Morgunblaðið - 30.04.1998, Qupperneq 11

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 30. APRÍL 1998 11
FRÉTTIR
Maður um sjötugt dæmdur í sjö mánaða fang-
elsi fyrir kynferðisbrot
Areitti unglings-
stúlku ftrekað
HÉ RAÐSDÓMUR Suðurlands hef-
ur dæmt tæplega sjötugan mann í
sjö mánaða fangelsi, þar af fimm
mánuði skilorðsbundið, til þriggja
ára, fyrir kynferðisbrot gegn stúlku
fæddri 1983.
Þá var maðurinn dæmdur til að
greiða móður stúlkunnar, fyrir
hönd stúlkunnar sem er ófjáiTáða,
430 þúsund krónur auk vaxta í
miskabætur og lögmannsaðstoð,
auk samtals 250 þúsund króna í
málskostnað.
Þungbær framkoma
heimilismanns
Málavextir eru þeir helstir að
stúlkan flutti á bæ í Vestur-Skafta-
fellssýslu sumarið 1994, þegar hún
var ellefu ára gömul. Samkvæmt
frásögn hennar byrjaði ákærði,
sambýlismaður ömmu hennar, fljót-
lega að angra hana og smátt og
smátt gekk hann lengra í áreitni
sinni. I upphafí hafí mest borið á
kitlum, gægjum, káfi og tvíræðu
tali, en veturinn 1996 til 1997 hafi
ákærði byrjað fyrir alvöru að þukla
líkama hennar undir nærklæðum,
snert kynfæri hennar og brjóst og
haldið höndum hennar á meðan.
Stúlkan taldi að þukl af þessu
tagi hefði átt sér stað að minnsta
kosti tíu sinnum umræddan vetur,
ýmist í íbúðarhúsi eða í útihúsum
við bæinn. Eftir á hafí ákærði oft
virst miður sín, hann beðið hana af-
sökunar og haft á orði að þessu yrði
að hætta. Einnig hafði hann á orði
að sambýlismaður móður hennar
mætti ekki vita af þessu því þá
dræpi hann ákærða. Stúlkan
greindi frá því að framkoma ákærða
hefði reynst henni erfið með ýmsum
hætti, sérstaklega í ljósi þess hvern-
ig hann tengdist fjölskyldu hennar.
Fyrir dómi neitaði ákærði sakar-
giftum og kvaðst aldrei hafa sýnt
stúlkunni kynferðislega áreitni.
í júlí í fyrra hafði stúlkan síma-
samband frá Danmörku til íslands
og skýrði móður sinni frá því að hún
hefði frá hausti 1996 og fram á vor
1997 sætt kynferðislegri áreitni af
hálfu ákærða. Hún var til sumar-
dvalar ytra hjá ættingjum og hafði
skýrt frænku sinni þar einnig frá
margítrekaðri kynferðislegri áreitni
ákærða í sinn garð, auk þess að
skýra vinum sínum frá þessum at-
burðum áður en hún hélt til útlanda.
Areiðanleg og trúverðug
I dóminum kemur fram að sál-
fræðingur, sem átti viðtöl við stúlk-
una, telji frásögn hennar áreiðan-
lega og trúverðuga. Einnig verði að
líta til tráverðugs vættis vinkonu
stúlkunnar um áreitni ákærða
gagnvart þeim báðum.
I niðurstöðu héraðdsóms segir
að hann velkist ekki í vafa um að
stúlkan hafi þolað kynferðislega
áreitni af hálfu ákærða. Með refsi-
verðri háttsemi sinni hafi ákærði
brotið gegn því trúnaðartrausti
sem ríkja átti milli hans og
stúlkunnar og hoggið jafnframt
skarð í trúnaðarsamband hennar
við aðra fjölskyldumeðlimi. Er
vafalaust að hann hafi valdið
stúlkunni sálarangist og þvingað
hana smám saman í kynhlutverk
sem hún hafði engan veginn þroska
til að takast á við. Engu verði þó
slegið föstu um varanlegar afleið-
ingar af framkomu mannsins á sál-
arlíf stúlkunnar.
Olafur Börkur Þorvaldsson hér-
aðsdómari kvað upp dóminn ásamt
Jónasi Jóhannessyni héraðsdómara
og Þorgerði Erlendsdóttur, settum
héraðsdómara.
Ríkisstjórnin styrkir rann-
sóknir á Nýfundnalandi
þurfa styrk til að ljúka rannsóknum
fyrir árið 2000.
Farið var þess á leit við ríkis-
stjórnina að hún styrkti rannsókn-
ina. A ríkisstjórnarfundi á þriðju-
dagsmorgun var ákveðið að veita
tæplega 470 þúsund íslenskar krón-
ur í styrk svo rannsóknum verði
lokið fyrir árið 2000, þegar 1000 ára
afmælis Vínlandsfundar verður
minnst.
RIKISSTJORNIN hefur ákveðið
að styrkja rannsóknir á eldtinnum í
L’Anse aux Meadows á norður-
strönd Nýfundnalands um tæplega
470 þúsund krónur.
A þessum slóðum hafa fundist
vísbendingar um búsetu norrænna
manna á tímum víkinga. Kevin P.
Smith hefur að undanförnu rann-
sakað eldtinnur og steina í þeim í
L’Anse aux Meadows og taldi sig
FYRSTI Opel Corsa bfllinn af 36 afhentur. Júlíus Vífill Ingvarsson
(t.h.) og Grétar Br. Kristjánsson, framkvæmdastjóri Bflaleigu Flug-
leiða, handsala samning fyrirtækjanna.
Bílaleiga
Flugleiða
kaupir 36
Opel Corsa
BÍLALEIGA Flugleiða samdi ný-
lega við Bílheima ehf. um kaup á
36 Opel Corsa bflum. Á síðasta
ári keypti bflaleigan 35 Corsa
bfla og er ætlunin að bjóða 60
slíka bfla til leigu í sumar.
Opel Corsa er í flokki minni
bfla sem Bflaleiga Flugleiða hef-
ur ekki haft á boðstólum þar til í
fyrra. Júlíus Vífill Ingvarsson,
framkvæmdastjóri Bflheima, seg-
ist ánægður með að bflaleigan
skuli hafa valið Opel bfla og að
margir viðskiptavinir bflaleig-
unnar hafi í framhaldi af leigu
bflanna haft samband við Bfl-
heima með hugsanleg kaup í
huga. „Bflaleigan hefur líka
fengið hrós frá viðskiptavinum
fyrir sparneytni bflanna og
hversu rúmgóðir þeir eni og það
skiptir líka miklu máli að bilana-
tíðni þeirra hefur verið lág,“
sagði Július Vífill Ingvarsson.
Sameining áformuð
í Austur-Húna-
vatnssýslu
Rætt um að
sameina Vind-
hælishrepp
Skagahreppi
VERIÐ er að kanna möguleika á því
að sameina Vindhælishrepp í A-
Húnavatnssýslu Skagahreppi. Þá
yrði til nýtt sveitarfélag með samtals
91 íbúa, miðað við íbúatölur 1. des-
ember síðastliðinn.
Þá bjuggu 32 íbúar í Vindhælis-
hreppi, sem er undir því 50 íbúa lág-
marki sem þarf til þess að sveitarfé-
lag geti staðið eitt. Samkvæmt upp-
lýsingum Sesselíu Árnadóttur, í fé-
lagsmálaráðunejúinu er komin fram
tillaga um að hreppurinn verði sam-
einaður Skagahreppi en í því sveitar-
félagi voru 59 íbúar þann 1. desem-
ber síðastliðinn.
Aðspurð hvort rætt hefði verið að
fram færi meiri sameining í hérað-
inu, þar sem eru m.a. Blönduós og
Skagaströnd, sagði Sesselía að frum-
kvæði að slíku yrði að koma frá
heimamönnum.
Framkvæmdastjóri Ferðafélagsins ósáttur við frumvarp um skipulags- og byggingarmál
Dregur ekki
nóg úr áhrifum
sveitarstjórna
FRAMKVÆMDASTJÓRI Ferðafélags ís-
lands telur fí-umvarp umhverfisráðherra um
breytingu á skipulags- og byggingarlögum
ekki ganga nógu langt og því muni sveitarfé-
lögin sem land eiga að hálendinu enn ráða því.
„Itök þeirra eru mun meiri en ítök þéttbýlis-
búa geta nokkurn tímann orðið,“ sagði Krist-
ján M. Baldursson, framkvæmdastjóri Ferða-
félagsins.
„Þessi sveitarfélög eru í miklum meirihluta
þó að þéttbýlisbúar fái tvo fulltrúa af 18,“
sagði Kristján ennfremur og telur hann að
ekki hafi með því tekist að draga úr áhrifum
sveitarfélaganna og því sé málið í slæmri
stöðu ennþá. „Hálendið ætti að vera eitt
stjórnsýslu- og skipulagssvæði, það er álit
okkar og annarra útivistarsamtaka sem hafa
lýst áliti sínu. Það verður að tryggja bæði rétt
þeirra sem hafa aðstöðu og atvinnustarfsemi á
hálendinu og útivistarfólks."
Kristján sagði skynsamlegast í stöðunni að
fresta afgreiðslu frumvarps til sveitarstjórnar-
laga og geyma þá umræðu til hausts ásamt
frumvarpi umhverfisráðhen’a. Hann kvað lík-
legt að Ferðafélagið og önnur svipuð samtök
myndu gefa sameiginlegt álit á stöðu málanna.
Þarf breiðari hóp
„Ég tel ekki nauðsynlegt að leggja þetta
frumvarp fram en það er skynsamlegt til að ná
betri sáttum um málið og ég virði þann vilja
ríkisstjórnarinnar en ég held að það þurá
breiðari hóp til að koma að málinu en þessa 18
manna nefnd sem allt eru sveitastjórnarfull-
trúar,“ sagði Árni M. Mathiesen, þingmaður
Sjálfstæðisflokksins, aðspurður um álit sitt á
frumvarpi umhverfisráðherra. ,Á hálendinu
eru fjölbreyttir hagsmunir og margir sem eiga
þar hagsmuna að gæta. Fólk sem býr um
landið allt er að nota hálendið á ýmsa vegu og
ég held að ráðherra verði að hafa svigi-úm til
að skipa í nefndina til að sem allra flest sjónar-
mið geti komist að. Það getur hann betur með
því að hafa frjálsar hendur.“
Á þann veg telur þingmaðurinn að ráðherra
geti mótað starfhæfa nefnd en sagði ljóst að
sveitastjórnarmenn yrðu að sitja í nefndinni.
Hann benti einnig á að þetta gæti ráðherra
gert samkvæmt gildandi lögum, heimild þar
veiti honum vald yfir skipulagsmálum á há-
lendinu. „Menn verða að hafa í huga að skipu-
lag er eins konar sáttmáli milli stjórnvalda og
fbúa. Á þessum svæðum eru engir íbúar
þannig að þarna er um að ræða sáttmála milli
stjórnvalda og þeirra sem nota landið en búa
annars staðar. Þess vegna þarf að búa öðruvísi
um þessa hnúta en gert er í þéttbýlinu,“ sagði
Árni M. Mathiesen einnig. Hann k\7að líklegt
að unnið yrði áfram að málinu í sumar, þetta
frumvarp eða nýtt yi-ði lagt fram í haust og
tekið til formlegrar meðferðar.
Ekki gætt jafnræðis
„í fyrsta lagi er ekki gætt jafnvægis eða
jafnræðis milli fulltrúa í samvinnunefndinni
um skipulag hálendisins. Gert er ráð fyrir 12
fulltrúum sveitarfélaga með land að hálendinu
en mun færri frá öðrum,“ sagði Ólafur Örn
Haraldsson, þingmaður Framsóknarflokksins,
aðspurður hvað hann sæi helst að frumvarpi
umhveiflsráðherra um breytingu á skipulags-
og byggingarlögum sem hann kynnti þing-
mönnum á þriðjudag.
„I öðru lagi eru þessir 12 fulltrúar aðeins
frá sveitarfélögum sem hafa land að hálendinu
en ekki héraðsnefndum eins og áður var. Þetta
þýðir að sveitarfélög sem eiga afrétti á hálend-
inu eiga ekki lengur aðild að skipulagi miðhá-
lendisins eins og verið hefur þegar allir í við-
komandi héruðum eiga aðild. Með frumvarp-
inu er þetta aðeins bundið sveitarfélögunum
sem lönd eiga að hálendinu."
Ólafur kvaðst ekki heldur skilja hvernig
fulltrúar sveitarfélaganna 42 ættu að geta
komið sér saman um skipan þessara 12 nefnd-
armanna, hann sæi ekki fyrir sér þann vett-
vang sem ætti velja fulltrúana, hann væri ein-
faldlega ekki til. „Við getum til dæmis séð fyr-
ir okkur sveitarfélag sem á hugsanlega tekju-
möguleika vegna virkjana. Hvernig eiga full-
trúar þess að fela fulltrúum annarra sveitarfé-
laga að gæta hagsmuna sveitarfélags síns í
slíkum málum?“ spurði þingmaðurinn.
„I þriðja lagi tel ég þá fulltrúa sem sitja eiga
í nefndinni fyrir Reylíjavík, Reykjanes og
Vestfirði ekki lýðræðislega kjörna. Þeir eru
tilnefndir af Sambandi íslenskra sveitarfélaga
og með því er það komið mjög langt frá kjós-
endum, útivistarfólki, náttúruverndarmönnum
og öðrum sem vilja hafa um þessi mál að
segja, sem ég tel mikinn galla.“ Þingmaðurinn
sagði ennfremur slæmt að dregið skuli úr um-
boði nefndarinnar. Hún ætti samkvæmt ft-um-
varpinu að fjalla um svæðisskipulagið en að
sínu mati ætti hún að vinna það án þess þó að
verða stjórnsýslustofnun með úrskurðarvald.
Hann sagði einnig of veikt að auglýsa ætti
deiliskipulag með áberandi hætti, nauðsynlegt
væri að áskilja kynningu þess í öllum kjör-
dæmum.
Ólafur Örn sagði að samvinnunefndin um
svæðisskipulag miðhálendisins sem nú væri að
störfum hefði unnið gott verk og hún ætti að
fá að ljúka því. „En þegar nýja nefndin kemur
að málinu á hún að fá sterkari heimildir til að
hafa áhrif á skipulagið heldur en gert er í
frumvarpinu." Einnig vildi hann tryggja að
hagsmunaaðilar ættu að geta komið sterkar
inní skipulagið, t.d. bændur, ferðaþjónustan
og náttúruverndar- og útivistarfólk.
Þingmaðurinn kvaðst vilja að frumvarp í
breyttri mynd yrði samþykkt á þessu þingi en
ekki aðeins kynnt. Einnig vildi hann fá yfirlýs-
ingu frá umhverfisráðheiTa þess efnis að
frumkvöðulsréttur manna á hálendinu verði
virtur. „Þar er ég til dæmis að hugsa um
gangnamannakofa og aðra skála sem menn
hafa komið upp gegnum árin. Ég er þó ekki að
segja að allt eigi að fá að standa, enda margir
reistir í leyfisleysi, en ég vil ekki að sveitarfé-
lögin hafi framtíð þessarar aðstöðu í höndum
sér.“
Gæta ekki liagsmuna íbúanna
Að lokum vildi þingmaðurinn gagnrýna
sveitarfélögin á höfuðborgarsvæðinu fyrir að
gæta ekki hagsmuna íbúa sinna. „Þau hafa
ekki sóst eftir því að vera inní skipulagningu
miðhálendisins og virðast ekki kæra sig um
þetta. Samband sveitarfélaga á höfuðborgar-
svæðinu hefur líka gert samþykkt um það að
það sem kallað er þjóðlendur, það sem á sam-
kvæmt frumvarpinu um þjóðlendur að falla
undir ríkið, verði eign sveitarfélaganna. Þar
með hafa samtökin á höfuðborgarsvæðinu úti-
lokað sig frá áhrifum á þessu svæði og mér
finnst alvarlegt ef þessi sveitarfélög vilja að
hálendið verði eign sveitarfélaganna sem liggja
að því. Eru þessir menn að gæta hagsmuna
kjósenda sinna?“