Morgunblaðið - 05.02.1998, Blaðsíða 26

26 FIMMTUDAGUR 5. FEBRÚAR 1998
AÐSENDAR GREINAR
MORGUNB LAÐIÐ
Huggunarorð
um Englaborg
INGA Jóna Þórðar-
dóttir, borgarfulltrúi,
fjallaði í grein sl. laug-
ardag um áform sem
ekki gengu eftir um
kaup Reykjavíkurborg-
ar á Englaborg, húsinu
sem Jón Engilberts list-
málari byggði. Að
vanda sér Inga Jóna
hvarvetna myrkur og
skynjar ótíðindi í öllu.
Málsatvikin eru þessi:
Fyrir margt löngu buðu
eigendur Englaborgar-
innar borginni húsið til
kaups þai- sem þeir
höfðu áhyggjui' af því að
húsið færi ella undir
starfsemi sem ekki væri
í samræmi við eðli þess og uppruna.
Húsið var skoðað og mikið bollalagt
um það hvernig nýta mætti það ef af
kaupum yrði, jafnframt því sem í
húsinu væri minningu Jóns Engil-
berts haldið á lofti og myndlist hans
sýndur sómi. Þetta var gert vegna
þess að núverandi borgaryfírvöld
hafa engan áhuga á að safna að sér
húsum, með æmum tilkostnaði fyrir
skattgreiðendur, sem litlar eða engar
hugmyndir eru um hvemig eigi að
nýta. Ymsar hugmyndir vora reifað-
ar en lengi vel fannst engin nýtileg.
Því olli með öðra að húsið er óað-
gengilegt fyrir fatlaða og erfitt úr að
bæta.
Samstarf við SÍM
A síðasta ári kom fram sú hug-
mynd að húsið yrði bækistöð Sam-
bands íslenskra myndlistarmanna,
með svipuðu móti og Gunnarshús
hefur nú verið gert að bækistöð Rit-
Borgin hafði alla burði
til að yfírbjóða einstak-
lingana sem gerðu
kauptilboð í Engla-
borgina en mér fannst
það ekki sanngjarnt,
segir Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir í svari til
Ingu Jónu Þórðar-
dóttur.
höfundasambands íslands eftir að
hafa verið áram saman í hálfgerðu
reiðileysi. I hugmyndinni fólst að
seld yrði listamannaíbúð sem borgin
keypti á sínum tíma við Engjateig og
hefur verið látin erlendum lista-
mönnum í té til ívera. Þetta var þeim
mun aðgengilegra sem seljendur
Englaborgar vora reiðubúnir til þess
að íbúðin gengi upp í kaupin. Gerð
voru drög að samningi við SÍM um
að samtökin fengju húsið til ráðstöf-
unar og reksturs. Jafnframt tækju
samtökin að sér að reka listamannaí-
búð í Englaborg og samráð væri
milli SIM og borgarinnar um ráð-
stöfun hennar.
Þegar hér var komið sögu var langt
hðið á árið 1997 og öllu fé borgarinnar
til fasteignakaupa hafði
þegar verið ráðstafað.
Ekkert benti heldur til
þess að menn væra í
neinu kapphlaupi við
tímann enda hafði
Englaborgin verið til
sölu í tvö til þrjú ár. Til-
boð í eignina var því
ekki gert fyrr en í upp-
hafi árs 1998, nánar tíl-
tekið hinn 16. janúar og
gefinn frestur til 21. jan-
úar til að svara tilboð-
inu. I tilboðinu fólst að
hstamannaíbúðin að
Engjateigi gengi upp í
kaupin á 10,6 milljónir
króna, en fasteignasal-
inn sem annaðist sölu
Englaborgar hafði metið hana á 10
milljónir í september 1997. Minnug
þess að fyrir þessa sömu íbúð með
vinnustofu hafði borgin, undir stjóm
Sjálfstæðisflokksins, greitt rúmar 14
milljónir árið 1991, og þá aðeins til-
búna undir tréverk, þóttí hæfilegt að
setja þetta verð fram í tilboðinu. Auk
þess bauðst borgin til að borga 7
milljónir króna á milli, en Englaborg-
in hafði verið boðin borginni á 18
milljónir króna. Borgin bauð því sam-
tals 17,5 milljónir króna.
Hver býður betur?
En nú gerðist hið óvænta. Hinn
20. janúar gerir fasteignasahnn sem
hafði milhgöngu í málinu viðvart um
að skyndilega sé annar kaupandi
kominn til og borgin þurfi að hækka
tilboð sitt veralega en verða af kaup-
unum ella. Mér er fullljóst að borgin
hafði alla burði til að yfirbjóða ein-
staklingana sem höfðu augastað á
húsinu, en fannst það ekki sann-
gjamt, og ef ég man rétt umræðu
um kaupin á Asmundarsal á sínum
tíma, þá finnst Ingu Jónu Þórðar-
dóttur það ekki heldur. Ég ákvað því
að tilboð borgarinnar yrði ekki
hækkað.
Niðurstaðan er því þessi: Seljend-
ur Englaborgar höfðu um tvo kosti
að velja og völdu þann kaupandann
sem hærra greiddi. Englaborg er
komin í nýjar hendur. Mér er tjáð að
kaupendumir séu hið mætasta fólk
og líklegir tO að virða sögu og sér-
stöðu hússins. Ég óska þeim til ham-
ingju með kaupin. Seljendur og
kaupendur geta því verið hinir
ánægðustu.
Tveir aðilar eru hins vegar stúrnir
yfir þessu, annar hefur til þess
ástæðu, hinn ekki. Það er í fyrsta
lagi SÍM en hjá félagsmönnum höfðu
kviknað vonir sem bragðust. Við þá
vil ég segja að samningsdrögin sem
gerð höfðu verið era ágæt og von-
andi gefast önnur og ný tækifæri til
að gera samstarf SÍM og Reykjavík-
urborgar að veraleika.
í öðru lagi er Inga Jóna Þórðar-
dóttir stúrin, en því er hún mjög vön.
Henni tO huggunar vO ég segja:
Englaborg er enn á sínum stað og
mun gegna svipuðu hlutverki og áð-
ur, engin menningarverðmæti era
týnd. Reyndu að létta lund þína og
þá verður allt gott á ný.
Höfundur er borgarstjóri.
Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir
Áhugamenn um dulfrœði!
Grunnnámskeið haldin vikulega
M.a. verður farið í efnisatriði bókanna: Vitundarvigsla manns og sólar og Bréf
um dulfræðilega hugleiðingu eftir tíbetska ábótann Djwhai Khul.
Báðar bækurnar eru til í íslenskri þýðingu.
Einnig verður farið í efnisatriði ritverka, sem sum eru í þýðingu, skrifuð af leiðandi
kennurum Trans-Himalaya-skólans.
Stjörnukortagreining og rannsóknir verða kynntar með glærum.
Bókakynning á erlendum fræðiritum samhliða námskeiðinu.
Námskeiðið verður haldið í Menningarmiðstöðinni Gerðubergi á
miðvikudagskvöldum kl. 20.00 til 22.20 og hefst 11. febrúar.
Þátttökugjald er 2.000 kr. á mánuði.
Rafpóstlisti fyrir opnar umræður og fræðileg efni.
____ Upplýsingar og innritun í síma 557 9763.
(MkjÁhugamenn um Þróunarheimspeki
V--- Pósthólf 4124, 124 Reykjavík, sími 557 9763
Áhugamenn um þróunarheimspeki starfa ekki í ágóðaskyni.
Um sveigjanlegan
starfslokaaldur
FRIÐRIK Sophus-
son fjármálaráðherra
skrifar grein í Morg-
unblaðið 24. jan. sl. um
þetta efni. Ég gef hon-
um fjórar stjörnur fyr-
ir þessa grein og hvet
sem flesta til að lesa
hana. Hann bendir
m.a. á að með sömu
þróun verða eftir 30 ár
aðeins 3-4 vinnandi
einstaklingar fyrir
hvem einstakling á
eftirlaunaaldri. Þetta
hlýtur að verða of
kostnaðarsamt fyrir
þjóðfélagið.
En af hverju eru
þeir fordómar ríkjandi að um sex-
tugt sé fólk orðið gamalt og ófært
um að sinna störfum sínum, þrátt
fyrir að á þeim aldri eru flestir
búnir að öðlast dýrmæta reynslu
og þekkingu á sínum starfsvett-
vangi. Þeir sem mest hafa látið í
sér heyra koma yfirleitt úr heil-
brigðis- eða félagsmálageiranum
og hafa unnið með gömlu-gömlu
fólki, en það nefni ég gamalt fólk
sem því miður af ýmsum ástæðum
hefur orðið að leita til þessara
stétta. Þrátt fyrir það er í dag mik-
ill meirihluti gamals fólks það sem
ég vil kalla ungt-gamalt fólk sem
nýtur ágætrar heilsu og á enga ósk
heitari en að fá að vera í friði í sínu
starfi og virkt í lífinu. Nýtur þess
að fá að lifa í erli síns starfs og
hlakkar til að komast tímabundið í
burt til að hvíla sig, en hlakkar
einnig til að koma aftur til starfa
eftir hvíld og afslöppun og takast á
við starfið aftur.
Skýringanna má kannski leita til
þess að um 1960 komu fram sál-
fræðikenningar þess efnis að bæði
gamalt fólk og þjóðfélagið væru
viljandi að fjarlægjast hvort annað.
Rökin voru m.a. þau að þegar fólk-
ið eltist yrði það áhugalaust um líf-
ið og starfsframa sinn og það vildi
helst koma sér vel fyrir og verða
áhorfandi fremur en virkur þátt-
takandi í lífinu. Þjóðfé-
lagið á að virða þessar
kröfur og koma til
móts við þær. Á seinni
árum hefur þessu ver-
ið kröftuglega mót-
mælt af öldrunarfræð-
ingum sem benda á að
þetta geti átt við gam-
alt-gamalt fólk en ekki
ungt-gamalt fólk sem
er í miklum meirihluta
í þessum aldurshóp.
Það hefur reynst erfitt
að kveða í kútinn
þessa kenningu og ein
af ástæðunum er að
margir eiga beinna
hagsmuna að gæta að
þessi kenning verði sem lífseigust.
Samkvæmt bandarískum lögum
mega atvinnuflugmenn þar í landi
ekki þjggja laun lengur en til sex-
tugs. Itrekað heur verið reynt að
breyta þessum lögum, en þing-
menn hafa ekki treyst sér til að
breyta þeim vegna þess að harð-
asta andstaðan kemur frá Félagi
Það er fyllilega
tímabært, segir Rúnar
Guðbjartsson, að setja
lög sem banna að fólki
sé sagt upp starfi
vegna þess að það
hefur náð ákveðnum
aldri.
bandarískra atvinnuflugmanna,
þrátt fyrir að bandaríska flug-
málastjórnin sjái ekkert athuga-
vert við að atvinnuflugmenn fljúgi
eftir sextugt, svo fremi þeir stand-
ist ákv. heilbrigðiskröfur. I um-
ræðunni finnst mér að oft séu lögð
að jöfnu launamál og lögbundinn
réttur hvers einstaklings til að
starfa eins lengi og hann hefur
getu og áhuga til. Nefni ég sem
dæmi nýgerðan samning Norður-
áls við forustumenn nokkurra
verkalýðsfélaga, þar sem samið
var um starfslok starfsmanna
Norðuráls við 62 ára aldurinn. Ég
efa stórlega að verðandi starfs-
menn Norðuráls verði þessu sam-
þykkir þegar á reynir.
Ég undrast einnig ummæli fram-
kvæmdastjóra VSI, Þórarins V.
Þórarinssonar, í Morgunblaðinu
16. jan. sl. en þar er haft eftir hon-
um m.a.. „Við höfum verið að berj-
ast við að ná starfslokaaldri úr 70
árum og þaðan af hærri aldri niður
að 67 árum.“ Hér eru í báðum til-
fellum forustumenn samtaka
launafólks og atvinnurekanda að
opinbera aldursfordóma samtaka
sinna. Það er fyUilega tímabært að
setja lög sem banna að segja fólki
um starfi vegna þess að það hefur
náð ákveðnum aldri, eins og Frið-
rik Sophusson getur um í sinni
grein, að búið sé að gera í Nýja-
Sjálandi.
Að lokum er í umræðunni oft
notuð þau rök gegn hækkuðum
starfslokaaldri, að þegar um at-
vinnuleysi sé að ræða eigi gamalt
fólk að víkja fyrir yngra fólki.
Unga fólkið sé að koma undir sig
fótunum og sé með börn á fram-
færi o.s.frv. Ég skal fúslega játa að
þetta er mikið vandamál en þar
sem þessi lausn hefur verið notuð
hefur hún ekki skilað raunhæfum
árangri eins og Friðrik Sophusson
bendir á í grein sinni.
Ef við fórum að meta rétt fólks
til mannréttinda, eins og að starfa,
mismikinn eftir aldri erum við
komin út á hálar brautir. Á til
dæmis, ef fé er af skomum
skammti, fertugur maður að hafa
forgang fram yfir sextugan mann
ef báðir þurfa á hjartaaðgerð að
halda, þetta skilst mér að sé farið
að gera í sumum nágrannalöndum
okkar.
Höfundur er flugstjóri og BA f sál-
fræði.
Rúnar
Guðbjartsson
Lýðræði, konur
og- peningar
FYRIR okkur sem
aðhyllumst félags-
hyggju og kvenfrelsi
er átakanlegt að horfa
upp á hvaða meðulum
er beitt til að krækja í
fjármagn og hvernig
því er varið á hinum
pólitíska leikvelli
þessa dagana. Það er
þversagnakennt að
upplifa umræður um
mikilvægi sameiningar
félagshyggjuafla þeg-
ar jafnhliða er ástund-
uð takmarkalaus per-
sónudýrkun og fé-
græðgi.
R-listinn hefur sam-
einazt um leikreglur fyrir niður-
röðun á lista í væntanlegum borg-
arstjómarkosningum. Þær virðast
sanngjamar og eðlilegar og aðild-
arflokkamir ættu ekki að þurfa að
berjast innbyrðis. Baráttan er þess
í stað færð niður á persónulegt
plan þar sem aðalatriðið er að hafa
aðgang að auðmagninu og valdi
þess. Innan R-listans hefur verið
vakið máls á því að halda persónu-
legum fjárútlátum á þeim grund-
velli að fólk hafi nokloið jafna að-
stöðu án tillits til fjárhagslegra
bakhjarla. Umræðan sú þykir at-
hyglisverð, punktur, og síðan held-
ur hver um sig áfram
að ota sínum tota.
Hvaða félagshyggja er
þetta og hvemig í
ósköpunum á að fá ein-
hverja breidd í mann-
valið þegar rándýrt
auglýsingaskrum er
höfuðvopnið og síður
Moggans vígvöllurinn?
í þessari baráttu
myndast sár sem
aldrei gróa.
Ekki lítur lands-
málavettvangurinn
betur út þótt lengra sé
til kosninga þar. Það
tókst að kljúfa
Kvennalistann, sem
auðvitað var markmið í sjálfu sér.
Hvernig staðið var að þeim hildar-
leik var rétt eins og karlveldið í
gömlu flokkunum sæti með fjar-
stýringu í hendi. Síðan klofningur-
inn varð að staðreynd er vindurinn
einhvern veginn úr vonbiðlum
Kvennahstans. Kvennalistakon-
urnar sem ekki gátu sætt sig við
annað en að fara með samtökin í
heilu lagi til sameiningarviðræðna
létu hreinlega plata sig upp úr
skónum. Sárindin og vonbrigðin
birtast svo í hinum afkái-alegustu
myndum, nú síðast í blindri græðgi
í fjánnagn til útgáfumála og atlögu
Sigríður
Stefánsdóttir
að þingkonunni okkar sem kaus að
starfa áfram í nafni kvenfrelsisbar-
áttu.
Sú var tíðin að það var gaman að
vera Kvennalistakona. Stöðugt var
verið að reyna þanþol kerfisins og
leyfa karlveldinu sem það skóp að
klóra sér svolítið í höfðinu yfir því
hvort þetta og hitt „vesenið" í kon-
unum stæðist reglur. Við nýttum
okkur möguleika lýðræðisins til að
sem flestar konur fengju að
spreyta sig og veita kvennaafli inn
í stjórnir og ráð í þágu betra mann-
lífs.
Það er sorglegra en
tárum taki að sjá þing-
flokk Samtaka um
kvennalista beita bók-
stafstrú og kúgun
reglufestunnar, segir
Sigríður Stefánsddttir.
Þannig öðlumst við
ekki frelsi.
Það er sorglegra en tárum taki
að sjá þingflokk Samtaka um
kvennalista beita bókstafstrú og
kúgun reglufestunnar - þannig öðl-
umst við ekki frelsi. En grasrótin
lifir enn góðu lífi og mun fá nýja
næringu, því enn er verk að vinna.
Höfundur er réttarfélagsfræðing-
ur, stuðningsmaður R-listans og
fyrrverandi Kvennaiistakona.