Morgunblaðið - 06.08.1998, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 6. ÁGÚST 1998 43
AÐSENDAR GREINAR
Þagnarmál
SÍÐAN Sverrir Hermannsson
sagði starfi sínu lausu hjá Lands-
banka íslands hefur hann tjáð sig
skörulega um menn og málefni.
Hins vegar hefur hann látið vera
að geta mikilvægra atriða, og er
þögnin um þau mál orðin heldur
hávær. Væntanlega er önnum um
að kenna, en til að forðast tor-
tryggni þyrfti Sverrir samt að
færa þau í tal hið fyrsta.
1. Hrun á Vestfjörðum
Sverrisskatturinn, sem boðaður
veiðiskattur hans er oftast kallað-
ur, mun fyrst og fremst leggjast á
fyrirtæki á landsbyggðinni. Par af
verulegur hluti á Vestfjarðakjör-
dæmi. Ekki munu bara hinir al-
ræmdu kvótahafar bera hinn nýja
skatt, eins og hagfræðingar hafa
bent á. Einnig munu tekjur sjó-
manna, fiskverkafólks, netaverk-
stæða, vélsmiðja, iðnaðarmanna og
kaupmanna í sjávarplássunum
rýrna. Allir Vestfirðingar verða
þannig fyrir ágjöf af Sverrisskatt-
inum og svæðið mun þá brátt
breytast í eyðikjálka. Það sem
Sverrir hefur enn ekki rætt er hví
hann telji sig sérstakan vin Vest-
fjarða.
2. Ofveiði eða mótsögn
Innan 30 mílnanna vill Sverrir
hafa frjálsa sókn, sem hann svo
kallar. Til að þetta markmið Sverr-
is náist eru tvær leiðir: Leyfa
hverjum sem er að veiða á þessu
svæði eða binda slík leyfi við
ákveðna aðila, t.d. þá sem eru að
veiðum nú. Skoðum báða kosti. Ef
allir mega veiða er auðvelt að sjá
hvað gerist. Bátum fjölgar hratt,
stóru fyrirtækin beina fjármagni
sínu ört í slíka útgerð og að lokum
er allt of stór floti að veiða allt of
fáa fiska. Hagnaður af þessum
veiðum hverfur og þeir stofnar
sem að hluta eða öllu leyti halda
sig innan þrjátíu mílna verða of-
veiddir. Ef hins vegar þeir sem nú
stunda útgerð innan 30 mílna fá
einir að halda þar áfram verða
fiskverndar- og hagkvæmnisjónar-
SlDAU 1972
GÆÐA MURVORUR
A GÓÐU VERÐi
MURKLÆÐNING
LÉn - STERK - FALLEG
■■
SB steinprýði
STANGARHYL 7, SIMI 567 2777
Utisklltl
Vatnsheld og vindþolin
Allar stærðir og gerðir
Margir litir - gott verð
J^Ofnasmiðjan
Verslun Háteigsvegi 7 • Sími 511 1100
Verksmiðja Flatahrauni 13 • Sími 555 6100
Þess er óskandi að
Sverrir Hermannsson
tjái sig jafn skilmerki-
lega um þau mál sem
hér hefur verið fjallað
um og flest önnur, seg-
ir Ingvi Hrafn Óskars-
son, en þangað
til talar þögnin.
mið betur tryggð. Reyndar ekki
eins vel og í núverandi kerfi, en
auðlindin verður a.m.k. ekki kerf-
isbundið eyðilögð. Hið athyglis-
verða er hins vegar að nýliðar
munu þá þurfa að kaupa einhvern
út eftir sem áður. Þeir
sem hefja útgerð
munu þurfa að leggja
út í sambærilegan
kostnað og nú tíðkast.
Ekki verður annað
sagt en að þessi leið
gangi þvert á það
stefnumál Sverris að
auðvelda nýliðum að
koma inn í greinina.
Enn hefur Sverrir
ekki rætt hvora leiðina
hann velur, ofveiðina
eða mótsögnina.
3. Obærilegur
áratugur
Sverrir hefur und-
anfarið lýst því hve þjóðinni sé
hræðilegt að búa við stjórnkerfi
sem byggir á framseljanlegum
aflahlutdeildum. Hann viðurkenn-
ir þó að vera einn þeirra sem bera
ábyrgð á stofnun kerfisins, en tek-
ur fram að árið 1988 hafi stuðningi
hans við kerfið lokið. Þá hvarf
hann enda af vettvangi stjórnmála
Ingvi Hrafn
Óskarsson
í stól bankastjóra. Af
Sverri má skilja að
síðan þá hafi hann
gníst tönnum vegna
hins rangláta kerfis
og formælt í hljóði öll-
um þeim sem áfram
styðja slíka skipan.
Þess má geta að Sjálf-
stæðisflokkurinn,
hans gamli flokkur,
hefur stutt þetta kerfi
og talið það besta
kostinn þjóðinni til
handa. Vorið 1998 til-
kynnir Sverrir svo að
ekki sé hægt að vera í
flokki sem styðji kerf-
ið. Hann tekur sér-
staklega fram að úrsögn hans sé
ekki byggð á heift eða hefnigirni
vegna bankamála sinna. En sú
spurning hlýtur að vakna hví
Sverrir hafi ekki sagt sig fyrr úr
þessum hræðilega flokki, ekki
breyttist stefna flokksins á þess-
um tíma. Þessi tíu ár hljóta að
hafa verið Sverri óbærileg, en enn
hefur hann hins vegar ekkert tjáð
sig um þessi erfiðu ár.
4. Hið illa fengna fé
Sverrir hefur tekið fram að
skattleggja eigi núverandi útgerð-
armenn. Af því má skilja að þeir
sem hafa þegar hætt útgerð, og
kannski selt sinn hlut í skipum og
veiðiheimildum fyrir þokkalegt fé,
eigi ekki að greiða neitt. Sú nálgun
er sérstklega athygliverð í ljósi
þess að Sverrir Hermannsson er
fyi-rverandi útgerðarmaður. Hann
átti góðan hlut í fyrirtækinu Ögur-
vík en seldi hann síðan undir lok
síðasta áratugar. Reyndar er erfitt
að skilja hvernig Sverrir hafði geð
í sér að taka við fé sem samkvæmt
hans eigin málflutningi er svo illa
fengið. Látum það liggja milli
hluta. Það sem flesta fýsir að vita,
en Sverrir hefur enn ekki borið í
tal, er hví önnur sjónarmið eiga við
um „gjafakvótann" hans en ann-
arra kvótaeigenda.
Höfundur er háskólanemi.