Morgunblaðið - 06.08.1998, Blaðsíða 54

54 FIMMTUDAGUR 6. ÁGÚST 1998
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
SIGRÍÐUR
- ÞÓRMUNDSDÓTTIR
+ Sigríður Þór-
mundsdóttir var
fædd í Langholti í
Borgarfirði 5. sept-
ember 1906. Hún
andaðist í Landspítal-
anum 28. júh' síðast-
liðinn. Foreldrar
hennar voru Þór-
mundur Vigfússon
og Ólöf Helga Guð-
brandsdóttir. Sigríð-
ur ólst upp á Bæ í
*" Borgarfirði og stund-
aði þar hefðbundin
sveitastörf, þar til
hún fór í Kvennaskól-
ann á Blönduósi 21 árs gömul.
Systkinin á Bæ urðu alls 14 en ell-
efu þeirra náðu fullorðinsárum.
Sigríður giftist hinn 27. desem-
ber 1932 Eiríki E.F. Guðmunds-
syni frá Suðureyri, f. 20. maí
1907, d. 24. ágúst 1985. Þau byij-
uðu sinn búskap á Suðureyri en
veikindi þeirra urðu til þass að
þau fluttu suður og settust að í
Mosfellssveit. Þá hófu þau búskap
á Hverabakka f Mosfellsbæ en
fluttu sfðan húsið árið 1947 að
Meltúni þar sem það stendur enn.
*»* Þeim hjónum varð ekki barna
auðið en tóku mörg böm í fóstur
um lengri eða skemmri túna. Þau
eignuðust eina kjör-
dóttur, Sigurbjörgu,
f. 23. nóvember 1941,
d. 4. febrúar 1997.
Eiginmaður hennar
er Svavar Siguijóns-
son og eignuðust þau
þijú börn, þau eru:
Áslaug Sigríður, gift
Geir Magnússyni,
þau eiga þijú böm.
Margrét Björk, gift
Ingólfi Gissurarsyni,
þau eiga þijár dæt-
ur, og Eiríkur Sigur-
jón, sambýliskona
hans er Guðrún V.
Eyjólfsdóttir.
Einnig ólst upp hjá þeim hálf-
bróðir Sigurbjargar, Sigmar
Pétursson, f. 22. september 1952,
kvæntur Þrúði Jónu Kristjáns-
dóttur. Dætur þeirra em Sigríð-
ur Kristín og Sigrún. Um tíma
dvaldi líka hjá þeim Guðný Jóna
Hallgrímsdóttir. Maður hennar
er Björn Haraldsson, þau eiga
Qögur börn.
Sigríður bjó síðustu 10 árin í
íbúð sinni í Hlaðhömrum í Mos-
fellsbæ.
Útför Sigríðar fer fram frá
Lágafellskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 13.30.
Það er komið að leiðarlokum,
Sigríður frá Meltúni, tengdamóðir
mín, er látin. Við sem eftir sitjum
erum svo eigingjöm að við viljum
ekki kveðja. Við vitum þó mætavel
að þetta var hennar einlæg ósk, að
komast sem fyrst til Eiríks síns og
Sigurbjargar dóttur sinnar, sem
hún kvaddi fyrir rúmu ári, langt
Wg um aldur fram. Við vitum að nú líð-
ur henni vel í faðmi ástvina.
Ég átti því láni að fagna að kynn-
ast Sigríði og Eiríki fyrir hartnær
22 árum er ég gekk í hjónaband
með Sigmari fóstursyni þeirra. Mér
varð strax Ijóst að hann var auga-
steinn fóður síns en hann kallaði
þau alltaf foreldra sína. Sigríður
hlúði að öllum sem til hennar komu
og var notalegt að koma í litla eld-
húsið í Meltúni. Ilmurinn af heitu
kaffi og nýbökuðum pönnukökum
fyllti húsið og gerði menn svanga.
Það fór enginn svangur þaðan því
Sigríður sá til þess að menn borð-
uðu nægju sína.
Sigríður var mikil listakona,
jafnframt því að sinna bústörfum
og þeim verkum er venjulega voru
á heimili til sveita, og málaði og
fóndraði mikið. Féll henni aldrei
verk úr hendi, garðurinn hennar í
Meltúni ber best vott um það.
Bæði menn og málleysingjar sóttu
í nærveru hennar, með sínu hljóð-
lega fasi sinnti hún af alúð öllum
þeim er á vegi hennar urðu. Með
þessum fáttæklegu orðum langar
mig að þakka Sigríði allar þær
stundir sem við áttum saman. Sú
viska og kærleikur sem þú gafst
okkur Sigmari og dætrum okkar
mun fylgja okkur um ókomna tíð.
Þrúður Jóna Kristjánsdóttir.
Amma í Mosó er dáin. Þessi
kona sem hefur fylgt mér frá fæð-
Legsteinar
Lundi
, v/Nýbýlaveg
SÓLSTEINAR 564 4566
Erfidrykkjur
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
Sími 562 0200
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
riixixiixixjn
ingu er farin og kemur ekki aftur.
Ég minnist hennar með bros á
vör, ekki með tárum því þannig
hefði amma aldrei viljað að nokk-
ur minntist hennar. Amma var sú
sem allir gátu leitað til, því allir
áttu vísan stað í hennar hjarta.
Hlýjan og kærleikurinn streymdi
frá henni jafnt til ungra sem ald-
inna. Lýsandi dæmi um ömmu er
setningin sem hún sagði við hina
Siggu ömmu þegar hún spurði: „I
höfuðið á hvorri okkar ætli hún sé
skírð?“ Þá svaraði amma í Mosó:
„Ætli við eigum ekki báðar svolít-
inn part í henni.“ Og það eru orð
að sönnu. Ég man þegar við syst-
urnar fórum í „sveitina" til ömmu.
Þá bjuggu amma og afi í litla sæta
Meltúni, með garði allt í kring,
hesthúsi, hænsnakofa og hlöðu.
Mesta sportið var að leika í heita
vatninu sem rann í bala úti í
garði. Þá voru eldaðar dýrindis
máltíðir með rifsberjum sem tínd
voru af trjánum, sama hvort þau
voru þroskuð eða ekki. Þegar
hugrekkið leyfði var jafnvel farið
út fyrir garðinn og hestunum gef-
ið gras. Og þegar hetjan sagði til
sín voru tínd egg frá hænsnunum
en það krafðist ofurmannlegs
hugrekkis sem amma ýtti undir
hverju sinni.
Amma var líka dugleg að virkja
okkur með sér í garðinum. Við
tíndum gulrætur, kartöflur og rifs-
ber en hún passaði okkur líka þeg-
ar Gullregnið var eitrað. Þegar
veðrið var vont vorum við inni og
tefldum skák, spiluðum eða hlust-
uðum á spiladósaborðið og þegar
þreytan sagði til sín var gott að
hvíla sig í litla herberginu inn af
eldhúsinu. Eftir því sem árin liðu
fækkaði ferðum til ömmu en alltaf
var jafn gott að koma til hennar og
fá kaldar pönnukökur með miklum
sykri og ömmukók.
Þótt amma hafi flutt á elliheimili
og heilsunni hrakað var göldruð
fram veisla með piparkökum,
konfekti og hinu margfræga
ömmukóki. Amma var komin á „tí-
ræðisaldurinn" eins og hún sagði
sjálf þegar hún dó og þótt hún væri
orðin svo gömul kveinkaði hún sér
aldrei og var alltaf í fullu fjöri. Hún
var svo stolt þegar hún sá litla
rauða bílinn minn og alltaf var hún
á leiðinni í bíltúr með mér. Einnig
Ijómaði hún öll þegar ég fékk að
klippa hana og setja í hana rúllur.
Öll hennar ráð og hennar vísdómur
munu fylgja mér alla ævi því að
sjaldan kynnist maður manneskju
sem svo sannarlega hefur lifað tím-
ana tvenna. Með þessum orðum
langaði mig til að minnast ömmu
minnar í Mosó sem er fyrirmynd
mín.
Sigríður (Sigga litla).
Þegar ég sest niður og skrifa
nokkrar línur um tengdamóður
mína, Sigríði Þórmundsdóttir frá
Meltúni, þá reikar hugurinn aftur í
tímann þegar ég kom að Meltúni í
fyrsta sinn.
Það var svolítill kvíði í mér að
hitta foreldra stúlkunnar minnar,
hennar Siddýjar. Ég hitti fyrir á
heimili hennar granna fingerða
konu og háan grannan mann, sem
tóku mér opnum örmum. Þetta
voru Sigríður og Eiríkur í Meltúni
sem öll sveitin þekkti að öllu því
besta sem prýða má fólk. Sigríður
var kona sem bjó sér og manni sín-
um gott heimili þar sem allt var í
föstum skorðum. Það var morgun-
kaffi kl. 9-10, hádegismatur kl. 12,
síðdegiskaffi kl. 15 og kvöldmatur
kl. 19. Svona var þetta alla daga.
Um helgar var mjög mannmargt
við morgunkaffið. Þá komu allir
helstu rollukarlar, hestamenn og
aðrir sveitungar og má þar nefna
Höskuld í Dælustöðinni, Matta á
Teig, Jón á Reykjum og Ása á
Reykjalundi svo einhverjir séu
nefndir. Þá bakaði tengdamóðir
mín alltaf pönnukökur þótt hún
væri nýkomin úr fjósi. Við litla
borðið í eldhúsinu var mikið rætt
um allt milli himins og jarðar. Sig-
ríður og Eiríkur áttu engin börn
sjálf en þau tóku stúlkubarn, einnar
og hálfrar viku gamalt, í fóstur og
skírðu það Sigurbjörgu. Var hún
reyndar alltaf kölluð Siddý. Hún
var augasteinninn þeirra og þegar
Sigurbjörg var 13 eða 14 ára gerðu
þau hana að kjördóttur. Einnig
voru í fóstri hjá þeim í nokkur ár
Sigmar Pétursson, hálfbróðir Sig-
urbjargar, og Guðný Haraldsdóttir
(Didda). Eins voru á hverju sumri
hjá þeim snúningadrengir.
Sigríður var mjög skapgóð kona
og gáfuð, var ekki að gera mál út af
engu og mátti ekkert aumt sjá.
Þegar við Siddý fórum með hana til
Kanaríeyja, þá 88 ára gamla, í
fyrsta sinn sem hún kom til út-
landa, þá fannst henni hún vera
komin í Paradís. Þarna sá hún og
gat snert blómin og trén úti í garði,
blómin sem hún var að rækta inni í
stofu heima á íslandi. Svona var
hún þessi kona, hún var ekki stór
vexti en hún var stór í fasi. Sigríð-
ur missti mann sinn Eirík 1985.
Það var mildll missir fyrir hana því
þau höfðu alltaf verið saman sem
eitt síðan þau fóru að búa. Siddýju
missti hún árið 1997. Þá langaði
hana ekki að vera lengur í þessum
heimi. En hún bugaðist aldrei held-
ur stóð þetta af sér, hún var svo
sterk og með mikið jafnaðargeð.
Elsku Sigríður mín, megir þú fara í
Guðs friði og megi Siddý og Eirík-
ur taka á móti þér hinum megin.
Svavar.
Elsku amma mín er nú farin.
Þessi hæverska, kærleiksríka og
gjöfula kona. Minningamar eru
bæði margar og fagrar. Brosið,
hreyfingamar, hjartagæskan, þakk-
lætið og margt fleira. Ein af mínum
fyrstu minningum um ömmu er úr
æskunni í Meltúni, en hjá henni og
afa dvaldi ég oft lengri eða skemmri
tíma á sumrin. Þar fann maður vel
alla umhyggjuna og væntumþykj-
una sem einkenndi þessa konu. Oft-
ast var ég vakinn á morgnana með
kossi og svo fylgdi tilbúinn morgun-
matur í kjölfarið og ekki skipti máli
hvað maður var að bardúsa, hvort
það var úti í kofa, að hjálpa afa í
heyskap eða leika við DOlu, amma
var alltaf nálægt og fylgdist með.
Erfitt er að minnast ömmu án
þess að minnast Eiríks heitins afa
míns. Slík var samheldni þeirra,
vinátta og gagnkvæm virðing, að fá-
dæmi er. Við upphaf samvista
þeirra var skammt stórra högga á
milli. Bæði fengu þau að kynnast
baráttunni við berklana og þurftu
að þola langar fjarvistir hvort frá
öðru. En þeirra neisti var að eilífu
og með trúnni á lífið komust þau í
gegnum þetta stríð sem önnur. Bæ-
inn sinn, Meltún, byggðu þau frá
grunni og þar var alltaf gott að
vera. Sá staður var ætíð samastaður
fjölskyldu og vina þeirra hjóna, þar
var gjarnan hist á sunnudögum eða
öðrum dögum, tyllidögum eða jóla-
dögum, og notið samverustunda.
Allt eru þetta eftirminnilegar
stundir úr æsku sem geymast munu
aUa tíð. Ég held reyndar að Meltúni
hafi aldrei verið betur lýst en með
orðum Guðmundar Oskars Her-
mannssonar, bróðursonar afa míns,
er hann minntist hans: „Kærleiks-
heimili barna, frænd- og tengdaliðs
varð Meltún. Margir komu, sumir
sveitunganna oft. Hlýja var þar inni
og ekkert tillit tekið til stærðar eða
smæðar. Viðræður og veitingar
voru þar viðhafðar af drengskap.
Ekkert á torg borið.“
En árin liðu og sumardvalir urðu
að heimsóknum endrum og sinn-
um. Það var alltaf jafn gott að fara
í heimsókn til ömmu, gestrisnin svo
af bar. Ekki mátti maður frá henni
fara öðruvísi en búið væri að borða
svo og svo margar pönnukökur,
piparkökur, kleinur og kaffi og
jafnvel eftir það sagði hún í vægum
skipunartón: „Fáðu þér meira Ei-
ríkur.“ En eftir fund við ömmu var
maður ekki bara saddur, í venju-
legri merkingu orðsins, heldur
einnig andlega. Það var alltaf þessi
hlýja og kærleikur sem maður fann
svo vel fyrir í návist hennar. Eftir
hverja heimsókn leið manni svo vel
og hugsaði um hve feginn og þakk-
látur maður væri yfir því að eiga
þessa konu að. Meira að segja í síð-
asta skiptið sem ég hitti hana
ömmu mína, þá fárveika, fann mað-
ur þessa tilfinningu svo sterka.
Nægjusemi og þakklæti ein-
kenndu hana, hégómi var ekki til í
hennar orðaforða. Ég minnist sér-
staklega síðasta samtals okkar, en
þá talaði hún um það hve þakklát
hún væri fyrir það að geta risið á
fætur á morgnana og klætt sig.
Meira þurfti þessi kona ekki.
Nú þegar amma mín er látin er
það huggun harmi gegn að minnast
þess þegar ég kvaddi hana í hinsta
sinn. Þá tók ég í hönd hennar, hún
brosti sínu sérstaka brosi en í aug-
um hennar mátti sjá í senn þessa
æðrulausu þroskuðu sál sem södd
var orðin lífdaga, en um leið löngun
til að fá að hitta hann afa og mömmu
aftur. Nú er hún komin til þeirra.
Um leið og ég kveð hana ömmu
mína með sárum söknuði geymi ég
minningamar um hana í hjarta
mínu til eih'fðarnóns. Megi guð
geyma þig amma mín um aldur og
ævi.
Eiríkur Svavarsson.
Ég kvíði ei lengur
komandi tíma,
er hætt að starfa
og tekin að bíða.
Ég horfi á ljósið
sem lýsir fram veginn,
held göngunni áfram
verð hvfldinni fegin.
(S.P.)
Amma mín samdi þetta ljóð þeg-
ar hún var 84 ára og nú er hún far-
in. Ég var að miklu leyti alin upp
hjá ömmu og afa í Meltúni. Þaðan á
ég minningar um sæludaga. Þar vai-
alltaf kyrrð og ró, þar leið öllum vel.
Þar kenndi amma mér ásamt öðru
bænimar, jákvætt hugarfar og að
virða allt hf og njóta þess. Það er
mitt veganesti sem ég bý alltaf að.
Minningamar lifa um hlýja og um-
hyggjusama ömmu sem lét sér annt
um allt líf hvort sem það var mann-
fólkið, dýrin eða blómin.
Elsku amma mín er nú hjá afa
og mömmu. Þar hvílist hún í Guðs
friði.
Áslaug Sigríður Svavarsdóttir.
Elsku amma mín er dáin. Ótal
minningar streyma að og þær
munu ylja mér um ókomin ár.
Amma í Mosó, eins og við systkinin
kölluðum hana, var einstök, hún tók
ölíu með jafnaðargeði og var alltaf í
góðu skapi. Hún miðlaði öllum af
sínum meðfædda kærleika og hug-
hreystandi orðum, sem gerði mér
og öðrum lífið léttbærara. Amma
og afi áttu Meltún og var ekkert
notalegra en að fara í sveitina til
þeirra. Amma var listræn og hafði
gaman af því að mála myndir, vinna
leir og gera hverskonar handa-
vinnu. Hún gerði nú oft grín að því
að þegar hún var ung var hún að
leika sér að því að teikna, en það
þótti nú ekki til fyrirmyndar fyrir
ungar stúlkur í þá daga. Ekkert var
eins skemmtilegt eins og að setjast
niður með ömmu yfir kaffibolla og
brauði og hlusta á hana segja sögur
af uppvexti sínum. Amma var fædd
og uppalin í torfbæ og hún upplifði
tvær heimsstyrjaldir. Ég þreyttist
aldrei á að spyrja hana um lífíð í
torfbænum og hvemig stríðsárin
voru. Amma upplýsti mig um til-
veru og tíðaranda sem aldrei verð-
ur skrifað í sagnfræðibækur.
Amma var fróð um andleg málefni
og var því fullviss um hvert hún
færi þegar hennar jarðvist myndi
ljúka. Elsku amma mín, ég gleymi
þér aldrei, þú verður ahtaf í hjarta
mínu. Guð blessi þig.
Margrét.
Elsku amma, nú ertu farin frá
okkur, farin yfir til Eiríks afa og
Siddýar. Það er ekki auðvelt að
hugsa til alls þess sem með þér fer
en ég veit að þú varst orðin þreytt
og vildir fara. Ég mun sakna þess
að geta ekki kíkt til þín í ömmu kök-
ur og „ömmu-kók“ en hver veit
nema einhver staðar og einhvem
tíma muni ég sitja hjá þér aftur.
Þangað til verða þessar yndislegu
samverustundir okkar vel geymdar
í huga mér. Ein fyrsta minning mín
er frá vorheimsókn í Meltúnið.
Sauðburðurinn var búinn en í fjár-
húsunum voru þrír heimalningar,
tveir hvítir og einn svartur, og þeim
þurfti að gefa. Við systumar feng-
um að fara með þér út í hús til að
hjálpa til við matargjöfina og ég
man hvað þú varst góð við litlu
lömbin. Síðan fómm við inn, feng-
um kaldar pönnukökur og hjálpuð-
umst að við að leggja kapal. Það var
eitt af mörgu sem ég lærði hjá þér,
að leggja kapal. Þegar ég fór sjálf í
sveit varst þú nú hætt búskap en ég
hafði gaman af að senda þér bréf og
segja frá störfum dagsins. Ég man
hve ánægð þú varst þegar ég kom
heim á haustin og við gátum skipst
á heyskaparsögum. Við höfðum það
gott saman enda áttum við svo
margt sameiginlegt líkt og áhugann
á náttúrunni og dýmm og okkur
þótti líka gaman að taka upp blýant
og draga upp eins og eina mynd eða
pára niður vísu um líðandi stund. Til
þín komu oft margir í kaffi, ungir
sem aldnir. Þar á meðal nokkrir
vinir mínir og allir höfðu þeir orð á
hve frábæra ömmu ég ætti.
Nú er hins vegar komið að leið-
arenda og við þurfum að kveðja þig
í síðasta sinn. Sá tími sem við feng-
um saman er mér ómetanlegur og
ég veit að þú og viska þín verða
alltaf með mér.
Vertu bless, þín
Kristín.
Sigga í Meltúni er dáin á tíræðis-
aldri. Fullorðin sómakona hefur
fengið hvfldina. Vináttubönd henn-
ar bundust víða þótt hún léti ekki
mikinn og gengi hávaðalaust, kær
sínu, að sinna lífshlaupinu.
Þegar ég lít til baka hljóma fyrir
eyrum mér orðin „minn og mín“
sem hún fór svo prýðilega með
jafnan í enda skírnarnafns, er hún
ávarpaði einhvern, alltaf svo ljúf-
lega og vináttusterkt.
Ég var ekki gamall er kynni okk-
ar hófust. í Meltún kom ég oft til
hennar og Eiríks heitins frænda
míns, þar voru móttökumar aðlað-
andi vináttustraumar. Pönnukökur
og mjólk og seinna kaffi hafa aldrei
spillt fyrir vináttu. Hennar eldhús
var pönnukökuheimur fyrir ungan
mann.