-
ans í ríkisstjórnina.
Clinton kvaðst hafa orðið hissa á
hlýjum móttökum mannfjöldans,
sem hrópaði nafn hans og „NATO,
NATO!“ hvað eftir annað þótt Ciint-
on hefði lagst gegn því að Rúmenum
yrði boðin aðild að NATO ásamt
Pólveijum, Tékkum og Ungveijum
á leiðtogafundi bandalagsins í
Madríd í vikunni. „Þetta var ótrú-
legt,“ sagði hann. „Við skulum hafa
í huga að þau liðu meiri þjáningar
„Rússnesk stjórnvöld bera enga
ábyrgð á afleiðingum þessara „kú-
rekaaðgerða", sem geta teflt Day-
ton-samningunum í tvísýnu," sagði
í yfirlýsingu frá rússneska utanrík-
isráðuneytinu. Jafnframt var gefið
í skyn, að Rússar myndu endurskoða
þátttöku rússneskra hermanna í
gæsluliðinu í Bosníu.
„Ég tel, að aðgerðin hafi verið
rétt og samkvæmt því umboði, sem
gæsluliðið hefur,“ sagði Clinton
Bandaríkjaforseti. Samkvæmt um-
boðinu hefur gæsluliðið heimild til
en aðrir undir stjóm kommúnista."
Clinton ræddi einnig við Emil
Constantinescu, forseta Rúmeníu,
og sagði að „undraverðar breyting-
ar“ hefðu orðið í landinu frá því
rúmenska stjórnin hóf umbætur sín-
ar í febrúar.
Þetta er fyrsta heimsókn forseta
Bandaríkjanna til Rúmeníu í 22 ár.
Heimsóknin stóð í átta klukkustundir
og Clinton hélt síðan til Kaupmanna-
hafnar á leiðinni til Washington.
■ Bandaríkjaforseti/16
að handtaka eftirlýsta stríðsglæpa-
menn, rekist það á þá, og Clinton
sagði, að þeir Drljaca og Kovacevic
hefðu margoft orðið á vegi gæslulið-
anna. Gæsluliðið hefur hins vegar
ekki heimild til að leita þessa menn
upgi sérstaklega.
Ýmis mannréttindasamtök, til
dæmis Amnesty International og
Human Rights Watch, skoruðu í gær
á NATO-ríkin að handtaka strax þá
66 menn, sem gengju lausir þrátt
fyrir að hafa verið ákærðir um
stríðsglæpi.
Aðgerðir hermanna NATO gegn eftirlýstum stríðsglæpamönnum
Rússar mótmæla
„kúrekaaðgerð-
um“ í Bosníu
Sar^jevo, Moskvu, Búkarest. Reuter.
Reuter
BOSNIU-SERBAR mótmæla atlögu NATO-hermanna gegn eftir-
lýstum stríðsgiæpamönnum meðal Serba við skrifstofu friðar-
gæsiuliðsins í bænum Prijedor í norðurhluta landsins.