Morgunblaðið - 06.08.1998, Blaðsíða 1

STOFNAÐ 1913
174. TBL. 86. ÁRG.
FIMMTUDAGUR 6. ÁGÚST 1998 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Irakar slíta samstarfí
við SÞ um vopnaeftirlit
Bagdad, New York. Reuters.
ÍRÖSK stjórnvöld tilkynntu í gær að þau myndu
hætta öllu samstarfi við vopnaeftirlitsmenn Sam-
einuðu þjóðanna unz nokkrum grundvallarkröfum
yrði fullnægt, og hvöttu til þess að tafarlaust yrði
bundinn endi á alþjóðlegar refsiaðgerðir gegn
landinu.
„írak hættir með öllu samstarfi sínu við vopna-
eftirlitsnefnd SÞ (UNSCOM) eins og hún er nú
saman sett, og við Alþjóðakjarnorkumálastofnun-
ina [IAEA],“ sagði í yfirlýsingu sem gefin var út
eftir fund æðstu valdhafa í Irak, með Saddam
Hussein forseta í broddi fylkingar. Tareq Aziz, að-
stoðarforsætisráðherra, sendi bréf þessa efnis til
Kofis Annans, framkvæmdastjóra SÞ, og til yfir-
manns öryggisráðs samtakanna.
Eftir að Annan hafði hlýtt á skýrslu Richards
Butlers, formanns vopnaeftirlitsnefndarinnar, í
New York í gær, frestaði hann fyrirhugaðri fór
sinni til Portúgals til að geta verið viðstaddur um-
ræður um íraksmálið í öryggisráðinu í dag. Áður
hafði íraska þingið samþykkt samhljóða ályktun
þess efnis að ríkisstjórnin beitti sér fyrir því að
vopnaeftirlitsnefnd SÞ lyki störfum sínum strax,
og hleypt þannig aftur upp deilunni um meint
leynilegt gereyðingavopnabúr íraka.
Talsmenn Hvíta hússins í Washington sögðu að
bandarísk stjórnvöld myndu halda áfram að
þrýsta á Iraksstjórn að sýna vopnaeftirlitsmönn-
um samstarfsvilja og biðu eftir að geta metið
„gerðir þemra [Iraka], ekki orð“.
Vilja uppræta bandarísk áhrif
Ein helzta krafan, sem Irakar settu fram í yfir-
lýsingu stjórnarinnar, var að yfirstjórn og sam-
setning vopnaeftirlitsnefndarinnar yrði stokkuð
upp. Hún ætti að vera skipuð að jöfnu fulltrúum
allra ríkjanna fimm sem eiga fast sæti í öryggis-
ráðinu og aðalskrifstofur hennar að vera fluttar
frá New York til Genfar eða Vínar. Hvort tveggja
á þetta að miða að því að minnka bein áhrif
Bandaríkjamanna á nefndina.
Forseti íraska þingsins, Saadoun Hammadi,
sakaði vopnaeftirlitsmenn um að ganga erinda
Bandaríkjastjórnar og draga eftirlitsstörfin á
langinn til að tefja fyrir því að efnahagsþvingun-
um yrði aflétt. Þingið kom saman til aukafundar í
kjölfar þess að Butler, yfirmaður vopnaeftirlitsins,
hélt heim frá Bagdad á þriðjudag eftir að slitnaði
upp úr samningaviðræðum hans við íraksstjóm.
Butler furðaði sig í gær á því að Irakar skyldu
hafa slitið viðræðunum, þar sem að hans mati
hefði verið mjög skammt í að nefndin gæti vottað
að írakar hefðu uppfyllt ákvæði ályktana öryggis-
ráðsins um kjamorku- og efnavopn. Aðeins hefði
verið lengra í land varðandi lífefnavopn. Butler
kom þeim boðum til nefndarmanna í gær, að þeir
skyldu ótrauðir halda áfram starfi sínu.
Lewinsky
líklega
fyrir kvið-
dóm í dag
ALLAR líkur era á því að Monica
Lewinsky, fyrrverandi starfsstúlka í
Hvíta húsinu, muni koma fyrir rann-
sóknarkviðdóm í dag og bera vitni
um samband sitt við Bill Clinton
Bandaríkjaforseta. Sjónvarpsstöðin
CNN hafði eftir ónafngreindum
heimildamönnum í gær, að lögfræð-
ingar beggja aðila reiknuðu með því
að hún bæri vitni í dag.
Sérstakur saksóknari, Kenneth
Starr, hefur kallað saman kviðdóm-
inn til þess að rannsaka meint mis-
ferli forsetans, og hefur Stan- gert
samkomulag við Lewinsky um að
hún beri vitni um samband sitt við
forsetann gegn því að njóta friðhelgi.
Bæði Lewinsky og Clinton hafa sagt
opinberlega að þau hafi ekki átt í
ástarsambandi, en haft hefur verið
eftir ónafngreindum heimildamönn-
um að Lewinsky sé nú reiðubúin til
að breyta þeim framburði sínum.
Reuters
Schröder í
Hvíta húsinu
GERHARD Schröder, kanzlara-
efni þýzka Jafnaðarmannaflokks-
ins SPD, gafst í gær kærkomið
tækifæri til að sýna kjósendum
heima fyrir hvernig hann tæki
sig út sem stjórnmálaleiðtogi á
alþjóðlegum vettvangi með því að
eiga fund með Bill Clinton
Bandaríkjaforseta í Hvíta húsinu
í Washington.
Schröder og SPD hafa enn all-
nokkurt forskot á Helmut Kohl
kanzlara og flokk hans, Kristilega
demókrata, í skoðanakönnunum,
en samkvæmt þeirri nýjustu sem
birt var í gær, er fylgismunurinn
milli flokkanna þó skroppinn nið-
ur í 3%; CDU óbreytt með 37%
en SPD nú 40%.
Samkvæmt annarri nýrri
könnun, sem gerð var meðal for-
ystumanna í viðskiptum, stjórn-
sýslu og á fjölmiðlum Þýzka-
lands, er útlitið hins vegar enn
svartara en áður fyrir Kohl; að-
eins 21% þeirra taldi líklegt að
stjórn Kohls auðnaðist að halda
velli í þingkosningunum 27. sept-
ember.
Risapallur
á ferð
HINN risastóri borpallur Sea
Launch Odyssey siglir framhjá
mosku við mynni Súez-skurðar-
ins í gær, en pallurinn, sem áður
var notaður til að bora eftir olíu í
Norðursjó, hefur skipt um hlut-
verk og hefur verið umsmíðaður
til að þjóna sem eldflaugaskot-
pallur. Verið er að sigla pallinum
áleiðis til heimahafnar hans,
Long Beach í Kaliforníu.
Menn Clintons vitna
Harold Ickes, fyrrverandi aðstoð-
arstarfsmannastjóri í Hvíta húsinu
og núverandi ólaunaður ráðgjafi for-
setans, kom fyrir rannsóknai-réttinn
í gær í annað sinn. Einn lögmanna
forsetaembættisins, Lanny Breuer,
kom einnig fyrh' réttinn í gær öðru
sinni, en við vitnaleiðslu á þriðjudag
neitaði hann að svara tilteknum
spurningum saksóknara, að því er
blaðið Washington Post hafði eftir
ónafngreindum heimildamönnum
„sem þekkja vel til í málaferlunum“.
Breuer svaraði flestum spurning-
um saksóknara, en neitaði að svara
öðrum, og bar fyrir sig trúnaðarsam-
band lögmanns og skjólstæðings.
William Rehnquist hæstaréttardóm-
ari hafði kveðið upp þann úrskurð á
þriðjudag að lögmenn forsetaemb-
ættisins gætu ekki borið fyrir sig
slíkt trúnaðarsamband, þar eð þeir
væru lögmenn hins opinbera en ekki
forsetans persónulega. Olli neitun
Breuers því deilum við saksóknara
og er óljóst hverjar lyktir verða.
Verðfall á evrópskum fjármálamörkuðum í kjölfar Wall Street
Viðskipti glæðast á
ný en sveiflur miklar
New York, London, Tdkýó. Reuters.
GENGI hlutabréfa hækkaði nokkuð þegar upp
var staðið á Wall Street í gær eftir metverðfall á
þriðjudag. Miklar sveiflur einkenndu hins vegar
viðskipti dagsins og þótt fjármálasérfi'æðingar
teldu við lokun í gær nokkra uppsveiflu hafa átt
sér stað sögðu þeir markaðina enn vera stadda í
miðri hrinu „leiðréttingar" á gengi hlutabréfa, eft-
ir hátt verð undanfarna mánuði.
Dow-Jones-vísitalan hækkaði um 58,19 stig upp
í 8.545,50 en hafði verið 8.487,31 þegar viðskiptum
lauk á mörkuðum daginn áður.
Markaðir á meginlandi Evrópu fylgdu í gær í
kjölfar Wall Street daginn áður og féll FTSE-vísi-
talan breska um 1,8% frá deginum áður. DAX-vísi-
talan þýska féll einnig um 2,15% en líkt og í
London var hún þó nokkuð sterkari við lokun
markaða heldur en í upphafi dagsins þegar áhrif-
anna frá Wall Street gætti sem mest. Var það
einnig mat fjármálasérfræðinga í Evrópu að
sveiflurnar í þessari viku væri hluti „leiðréttingar"
sem menn hefðu vænst um þó nokkra stund.
Talið er að ein helsta ástæða verðfallsins á Wall
Street á þriðjudag hafi verið ótti um minni hagnað
bandarískra fyrirtækja en vænst hafði verið, auk
áhrifa efnahagsöngþveitisins í Asíu. Fjái'málasér-
fræðingar kváðust hins vegar telja að hagnaður
evrópskra fyrirtækja væri stöðugri sem um leið
myndi vinna evrópskum mörkuðum í hag.
Markaðir í Asíu fengu í gær einnig að kenna
áhrifa verðfallsins á Wall Street og gengi hluta-
bréfa féll mest í Seoul í S-Kóreu, um 3%, og í
Jakarta í Indónesíu, um 4%. Nikkei-vísitalan í
Reuters
KONA virðir fyrir sér skjá í kauphöll Ziirich
í gær, þar sem greinilega sést hið snögga fall
sem varð á gengi evrópskra hlutabréfa.
Tókýó vai' hins vegar nánast óbreytt eftir afar
sveiflukennd viðskipti í gær.
■ „Leiðrétting" eða/24