Morgunblaðið - 06.03.1998, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
FÖSTUDAGUR 6. MARZ 1998 41
3 stk. í pakka IVI ■ QI a I vw stgr.
Innifalið í tilboði:
• Innbyggingarofn meS 4 eldunaraðgerðum, undir- og yfirhito, grilli og grillteini.
• Helluborð með 4 steyptum hellum með eða ón stjórnborðs.
• Vifto, 3jo hroðo með Ijósi, sog 375 m2 ó klst.
Tllboð
Eldunartæki
VERSLUN FYRIR ALLA
RAOGREIDSLUR
Við Fellsmúla • Sími 588 7332
OPIÐ: Mánud,
EUROCAHD
raögreiðslur
föstud. kl. 9-18, laugard. kl. 10-14

Staðreyndir um
Gyrði Elíasson
Jón Kalman
Stefánsson
sér
ÞAÐ ERU til stað-
reyndir og hér er ein;
Gyrðir Elíasson er 37
ára rithöfundur, sem á
fjórtán árum hefur sent
frá sér sextán frum-
samdar og sjö þýddar
bækur. Makalaus af-
köst, eiginlega dæmafá
í ljósi þess, að skáld-
skapur hans þykir svo
vel unninn, smíðaverkið
svo fínt, að vart er hægt
að hnika til orði. En
þetta er ekki allt, ég á
við: ekki nóg með að
saman fari afköst og
vönduð vinnubrögð, því
af ófáum er Gyrðir tal-
inn meðal okkar fremstu höfunda.
Þetta voru staðreyndir og hér
kemur önnur; uthlutunarnefnd
launasjóðs rithöfunda hefur, annað
árið í röð, veitt Gyrði sex mánaða
starfslaun. Með öðrum orðum;
nefndin hefur ákveðið að eitt
virtasta og afkastamesta skáld okk-
ar geti unnið að skriftum í hálft ár.
Það er nú ágætt, hugsa kannski
sumir, að geta setið við skriftir í sex
mánuði. Jú, í sjálfu sér er það gott.
Ákvörðun nefndarinn-
ar, segir Jón Kalman
Stefánsson, er ekkert
minna en hneyksli.
Samt er þessi ákvörðun nefndarinn-
ar ekkert minna en hneyksli. Hún
ber vitni um ófagleg vinnubrögð.
Hún er óafsakanleg.
Ég skal segja hversvegna. Og ég
skal halda mig við staðreyndir.
Á fjórtán árum hefur Gyrðir sent
frá sér níu ljóðabækur, fjögur smá-
sagnasöfn og þrjár skáldsögur:
samtals sextán frumsamdar bækur.
Rúm bók á ári. Samt er ekki allt
upptalið. Gyrðir hefur nefnilega líka
þýtt sjö bækur. Semsagt; 23 bækur
á fjórtán árum. Enginn íslenskur
höfundur afkastar jafn miklu og
Gyrðir Elíasson.
Það er staðreynd.
Fáir hafa jafn gott vald á íslensku
máli og Gyrðir. Enginn getur haldið
því fram, að verk Gyrðis, hvorki
þýðingar né frumsamin verk, séu
flausturslega unnin.
Þetta eru staðreyndir.
Árið 1989 hlaut Gyrðir Stílverð-
laun Þórbergs Þórðarsonar, 1995
viðurkenningu úr Rithöfundasjóði
Ríldsútvarpsins og árið 1997 Menn-
ingarverðlaun DV. Fjórum sinnum
hefur Gyrðir verið tilnefndur til ís-
lensku bókmenntaverðlaunanna,
einu sinni til Bókmenntaverðlauna
Norðurlandaráðs.
Þetta eru allt staðreyndir sem
þremenningunum í úthlutunamefnd
launasjóðs rithöfunda, þeim Gunn-
laugi Ástgeirssyni, Sigríði Th. Er-
lendsdóttur og Sigurði G.
Tómassyni, er vel kunnugt um.
Með öðrum orðum; það er stað-
reynd, að Gyrðir er talinn til okkar
helstu höfunda.
Það eiga nefndarmenn að gera
sér grein fyrir. Þeir
eiga líka að vita, að árið
1996 sendi Gyrðir frá
sér eina frumsamda
ljóðabók og þýddi
skáldsögu. Nefndin hef-
ur náttúrlega haft pata
af því, að ljóðabókin
fékk góðar viðtökur og
fyrir hana hlaut Gyrðir
Menningarverðlaun
DV.
Þrátt fyrir það ákvað
hún að skera starfslaun
Gyrðis niður úr einu ári
í sex mánuði.
Þremenningarnir
vita jafnframt, að í
íyrra sendi Gyrðir frá
frumsamið smásagnasafn og
tvær þýðingar; smásagnasafn og
skáldsögu. Þýðingarnar rómaðar
fyrir vandvirkni, frumsamda bókin
tilnefnd til Islensku bókmennta-
verðlaunanna. Sumir ritdómarar
kölluðu Gyrði séní og bókin seldist í
vel á annað þúsund eintökum. í
sjálfu sér segja hvorki salan né við-
tökur nokkurn skapaðan hlut um
gæðin, en þið skiljið; ég er bara að
halda mig við staðreyndir.
Það er líka staðreynd, að í ár fær
Gyrðir Elíasson aftur sex mánaða
starfslaun.
Og þá er að draga ályktanir:
Hvað á maður að halda, þegar tæp-
lega fertugur rithöfundur, með
sextán frumsamdar og sjö þýddar
bækur að baki, auk greina um skáld
og rithöfunda - hvað á maður að
halda þegar úthlutunamefnd launa-
sjóðs rithöfunda kveður uppúr með,
og það tvö ár í röð, að slíkur höfund-
ur eigi ekki heimtingu á meira en
sex mánuðum? Er hægt að skilja
þetta öði’uvísi en svo, að persónu-
legt mat nefndarmanna á skáldskap
Gyrðis hafi stýrt niðurstöðum?
Ég held ekki. Ég get ekki annað
séð en að nefndarmenn telji að
Gyrðir sé ofmetinn höfundur og
eigi, þrátt fyrir afköstin, ekki heima
í hópi þeirra höfunda sem er gert
kleift að sinna ritstörfum sínum og
engu öðm.
Gott og vel, öllum er frjálst að
hafa sína skoðum. En fólk í svona
nefnd getur ekki leyft sér þann
munað, að láta skoðun sína og
smekk stýra niðurstöðum. Svona
nefnd á fyrst og fremst að taka mið
af afköstum, viðtökum og gæðum,
séu þau óumdeilanleg eins og í
þessu tilviki. Og það er nefnilega
það; maður getur haft skoðun á því,
hversu góður höfundur Gyrðir er,
en hvort hann er góður; það er ein-
faldlega staðreynd. Og skoðanir
breyta ekki staðreyndum.
Það er líka staðreynd, að úthlut-
unamefnd launasjóðs rithöfunda
bar skylda til að veita Gyrði Elí-
assyni starfslaun í minnst eitt ár.
Ég endurtek; þetta er ekki skoðun
mín, heldui staðreynd: faglegt mat.
Röksemdin er þessi: tuttugu og
þrjár bækur á fjórtán ámm, ýmsar
viðurkenningar, áhrif á aðra höf-
unda og hrifning lesenda.
Gunnlaugi Astgeirssyni, Sigríði
Th. Erlendsdóttur og Sigurði G.
Tómassyni er falið töluvert vald,
kannski meira en þau hafa gmn um.
Þau geta nefnilega haft áhrif á
hvaða höfundar fá tíma til að sitja
að verki; hvenær og jafnvel hvort
verk kemur út. I krafti þessa valds
hafa þau gefið út svohljóðandi yfir-^
lýsingu: Gyrðir Elíasson er ofmet-
inn höfundur og íslenskar bók-
menntir þurfa hvorki á öllu starfs-
þreki né skáldskaparhæfileikum
hans að halda. Þessvegna hlýtur
hann einungis sex mánaða starfs-
laun.
Aðra ályktun er ekki hægt að
draga. Svo er það spurningin hvort
við hin samþykkjum þessa niður-
stöðu, eða öllu heldur, hvort við
metum fremur: skáldskap Gyrðis
eða skoðun þremenninganna.
Höfundur er rithöfundur. 1
Kynning í Hygeu,
Kringlunni, í dag
Elizabeth Arden kynnir
MODERN
SKIN CARE
urrmu
Húðsnyrtilína sem sinnir
þörfum nútímans.
10% kynningarafsláttur H Y G E A
Elizabeth Arden Kringlunni, sími 533 4533
1 ’
I ^
- ■—-—.
ꤤ .r ...
(

GE ÞVOTTAVEL
SNUNINGA
RcTT VERÐ 55.900*-
TILBOÐIÐ GILDIR Á MEÐAN BIRGÐIR ENDAST,
wm
. .