Morgunblaðið - 07.07.1998, Blaðsíða 24

24 ÞRIÐJUDAGUR 7. JÚLÍ 1998
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
Samið um
skiptingu
Kaspía-
hafs
BORÍS Jeltsín, forseti Rúss-
lands, og Nursultan Nazar-
bajev, forseti Kasakstans, und-
irrituðu í gær samning um
skiptingu norðurhluta Kaspía-
hafs. Miklar gas- og olíulindir
eru á svæðinu en ekki hefur
verið hægt að nýta þær vegna
lagalegrar óvissu um skiptingu
þeirra. Sérfræðingar segja að
samningur Rússlands og Ka-
sakstans greiði fyrir því að öllu
svæðinu verði skipt milli ríkj-
anna við Kaspíahaf.
Roy Rogers
látinn
BANDARÍSKI kvikmyndaleik-
arinn Roy Rogers lést af völd-
um hjarta-
bilunar á
heimili sínu í
Kalifomíu í
gær, 86 ára
að aldri.
Rogers var
vörubílstjóri
á kreppuár-
unum og lék
í fyrstu
kvikmyndinni árið 1938. Hann
lék í fjölmörgum kúrekamynd-
um í tæpa þrjá áratugi, var
þekktur sem „konungur kúrek-
anna“ og naut mikilla vinsælda
meðal bama út um allan heim.
Rogers auðgaðist einnig á um
600 skyndibitastöðum sem vora
kenndir við hann.
Börn deyja af
völdum hita
TVÖ börn dóu af völdum allt
að 50 stiga hita á Italíu um
helgina. 18 mánaða barn
fannst látið í hjólhýsi þar sem
foreldrar þess höfðu skilið það
eftir. Tveggja ára drengur dó í
Palermo á Sikiley þar sem fað-
ir hans, sem er læknir,
gleymdi honum í bíl við stofu
sína í sex klukkustundir.
Orban við
stjórnvölinn
ÞING Ungverjalands sam-
þykkti í gær tilnefningu Vikt-
ors Orbans, formanns Fidesz-
flokksins, í embætti forsætis-
ráðherra með 222 atkvæðum
gegn 119. Orban lofaði að bæta
lífskjörin og greiða fyrir því að
Ungverjar fengju aðild að Evr-
ópusambandinu.
Kohl blæs til
sóknar
HELMUT Kohl, kanslari
Þýskalands, reyndi í gær að
blása lífi í kosningabaráttu sína
og spáði því að hagvöxturinn
myndi aukast á næstu misser-
um. Skýrt var frá því að at-
vinnulausum Þjóðverjum hefði
fækkað um 740.000 á síðustu
fjóram mánuðum og Kohl sagði
að atvinnuleysið myndi minnka
enn írekar. Hann gerði lítið úr
skoðanakönnunum, sem benda
til þess að Gerhard Schröder,
kanslaraefni jafnaðarmanna,
hafi enn fimm prósentustiga
forskot á kanslarann.
Kínaferð Bills Clintons vel tekið meðal BandarLkjamanna
Líkur taldar á að stefnan
í málefnum Asíu breytist
SÍFELLT fleira bendir til þess að
stefna Bandaríkjanna í málefnum
Asíu muni breytast í kjölfar níu daga
heimsóknar Bills Clintons Banda-
ríkjaforseta til Kína, en henni lauk
um helgina. Á sunnudag hrósaði
James Baker, fyrrverandi utanríkis-
ráðherra Bandríkjanna, Clinton fyrir
frammistöðuna í ferðinni og hvatti til
þess að Demókratar og Repúblíkan-
ar samræmdu afstöðu sína til Kína.
Aftenposten hefur eftir Baker í
gær að mest sé um vert að fá Kína
til náinnar samvinnu við Bandaríkin,
í stað þess að einangra það og stuðla
að pólitískri útilokun þess. Baker er
repúblíkani og hvatning hans til
demókrata, sem birtist í Was-
hington Post á sunnudag, skiptir
miklu í bandarískum stjómmálum.
Kínaheimsókn Clintons hefur
verið vel tekið í Bandaríkjunum, og
hafa myndir af fagnandi Klnverjum
að heilsa forsetanum haft áhrif á
bandaríska sjónvarpsáhorfendur.
„Þeir fögnuðu forsetanum okkar,
mæður otuðu bömum sínum að
honum. Þeir hata okkur ekki,“ hafði
New York Times eftir ónafngreind-
um Bandaríkjamanni í Miðvestur-
ríkjunum.
Það er þetta viðhorf, auk von-
brigða með viðbrögð Japana við
efnahagskreppunni þar í landi, sem
hefur orðið til þess að Bandaríkja-
menn hyggjast endurskoða stefnu
sína varðandi Kína. Baker segir að
Bandaríkjamenn þurfi að móta
stefnu sem ekki byggist á einu mál-
efni, hvort heldur sé viðskiptum,
mannréttindum eða takmörkun á
útbreiðslu vopna.
Bandaríkjamenn verði að hvetja
Kínverja til að taka stefnu sem í
samræmi við hagsmuni og markmið
Bandaríkjanna, segir Baker, og tel-
ur að Clinton hafi í ferð sinni nú
þokað málum í þá átt, því hann hafi
rætt opinskátt um mannréttinda-
mál, líkt og Ronald Reagan, fyrrver-
andi forseti, hafi gert í Moskvu 1988.
Ósáttur við uminæli
um Tævan
Tom Harldn, öldungadeildarþing-
maður Demókrataflokksins, er í heild
sáttur við ferð Clintons og telur hana
vel heppnaða. I samtali við Morgun-
blaðið kvaðst hann ekki þeirrar skoð-
unar að Clinton hefði sýnt Kínverjum
of mikla linkind í mannréttindamál-
um, eins og hann hefði verið sakaður
um. Mikilvægt væri að rétta Kínverj-
um hjálparhönd á ýmsum sviðum,
t.d. í umhverfismálum, og það yrði
ekki gert með hótunum.
Harkin kvaðst hins vegar ekki
jafn sáttur við þau orð Clintons um
að hann teldi að Tævan ætti að vera
hluti Kína. „Þau orð hefðu mátt
vera látin ósögð. Eg tel að við eig-
um að gefa tævönskum stjómvöld-
um möguleika. Ég óttast að það
kunni að vera of seint fyrir Banda-
ríkjamenn að sýna þeim stuðning,
sjái stjórnvöld okkar sig um hönd.
Én ég er þess fullviss að orð Clint-
onss um Tævan munu mæta and-
stöðu í þinginu og þá ekki síst úr
hans eigin flokki,“ sagði Harkin.
Reuters
ÞREYTTUR slökkviliðsmaður fær sér langþráðan blund í skugganum eftir erfitt slökkvistarf nálægt bænum
Bunnell á Flórída.
Skógareldarnir á Flórfda virðast vera í rénun
45 þúsund manns
fengu að snúa heim
Bunnell á Flórída. Reuters.
ÞÚSUNDIR íbúa, sem flúið höfðu
heimili sín vegna skógarelda á
norðurhluta Flórídaskaga, fengu
að snúa aftur í gær, en yfirvöld
vöruðu þó við því að ekki væri öll
hætta liðin hjá. Um 45 þúsund
manns, eða allir íbúar Flagler-
sýslu, fengu leyfi til að fara heim
til sín á ný í gær.
Breytt vindátt og aukinn loftraki
gerðu um fimm þúsund slökkviliðs-
mönnum starfið léttara um helgina
og tókst þeim því að stöðva framrás
eldanna í átt til íbúðahverfa. Eldar
hafa kviknað á um tvö þúsund stöð-
um á Flórída, þar sem verið hafa
gífurlegir þurrkar, síðan 25. maí og
eyðilagt rúmlega 183 þúsund hekt-
ara lands og 153 heimili.
Þórir Gröndal, ræðismaður ís-
lands í Miami, sagði í samtali við
Morgunblaðið í gær að ástandið
hefði batnað verulega í gær og
fyrradag, og á næstu dögum sé bú-
ist við að töluvert rigningarveður
berist af Karibahafi og ef allt gangi
að óskum muni það slökkva allan
eld.
Þórir sagði að eftir því sem
hann best vissi væru 5-7 íslenskar
fjölskyldur á svæðunum þar sem
eldarnir hafa brunnið. Meðal
þeirra er Guðný Fisher og fjöl-
skylda hennar sem varð að yfir-
gefa heimili sitt á föstudag, en var
komin heim aftur í gær. Guðný
býr á Palm Coast, skammt frá Or-
mond Beach.
Ríkisstjórinn í Flórída, Lawton
Chiles, telur tjón nema um 500
milljónum dollara, eða um 36 millj-
örðum íslenskra króna. Her- og
slökkviliðsmenn frá 41 ríki hafa
barist við eldana, og tvær af hverj-
um þrem slökkviliðsþyrlum í land-
inu hafa verið notaðar við starfið.
Einkafyrirtæki hafa einnig lagt
hönd á plóg.
Robert McCarty, lögreglustjóri í
Flaglersýslu, sagði í gær að þótt
fólk hefði fengið að snúa aftur til
heimila sinna væri „ekki þar með
sagt að öll hætta sé afstaðin. Það er
enn mikil eldhætta.11 Heimili í Fla-
gler voru yfirgefin á fóstudag þeg-
ar talin var hætta á að eldar á þrem
stöðum myndu ná saman og úr
verða einn mikill eldur við bæinn
Bunnell.
Engin dauðsföll hafa verið rakin
beinlínis til eldanna, en talið er að
um 100 manns hafi slasast af
þeirra völdum, margir eru slökkvi-
liðsmenn. Fregnir herma að
ástandið fari batnandi víðar, til
dæmis í Brevardsýslu og á Or-
mond Beach, þar sem íbúum var
leyft að fara til síns heima á
sunnudag.
Kínverjar
ánægðir
með heim-
sóknina
Peking. Morgunblaðið.
HAFI Kínveijar verið hrifnir af
Bandaríkjunum áður en Bill Clint-
on Bandaríkjaforseti steig fæti á
kínverska grund, hefur sú hrifh-
ing færst í aukana og þykir mörg-
um einna helst minna á dýrkun á
öllu því sem bandarískt er. Jafn-
vel forseti Kína, Jiang Zemin, tal-
ar með aðdáun um fyrirrennara
Clintons í embætti og helstu dag-
blöð fara lofsamlegum orðum um
heimsókn Bandaríkjaforseta.
Ljóst er að níu daga heimsókn
Clintons til Kína hefur gengið að
fjölmörgum ranghugmyndum
Kínveija um Bandaríkjamenn
dauðum og hún hefur orðið til
þess að margir Kínveijar telja
þjóðirnar tvær nú bræðraþjóðir.
„Ég held að Clinton skilji Kína
betur nú. Ráðgjafar hans hafa ef-
laust sagt honum margt um okk-
ur en nú hefur hann séð Kína
með eigin augum," sagði aldrað-
ur Kínveiji, sem fréttaritari
Morgunblaðsins ræddi við.
í sama streng tekur aðstoðar-
skólasljóri lagadeildar Shanghai-
háskólans, sem kveðst ennfremur
sannfærður um að séu jafn vel
menntaður Kínveiji og Banda-
ríkjamaður bornir saman, hafi sá
fyrrnefndi meiri skilning á
Bandaríkjunum, en Bandaríkja-
maðurinn á Kína. Ungur náms-
maður við háskólann í Peking
segist telja að Kínveijar og
Bandaríkjamenn standi nú jaftit
að vígi og að þeir séu í bræðra-
lagi á alþjóðavettvangi.
Kínveijar sem rætt var við
vonuðust margir til þess að við-
skipti landanna myndu aukast í
kjölfar heimsóknarinnar og að
Kínverjar myndu smátt og smátt
taka við af Japönum sem aðal
viðskipta- og vinaþjóð Bandaríkj-
anna í Asíu. Mest þótti kínversk-
um viðmælendum þó til þess
koma hversu opinskátt Banda-
ríkjaforseti ræddi um málefni
sem Kínveijar hafa vart þorað að
ræða í lokuðum hópi, svo sem
mannréttindamál og stöðu Tíbets
og Tævans. Svo og því að forseti
Kína skyldi taka þátt í þeirri um-
ræðu, í beinni útsendingu. Hefur
það gefið mörgum landsmönnum
hans von um að heimsókn Clint-
ons kunni að vera vendipunktur í
sögu Kína.
t
►

t

*
>
i
I
i
i