Morgunblaðið - 07.07.1998, Blaðsíða 30

30 ÞRIÐJUDAGUR 7. JÚLÍ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
MENNTUN
Útilífsskóli Skátafélagið Ægísbúar leggur áherslu á útivist, náttúrufræðslu og sjálfsbjargarviðleitni á sumar-
námskeiðum sínum. Kristín Marja Baldursdóttir fór á fund skátanna til að sjá hvaða aðferðum þeir beita til að
búa börn undir lífið, kenna þeim að vinna saman og taka tiilit hvert til annars.
s
I ævintýra-
skóla hj á
skátum
• Skátastarfið skilar ekki aðeins þekk-
ingu heldur raunverulegri ánægju
• Við segjum oft að það skipti ekki máli
hvað þú gerir, heldur hvernig þú ger-
ir það
EGAR skólum lýkur að vori
hefjast ýmis sumarnám-
skeið fyrir börn og ung-
Jinga. Mörg þeirra veita góða
fræðslu og undirbúning fyrir lífið
þótt sjaldan sé litið í bók meðan á
þeim stendur.
Skátafélagið Ægisbúar, sem
hefur aðsetur sitt í íþróttahúsi
Hagaskóla, er nú með útilífsnám-
skeið fyrir börn á aldrinum 8-12
ára. Fimmta námskeiðið er nýhaf-
ið en stefnt er að því að hafa þau
átta í sumar. Námskeiðin eru
starfrækt í samvinnu við ITR,
Bandalag íslenskra skáta, Skáta-
samband Reykjavíkur, Hjálpar-
sveit skáta í Reykjavík og Skáta-
félagið Skjöldunga. Útilífsnám-
skeið hafa verið haldin á vegum
Skjöldunga í nokkur ár en þetta
er í fyrsta sinn sem Ægisbúar
halda slík námskeið.
Ágóðinn að fá börnin aftur
Sigfús Kristjánsson, skátafor-
ingi í Ægisbúum og guðfræði-
nemi, hefur umsjón með nám-
skeiðunum og segir hann að þau
hafi gefið mjög góða raun til
þessa.
„Námskeiðin eru vikulöng og
skiptast í tvennt. Þrír dagar eru
þemadagar innanbæjar en tveir
fara í útilegu þar sem gist er í
skála félagsins, Arnarsetri, við
rætur Vífilsfells.
Frá mánudegi til miðvikudags
hefjast námskeiðin kl. 10 á
morgnana og standa yfir til kl. 16
á daginn. Við erum þó með gæslu
frá kl. 8.30 til að gefa foreldrum
kost á að koma með börnin áður
en þeir halda til vinnu, og erum
hér til klukkan fimm á daginn.
Það eru aldrei fleiri en tuttugu
börn á hverju námskeiði, og auk
mín eru fjórir dróttskátar sem sjá
um þau og leiðbeina.
Hver vika kostar 4.500 kr. og
eru rútuferðir ' innifaldar í því
verði, skálagjöld og kvöldmatur.
Við fáum styrk frá íþrótta- og
tómstundaráði en ef ágóðinn er
feinhver rennur hann til skátafé-
Jagsins. Við reynum að koma út á
sléttu, enda erum við lítið fyrir að
safna sjóðum hér. Mesti ágóðinn
:er auðvitað sá að fá börnin aftur
til okkar í skátana í haust. Það er
tilgangur okkar með útilífsskólan-
jjm.“
Dorg og bjargsig
Móðir sem hefur leyft börnum
sínum að fara á margs konar
námskeið um dagana segir að úti-
lífsskóli Ægisbúa beri af þeim öll-
um. Og hvað er þá gert og kennt í
þessum skóla sem fær svona góða
einkunn? Hvernig er dagskránni
háttað?
„Við leggjum áherslu á útivist,
náttúrufræðslu og sjálfsbjargar-
viðleitni," segir Sigfús. „Dagskrá-
in er ekki ætíð hin sama á nám-
skeiðunum en í grófum dráttum
er hún þannig, að við byrjum á því
fyrsta daginn að skipta börnunum
niður í flokka. Þau finna nafn á
flokk sinn, einkunnarhróp og búa
til flokksfána. Við heitum Ægis-
búar og því er það skilyrði að nafn
flokksins sé tengt sjónum. Það
hafa til dæmis komið fram nöfn
eins og Brosfiskar, Gullfiskar,
Sjómenn og Sjóræningjar. Síðan
fær hvert og eitt bláan klút og til
að geta haft hann um hálsinn
verða þau að læra Tyrkjahnútinn
sem heldur honum saman.
Eftir mat búa þau sér til dorg-
færi, sem samanstendur af niður-
söguðum göngustaf og þremur
nöglum, og síðan er arkað niður á
smábátahöfn.“
Þar er dorgað, og segir Sigfús
að aflinn sé mismikill og tegundir
af öllum toga, marhnútar og nið-
ursuðudósir séu nokkuð áberandi.
Útilífsskólinn er háður veðri og
vindi eins og gefur að skilja, en ef
hann helst þurr er öðrum degi
eytt í Öskjuhlíðinni. Þar er hópn-
um skipt í tvennt, meðan annar
helmingurinn stundar bjargsig í
gilinu, fer hinn hópurinn í göngu-
ferð, lærir að þekkja plöntur og
fær fróðleik um umhverfið. Faðir
Sigfúsar, Kristján Sigfússon,
skrifaði á sínum tíma kennslubók
um Öskjuhlíð og nýtur sonurinn
góðs af henni. „Við sýnum þeim til
dæmis hermannagöngin, það er
ekki svo lítið gaman að fara með
kerti þar inn, og einnig Benevent-
um, samkomustað pilta úr Lærða
skólanum. En þeim finnst þó mest
spennandi að fá að síga og ef tími
vinnst til fá þau að gera það í
tvígang."
En allt tekur sinn tíma þegar
börn eru annars vegar, enda er
enginn asi á mönnum að sögn Sig-
fúsar.
A þriðja degi er farið í heim-
sókn til Hjálparsveitar skáta í
Árbæ, þar sem bílar eru skoðaðir
og tæki prófuð. Þar læra menn
líka hvernig best er að bjarga sér
undir vissum kringumstæðum,
meðal annars hvernig best er að
ganga yfir ár. Deginum lýkur í
sundi í Árbæjarlaug þar sem
skátaleikir eru iðkaðir jafnhliða
sundinu.
V arðeldasöngur
Stóra stundin rennur upp í lok
vikunnar. Þá verða menn skátar í
tvo daga. Spennan er mikil og
hafa foreldrar sagt Sigfúsi að
sumir eigi oft erfitt með að sofna
kvöldið fyrir ferðina.
Þegar þau hafa komið sér fyrir
í Arnarsetri um hádegisbil á
fimmtudegi og fengið sér í gogg-
inn er farið í hellaskoðun. Sú
skoðun með góðri gönguferð tek-
ur um þrjár stundir og að henni
Morgunblaðið/Golli
„VIÐ reynum að ná til barnanna á þeirra forsenduni,“ segir Sigfús
Krisljánsson skátaforingi.
f ÖSKJUHLÍÐINNI læra börnin að þekkja plöntur og fá fróðleik um
umhverfið, en bjargsig er þó mest spennandi að þeirra mati.
lokinni fá þau frjálsan tíma við
skálann.
„Á meðan hita ég grillið og við
undirbúum matinn, sem er oftast
pylsur eða hamborgarar, svona
eftir því hvort er á betra tilboði í
Bónusi. Eftir matinn fær hver
flokkur kvöldvökuverkefni og ef
veðrið er skaplegt kyndum við
varðeld úti. Þá eru skátalög sung-
in, flokkarnir flytja skemmtiatriði
og við veitum verðlaun fyrir
frammistöðu í flokkakeppnum. Þá
fá þeir viðurkenningu sem hafa
hagað sér best, verið fljótastir í
röð, verið duglegastir að veiða, og
svo framvegis.
Fyrir háttinn fá þau heitt kakó
og svo er það pokinn. Eg les fyrir
þau leiðinlegar varðeldasögur og
áður en þeim lýkur eru flestir
farnir að hrjóta."
Það getur þó komið fyrir að hin
yngstu verði voða lítil í sér rétt
fyrir svefninn, en þá gefur Sigfús
þeim kakó og spjallar við þau. Það
dugar.
Á morgnana þurfa skátaforingj-
arnir ekki að ræsa börnin því þau
eru oftast vöknuð um sexleytið og
ræsa skátaforingjana. Eins og á
öllum skátamótum hefst morgunn-
inn með hinum sígildu skátaatrið-
um, morgunleikfimi og morgun-
mat. Og að sjálfsögðu fer fram
skálaskoðun eftir morgunmatinn.
„Þau taka hana mjög alvarlega og
það er mikill metingur milli flokka
að ganga sem best frá eftir sig.
Síðan heldur skátastarfið áfram.
Þau fara í póstaleik þar sem þau
þurfa að rata milli staða eftir upp-
drætti og á hverjum stað bíður
þeirra þraut sem þau verða að
leysa. Þau verða til dæmis að geta
bent á öll kennileiti, búið til
sjúkrabörur og sitthvað fleira, og
svo endar leikurinn við skálann.
Eftir hádegismat fer ég með þau í
hefðbundna leiki meðan dróttskát-
arnir þrífa skálann og ganga frá.
Þannig er dagskráin í aðalatrið-
um en það gerist alltaf eitthvað
nýtt á hverju námskeiði."
Friðarhreyfing
Útilífsskóli Ægisbúa er að sjálf-
sögðu rekinn í anda skátahreyf-
ingarinnar. Menn læra hlutina
með því að gera þá. „Við reynum
að gera ævintýri úr störfum okk-
ar,“ segir Sigfús.
Agaleysi er ekki vandamál í
þessum skóla og segist skátafor-
inginn vera mátulega strangur.
„Eg reyni að ná til barnanna á
þeirra forsendum. Það þýðir til
dæmis lítið að halda fyrirlestur
um kosti regngalla, það verður að
sýna þeim þá með því að bregða
sér í sturtu í þeim.
Við skátarnir viljum vera sýni-
legir í starfi okkar og vonum að
skólinn beri þann árangur að eitt-
hvert þessara barna komi til
starfa með okkur í haust.“
Sigfús sem er 22 ára gamall hef-
ur verið í skátunum í 10 ár. „I
fyrstu fannst mér bara spennandi
og skemmtilegt að vera í skátun-
um. Það var ekki fyrr en ég fór í
guðfræðina sem ég fór að pæla í
hugsjóninni að baki skátastarfs-
ins.
Skátahreyfingin er friðarhreyf-
ing. Við leggjum áherslu á um-
burðarlyndi og samvinnu, og
markmiðið er að skila af sér börn-
um sem verða hæf til að takast á
við lífið. í skátunum getur fólk af
öllum kynþáttum og sem játar
ólík trúarbrögð verið saman. Mér
er minnisstætt skátamót sem ég
var á þrettán ára gamall. Þá sat
ég við varðeld með hindúa á
vinstri hlið og búddista á þá
hægri og allir vorum við vinir.“
Skátahreyfingin er stærsta
ungmennahreyfing í heimi. Fyrir
nokkrum áratugum var hún mjög
öflug hér á landi, en með auknu
framboði á ýmsu félagsstarfi og
afþreyingarefni fækkaði starfandi
skátum töluvert. En nú er upp-
sveifla í skátastarfinu, og hvað
veldur því?
„Uppsveiflan sem hefur verið í
skátastarfinu er tengd auknum
áhuga fólks á útilífi. Gönguferðir
og fjallaferðir eru í tísku, en þær
eru einmitt stór hluti skátastarfs-
ins. Samt eru helstu kostir skáta-
starfsins jafnframt veikasti hlekk-
ur þess. Mönnum er ekki skemmt
neitt sérstaklega, þeir verða að
skemmta sér sjálfir. Skátastarf er
unnið í sjálfboðavinnu og allir
vinna að því sameiginlega mark-
miði að skapa betri einstaklinga.
Við segjum oft að það skipti ekki
máli hvað þú gerir, heldur hvern-
ig þú gerir það. Enda má glöggt
sjá hve margir skátar eru að gera
það gott úti í þjóðfélaginu núna!
Við missum oft fólk úr skátun-
um þegar það er á aldrinum þrett-
án til fimmtán ára. Þá verða menn
töffarar og geta kannski ekki látið
sjá sig í skátabúningi. Það er
gæluverkefni hjá okkur að finna
lausn á því.“
Ægisbúar eru nú um 165 tals-
ins. „Af vinum mínum erum við
aðeins tveir sem tökum virkan
þátt í skátastarfinu. Gamlir skát-
ar koma þó gjarnan með í útilegur
og oft hjálpa þeir til þegar mála
þarf skátaheimilið eða dytta að
einu og öðru.“
En hefur guðfræðineminn
reynt að koma kristindómnum að
í útilífsskólanum?
„Það hef ég ekki gert enda hef
ég annan vettvang til þess. Ég hef
unnið í Neskirkju á veturna, hef
veitt þar aðstoð mína við ferming-
arfræðslu, og þar get ég látið Ijós
mitt skína. Hins vegar hefur
presturinn stundum sagt: Sigfús
minn, þú ferð nú ekki að kenna
þeim neina hnúta?
Ég hef mikla trú á skátastarf-
inu og tel mig hafa lært mikið á
því að vera í skátunum. Skáta-
starfið skilar ekki aðeins þekk-
ingu heldur felst líka raunveruleg
ánægja í því að gera hlutina sjálf-
ur, hvort sem þeir ganga nú upp
eða ekki, í stað þess að vera sífellt
mataður."