Morgunblaðið - 07.07.1998, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐ JUDAGUR 7. JÚLÍ 1998 41
i
:
I
■.!
I
]
1
1
I
]
C
g
1
I
&
I
I
i
€
C
C
C
]
9
C
C
J
c
c
MINNINGAR
+ Jónína Sigrún
Þorleifsdóttir
fæddist í Akri á
Eyrarbakka 4.
október 1908. Hún
lést í Sjúkrahúsi
Reykajvíkur 30.
júní siðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru Þorleifur Guð-
mundsson frá
Stóru-Háeyri og
Hannesína Sigurð-
ardóttur frá Akri.
Þorleifur var sonur
Guðmundar ísleifs-
sonar útvegsbónda,
kaupmanns og hreppstjóra á
Stóru-Háeyri, sem ættaður var
undan Eyjatjöllum og úr Vest-
ur-Skaftafellssýslu. Kona Guð-
mundar og amma Sigrúnar var
Sigríður dóttir Þorleifs „ríka“
Kolbeinssonar á Stóru-Háeyri.
Hannesfna var dóttir Sigurðar
Lilla systir er dáin. Ævi hennar
er orðin löng, lengri en nokkurs
annars í mínum ættum. Hún þráði
að komast burt úr þessari jarðvist,
eftir að hún hafði misst ástvini sína,
þá sem henni voru kærastir. Nú
hefur hún loks komist þangað. Því
þarf sorgin ekki að vera ríkjandi í
hugum okkar, sem eftir stöndum,
heldur söknuður.
Ég og sonur hennar, Hörður, vor-
um sem bræður á Ljósvallagötunni.
Faðir hans sýndi honum mikla um-
hyggju, og þegar hann dó var hann
okkur öllum harmdauði. Foreldr-
arnir náðu sér aldrei eftir það. Nú
fær hún að liggja hjá Herði sína
hinstu hvílu.
Lilla var af þeirri kynslóð, sem
Jónssonar á Akri
og konu hans Vikt-
oríu Þorkelsdóttur
frá Óseyrarnesi.
Meðal kunnra
bræðra Hannesínu
má telja skipstjór-
ana Kolbein og Jón.
Systkini Sigrúnar
eru: Viktoría (1910-
1993), Sigurður
(1911), Sigríður
(1914), Guðmundur
(1918-1992) og Kol-
beinn (1936).
Sigrún giftist ekki,
en átti son með
Skúla Ágústssyni frá Birtingar-
holti, sem nefndur var Hörður,
(1937-1948). Hörður dó af slys-
förum.
Bálför Sigrúnar verður gerð
frá Fríkirkjunni í Reykjavík í
dag og hefst athöfnin klukkan
10.30.
tendraðist af skáldskap Davíðs
Stefánssonai’. Einkum var henni á
yngri árum kært kvæði hans um
Helgu jarlsdóttur, sem yfirgaf
heimkynni sitt til að fylgja Islend-
ingnum Herði til fjarlægs lands.
Vinkonur Lillu voru alltaf aufúsu-
gestir heima hjá okkur: Sigga Odd-
leifs, Alla Þórðar og Unnur Þórðar.
Þær hurfu allar á undan henni. Alla
giftist Alf Salt frá Leeds, þau komu
stundum að heimsækja okkur. Um
eins árs skeið rétt eftir stríð heim-
sótti Lilla Öllu til Leeds og átti þar
sæluríkan tíma.
Lilla var skírð Jónína Sigrún.
Jónínu-nafnið notaði hún aldrei
sjálf. Hún var hrifnari af Sigrúnar-
nafninu. Það tengdist Eddukvæðum
og ástum Sigrúnar á Sefafjöllum og
Helga Hundingsbana. Jónínu- nafn-
ið átti sér þó sögu. Jónína Samúels-
dóttir (systir Guðjóns húsameist-
ara) var fermingarsystir mömmu.
Jónína þessi dó áður en hún komst
á giftingaraldur. Vinkonur hennar
ákváðu að láta elstu dætur sínar
heita þessu nafni til minningar um
hana. Næstu árin sat listasmiðurinn
Samúel við að smíða heimanmund
dóttur sinnar. Árið 1918 barst til
Þorlákshafnar dýrindis saumaborð,
sem Samúel hafði smíðað eftir
kúnstarinnar reglum. Þennan grip
fékk Lilla að gjöf vegna nafnsins.
Lilla ólst fyrstu árin upp á tölu-
verðu efnaheimili, því að faðirinn
var auðugur maður. Stundaði kaup-
mennsku í Reykjavík, hóf söfnun
vatnsréttinda í Hvitá og Þjórsá og
kom þeim öllum á eina hönd árið
1912. I sambandi við fossamálin
stofnaði hann með öðrum félagið
„Þorlákshöfn h.f.“ og fluttist þangað
sem framkvæmdastjóri þessa fé-
lags. Heimsstyrjöldin fyrri eyði-
lagði tilraunir þess tíma til að raf-
væða ísland, og svo fór að eigur
Þorleifs frystust í fossaréttindum
Títan-félagsins þangað til á miðjum
6. áratug aldarinnar. Þá hófst erfið-
leikatímabil í fjölskyldunni, sem tók
sig upp og fór til Reykjavíkur. Sig-
rún gerðist iðnverkakona að loknu
kvennaskólanámi, og vann við
saumaskap, í þvottahúsum og efna-
laugum alla sína starfsævi.
Allan síðari hluta ævinnar bjó
Sigrún ásamt móður sinni, systur
og tveim bræðrum á Ljósvallagötu
16 í Reykjavík. Eftir dauða systur-
innar 1993, komst hún að í Ási í
Hveragerði, þar sem hún naut lífs-
ins á meðan hún hafði heilsu til.
Fyrir tveimur árum fór heilsu henn-
ar að hraka svo mjög að hún var
send á sjúkrahús suður og síðan á
Elliheimilið Grund. Uppfrá þessu
fór heilsu hennar jafnt og þétt hrak-
andi. Hún missti hreyfigetu og átti
erfitt um mál. Fyrir nokkrum dög-
um tók hún sitt banamein og lá síð-
an meðvitundarlaus í fimm daga,
þar til hún andaðist kl. hálfsex síð-
degis þriðjudaginn 30. júní.
Blessuð sé minning systur minnar.
Aðstandendur Jónínu Sigrúnar
Þorleifsdóttur þakka fyrir alla þá
umhyggju sem henni var sýnd í
veikindum hennar síðustu árin af
læknum og hjúkrunarliði Elliheimil-
isins Grundar. Þolinmæði og vilji
þessa fólks til að láta gott af sér
leiða er svo framúrskarandi að
undrum sætir. Við vitum líka að hún
hefur viljað heilsa kunningjum sín-
um, sem voru með henni á vestur-
gangi. Þar var hún elskuð fyrir sína
léttu lund.
Kolbeinn Þorleifsson.
Friður - var það sem andlit
Frænku endurspeglaði síðastliðinn
föstudag er hún var kistulögð að
viðstöddum sínum nánustu. Eftir
margra ára sjúkralegu fékk hún
loksins að leggjast á koddann í
hinsta sinn. Það var auðséð að henni
leið vel. Hún hafði lifað langan dag,
tæp 90 ár, og nú var farið að kvölda.
Kominn tími til að hvílast. Það var
því gott að skilja við hana og sjá
ásjónu hennar endurspegla frið og
það hvað hún var sátt.
í barnslegri trú okkar horfum við
á eftir henni upp í ljósið þar sem við
trúum að Hörður sonur hennar,
sem ungur lést af slysfórum, taki á
móti henni - loksins. Missi Harðar
tók hún alla tíð mjög nærri sér. Nú
trúum við því að þau hafi sameinast
áný.
Áf okkur krökkunum á Hólsveg-
inum var hún alla tíð kölluð
Frænka. Hún var Frænka með
stórum staf. Viðbótaramma sem við
bárum gæfu til að eignast. Hún bjó
alla okkar tíð á Ljósvallagötunni
ásamt bróður sínum Kolbeini og
Viktoríu systur sinni (ömmu á
Ljósó). Einnig var þar oft fjórða
systkinið, Siggi frændi, sem annars
bjó í Þorlákshöfn. I þeim systkinum
höfðum við allt sem til þurfti*-.
Hvorki meira né minna en tvær
„ömmur“, einn „afa“ (Siggi) og einn
frænda (Kolbeinn).
Upp í hugann koma heimsóknir á
Ljósó þar sem Frænka og amma
stjönuðu við okkur eða Frænka sat
á sófanum inni í stofu og var alltaf
til í að veita okkur þá athygli sem
við þurftum. Sérstaklega eru minn-
isstæðar jóladagsheimsóknirnar
þegar við fengum hangikjöt og ís,
og epli og appelsínur á eftir,
pússluðum þessi sérstöku Ljósópúsl
sem hvergi voru til annars staðar,
glömruðum á orgelið í hinu her-
berginu og fundum ilminn af bókum
og gömlum hlutum í litlu kjallaraí-
búðinni.
Frænka var órjúfanlegur hluti
Ljósó. Þegar amma á Ljósó féll frá
(Viktoría) komumst við að því að eitt
af börnum okkar hafði alla tíð talið
Sigrúnu (Frænku) vera langömmu
sína og Viktoríu (ömmu) vera
Frænku. Fyrir blessað bamið hafði
þetta alla tíð gengið upp. Við vorum
alltaf að fara í heimsókn til ömmu á
Ljósó og Frænku og alltaf vora þær
þama báðar og tóku á móti okkur
opnum örmum. Það var því ekki fyrr
en önnur þeirra féll endanlega frá
og honum var sagt að amma hefði
látist en síðan rætt áfram viðv
Frænku að hann spurði hvort þetta -
væri þá Frænka. Já, þetta var
Frænka - með stórum staf.
Við á Hólsveginum þökkum fyrir
að hafa fengið tækifæri til að alast
upp með Frænku.
Sofnar drótt, nálgast nótt,
sveipast kvöldroða himinn og sær.
allt er hljótt, hvíldu rótt,
Guð er nær.
(Kvöldsöngur kvenskáta.)
Hannes, Birna, Alda
og Sigurður.
JÓNÍNA SIGRÚN
ÞORLEIFSDÓTTIR
+ Ragnar Andrés
Þorsteinsson
fæddist í Byggðar-
holti við Eskiíjörð
11. maí 1905. Hann
andaðist í Sjúkra-
húsi Reykjavíkur
27. júní síðastliðinn.
Foreldrar hans
voru hjónin Þuríður
(f. 18. des. 1875, d.
21. ág. 1962)
Andrésdóttir,
bónda á Vöðlum í
Vaðlavík, og Þor-
steinn, sjómaður og
netagerðarmaður á
Eskifirði (f. 19. apríl 1877, d. 11.
júlí 1948) Marteinsson, bónda í
Ámagerði í Fáskrúðsfirði. Eft-
irlifandi systir Ragnars er
Kristín Jónina, húsmóðir (f. 11.
júní 1913).
Eiginkona Ragnars var Sig-
ríður (f. 23. apríl 1905, d. 4. okt.
1992) Sigurðardóttir, bónda í
Riftúni í Ólfusi, Bjamasonar og
konu hans, Pálínu Guðmunds-
dóttur frá Ytri-Grímslæk í Ölf-
Ragnar afi var 93 ára þegar
hann lést. Samt var tungutakið hið
sama, óvenjulega skýrt og
skipulegt, orðaforðinn mikill. Allt
fram til síðustu stundar hélt hann
þeirri venju síðustu æviáranna að
lesa í hálftíma á hverju kvöldi
smásögur íslenskra höfunda. Þá
voru lengri sögur farnar að þreyta
hann og þyngri í höndum
öldruðum manni. Islenskt mál var
honum hugstætt og þeirri ást á
tungunni og íslenskum
bókmenntum miðlaði hann þeim
fjölmörgu nemendum sem hann
kenndi um langt árabil í
bamaskóla Eskifjarðar. Einnig
við, afabörnin á Sogaveginum,
nutum góðs af þessum hæfileikum
hans og dáðumst oft að kraftmiklu
og nákvæmu orðafari hans og þó
einkum eftir að við komumst til
usi. Börn Ragnars og
Sigríðar eru: Baldur
Sigurþór (f. 25. ágúst
1930) menntaskóla-
kennari, maki Þórey
Kolbeins sérkennari;
Gyða Rannveig (f. 14.
apríl 1933) fulltrúi í
menningardeild Rík-
isútvarpsins, maki
Árni Steinsson full-
trúi hjá Eimskipafé-
lagi íslands; Páll Ingi
(f. 15. aprfl 1934, d. 1.
des. 1935); Aldís
Þuríður (f. 29. sept.
1935) húsmóðir;
Nanna (f. 11. júní 1945) starfs-
maður á leikskóla, maki Ragnar
Aðalsteinn Sigurðsson bakara-
meistari. Barnabörn Ragnars og
Sigríðar eru tíu, eitt þeirra, Heið-
ur Baldursdóttir sérkennari, lést
fyrir fimm árum. Barnabarna-
bömin em fjórlán.
Ragnar stundaði nám við Al-
þýðuskólann á Laugum 1925-26
og lauk kennaraprófi frá Kenn-
araskóla íslands 1928. Árin 1929-
vits og ára og kunnum betur að
meta þessa sérstæðu hæfni hans.
Við vorum svo heppin að alast
upp í nálægð við afa og ömmu þar
sem þau bjuggu innarlega á
Sogaveginum eftir að þau fluttust
til Reykjavíkur. Hlýja og umhyggja
einkenndu heimili þeirra og þau
sýndu okkur bamabömunum ætíð
mikla væntumþykju. En afi bar
ekld einungis umhyggju fyrir þeim
sem næstir honum stóðu, hann var
hugsjónamaður sem vildi öllum vel.
Hann hafði ákveðnar pólitískar
skoðanir og fylgdist vel með
fréttum og því sem hæst bar hverju
sinni. I því skjmi las afi árum saman
tvö dagblöð vel og vandlega,
Morgunblaðið og Þjóðviljann. Dag
hvem tók afi sér göngutúr yfir til
okkar með Þjóðviljann og skipti við
fóður okkar á blaði. Þessi daglega
31 var hann kennari við bama-
skólann á Búðareyri við Reyðar-
fjörð og við barna- og unglinga-
skólann á Eskifirði 1931-67,
skólasfjóri í forföllum 1955-56.
Hann lét félags- og menningar-
mál nyög til sin taka, var í
stjóm Ungmennafélagsins
Austra í mörg ár, endurskoð-
andi hreppsreikninga EskiQarð-
arhrepps 1938-44, í stjórn Pönt-
unarfélags Eskfirðinga um ára-
bil og formaður þess 1951-64,
bókavörður Lestrarfélags Esk-
firðinga í mörg ár og héraðs-
bókavörður 1956-67, gjaldkeri
byggingamefndar félagsheimil-
is Eskfirðinga 1955-58, umsjón-
armaður barnastúku Eskifjarð-
ar 1963-67, formaður Leikfélags
EskiQarðar 1957-59 og vann
mikið að gerð og málun leik-
tjalda. Fluttist til Reykjavíkur
1967 og var búsettur þar til ævi-
loka.
Rit: Lausnargjaldið, leikrit
fyrir börn, í Æskunni 1955,
Röskir strákar og ráðsnjaiiir,
barnabók, 1970, Röskir strákar
í stórræðum, bamabók, 1972,
Undir þungum ámm (um sfld-
veiðar), í Múlaþingi 1966.
Útför Ragnars fer fram frá
Bústaðakirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 15.
venja hans varð hluti af okkar
heimilislífi og eigum við systkinin
notalegar minningar um afa þar
sem hann sat í borðstofunni heima
og las fréttir dagsins gagnrýnum
augum.
Eftir að afi og amma fluttust
suður tók afi fljótlega til við að
semja bamabækur sem
endurspegla vel minningar hans úr
bernsku. Tvær þessara bóka voru
gefnar út af Setbergi og sú þriðja
var í smíðum á sínum tíma þótt
henni yrði aldrei lokið. Þessar
bækur afa bera skýrt vitni um vald
hans á íslensku máli og þekkingu
hans á liðnum tíma þar sem fléttað
er saman aðstæðum í íslensku
sjávarþorpi á fyrsta fjórðungi
þessarar aldar og leikjum bama og
áhugamálum þeirra. Afi orti líka
Ijóð en þeim flíkaði hann ekki og
RAGNAR A.
ÞORS TEINSSON
birti aldrei. í einu þeirra yrkir hann
um vorið og skammvinna fegurð
þess. Þar era þessar línur sem allt
eins gætu átt vel við um tímans rás,
umbreytingar og endurnýjun:
Þannig veltur tímans hjól og hverfist
heims um alla tíð.
Fegurð lífs í fijórri moldu erfist.
Afa var margt til lista lagt. Auk
þess að skrifa hafði hann unun af
því að mála og sauma út. Heimili
okkar prýða því falleg listaverk
eftir afa. Við erum þakklát iyrir að
hafa átt svo góðan, hlýjan og
gjöfulan afa.
Tvíburasystkinin á Sogavegi,
Halldór og Lára.
Nú hefur afi lagt í sína hinstu
ferð; ferðina sem á fyrir okkur öll-
um að liggja. Ekki er nema rúmur
mánuður síðan, á 93. aímælisdegi
hans, að við rifjuðum upp íslands-
söguna og ræddum saman um Guð-
brand biskup, Jón sænska Matthí-
asson og fleiri merkismenn. Stoltið,
að eiga þá að forfeðram, leyndi sér
ekki í augum hans. Afi rifjaði einnig
upp sín fyrstu kynni af ömmu, sem
honum þótti svo vænt um. Þá var
hún að læra saumaskap í Reykjavík
og hann stundaði nám í gamla
Kennaraskólanum.
Það var alltaf gott að koma á
Sogaveginn til afa og ömmu og var
það lengi vel mitt annað heimili.
Ilmur af nýbökuðum pönnukökum
fyllti oft vitin þegar ég gekk upp
brekkuna að litla, hvíta húsinu. Þá
var ekki um að villast; amma var í
eldhúsinu að töfra fram ljúffengar
kræsingar eins og henni einni var
lagið. Alltaf var vel tekið á móti
mér, eins og öllum þeim sem komu
á heimili afa og ömmu. Nóg var að
bardúsa fyrir uppátektasöm bama-
börn, hvort heldur var að spila 01-
sen Olsen við afa, Löngu-vitleysu
við ömmu, aðstoða við sláttinn eða
jafnvel fá að tjalda gamla, botnlausa
tjaldinu, sem var ógleymanleg
reynsla. Það var líf og fjör í kring-
um húsið og þar lékum við okkur,
frændsystkini og vinir úr nágrenn-
inu. Nei, það var engin lognmolla á
Sogaveginum. Þaðan á ég góðar
minningar og kynnin við afa og
ömmu era forréttindi sem ég met
mikils.
Mér sóttist námið vel og þar var
afi stoð og stytta. Það voru ófáar
stundirnar sem hann hlýddi mér yf-
ir námsbækurnar eða þuldi upp
stafsetningaræfingar. Þar sagði
gamli kennarinn til sín þegar hann
rifjaði upp Örlygsstaðabardaga eða
ng- og nk-regluna. Svo ég minnist
ekki á kveðskap þjóðskáldanna sem
hann dáði svo mjög og var sein-
þreyttur til að fræða mig um.
Eskifjörður er bær sem ávallt
hefur verið mér hjartfólginn. Þar er *-
afi fæddur og þar hófu þau amma
sinn búskap. í þau skipti er ég hef
ferðast um Austfirði, hef ég alltaf
reynt að koma við á Sunnuhóli. Þar
áttu þau amma góða daga, eins og
afi talaði oft um.
Elsku afi minn, ég kveð þig nú
með söknuði, ég veit að þér mun
líða vel þar sem þú ert núna og að
vel hefur verið tekið á móti þér. Þið
amma erað nú saman á ný og gang-
ið sameinuð veginn á nýjum stað.
Þín
Ragna Gyða.
^ARS>Ó
ry

y
i .

WJi

Þegar andlát
ber að höndum
Útfararstofa kirkjugarðanna ehf.
Sími 551 1266
Allan sólarhringinn