Morgunblaðið - 07.08.1998, Page 21

MORGUNB LAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 7. ÁGÚST 1998 21
ERLENT
„Ofur-aspirín“
á markað innan
skamms
LYFJAFRAMLEIÐENDUR binda nú
miklar vonir við endurbætta útgáfu hins
gamalkunna verkjalyfs aspiríns, sem virð-
ist svo til laust við aukaverkanir.
Þýzka fréttatímiritið Focus greindi frá
þvi á dögunum að lyfjafræðingum hefði
tekizt að endurbæta lyfið þannig, að það
hafi engar mælanlegar neikvæðar auka-
verkanir. Aðeins séu nokkur ár síðan
menn hafi komizt til botns í því hvernig
aspirín verkar. Virka efnið í lyfinu,
asetýlsalicylsýra, geri tvö ensím sem lík-
aminn framleiðir óvirk. Annað þeirra,
COX-2, orsakar sársauka og bólgur, þar á
meðal þær sem liðagigtarsjúklingar þjást
af, en hitt, COX-1, ver nýrun og
magaslímhúðir. Hefðbundið aspirín haml-
ar gegn virkni beggja ensíma og hindrar
því þessa vernd. Þannig þjást um 10-15%
allra þeirra sem taka aspirín í langtíma-
meðferð af magasári og blæðingum í melt-
ingarveginum. Aspirín og sambærileg
verkjalyf valda árlega dauða um 7.600
manns í Bandaríkjunum, að mati banda-
rísku meltingarsjúkdómasamtakanna
(American Gastroenterological Associ-
ation).
Með tilkomu nýja „ofur-aspirínsins“
eiga þessar neikvæðu hliðar á notkun lyfs-
ins að hverfa. Lyfjafræðingar hafa nú
breytt sameindabyggingu virka efnisins í
lyfinu þannig, að það hemur markvisst
COX-2-ensímið, en hefur engin áhrif á
COX-1. Með þessu eiga hinar þekktu
aukaverkanir hefðbundins aspiríns að
hverfa.
Jákvæð áhrif langtímameðferðar með
aspiríni sem komið hafa fram við rann-
sóknir eru meðal annars stórlega minnkuð
áhætta á krabbameini í meltingarvegi og
jafnvel minni hætta á alzheimer-sjúk-
dómnum.
Lyfjaframleiðendur stefna að því að
koma „ofur-aspiríninu“ sem fyrst á mark-
að, en hagnaðarhorfur eru taldar ekki síð-
ur miklar en af hinu fræga getuleysislyfi
Viagra. Undir framieiðslunafninu Celebra
hyggst bandaríska lyfjafyrirtækið Mos-
anto verða fyrst til að setja nýja lyfið á
markað, í byrjun næsta árs.
Ut af braut í Seoul
ÁTTA slösuðust, þar af einn al-
varlega, þegar Boeing 747 þota
suður-kóreska flugfélagsins Kor-
ean Air Lines fór út af braut eft-
ir lendingu á flugveilinum í Seoul
í fyrrakvöld. Vélin var að koma
frá Tókýó. Engar fregnir hafa
borist af orsökum óhappsins. Nú
er eitt ár síðan rúmlega tvö
hundruð manns fórust er þota
frá KAL fórst á eynni Guam í
Kyrrahafi.
Deilt um afdrif togara sem fórst í N-íshafí
Njósnaði Gaul
um flotaumsvif
Sovetmanna?
Reuters
BRESKI togarinn Gaul.
STJORNVÖLD í
Bretlandi hafa fallist
á að senda rann-
sóknarskip í þriggja
daga leiðangur til að
kanna flak togarans
Gaul frá Hull, sem
fórst í Norður-íshafi
í febrúar árið 1974,
að því er BBC
skýrði frá.
Sporlaust hvarf
togarans með 36
áhafnarmeðlimum
undan ströndum Norður-Noregs
hefur löngum þótt gi-unsamlegt.
Umfram allt hafa ættingjar þeirra
sem fórust með Gaul viljað komast
að því hvað olli því. að hann sökk.
Málið komst í hámæli á ný eftir að
þáttagerðarmenn frá sjónvarpsstöð-
inni Channel 4 fundu flakið á 270
metra dýpi 60 sjómílur norður af
Nordkap, nyrsta odda Noregs, síð-
astliðið sumar.
Úrskurðað var árið 1974 að togar-
inn hefði farist í ofsaveðri og stórsjó,
og ári síðar komst rannsóknarnefnd
að þeirri niðurstöðu að lestai'lúga
hefði verið skilin eftir opin, og skipið
hefði því fyllst af sjó. Bent hefur ver-
ið á að þessi skýring sé ótrúverðug,
þar sem Gaul hafi verið óvenju
stöðugt skip. Við fund flaksins kom
einnig í ljós að brú togarans reyndist
ólöskuð og gluggar í henni óbrotnh-.
Vangaveltur um njósnir
Tregða breskra stjórnvalda til að
freista þess að finna flakið og upp-
lýsa um afdrif togarans ýtti undir
hvers kyns vangaveltur um að hann
hefði verið í leynilegum leiðangri.
Ein kenningin er sú að Gaul hafi
verið að vinna við kapal í leynilegu
hiustunarneti Bandaríkjanna og
Atlantshafsbandalagsins (NATO),
sem fylgdist með ferðum sovéskra
kafbáta í Norður-íshafi. Önnur
kenning gerir ráð fyrir að togaran-
um hafí verið sökkt af rússneskum
kafbáti, er hann var að veiða upp og
eyðileggja rússneskan kafbátahler-
unarbúnað, sem fylgdist með ferð-
um kafbáta NATO, er njósnuðu í
Barentshafi um skipaferðir sovéska
flotans til og frá Múrmansk og
Arkangelsk.
Bresk stjórnvöld hafa alla tíð neit-
að því að nokkur breskur togari hafi
tekið þátt í njósnum. En nú hefur Sir
Ray Halliday, sem var yfirmaður
njósnadeildar flotans er Gaul fórst,
staðfest að togarar hafi á þessum
tíma verið notaðir til njósna. Fyrr-
verandi togaraskipstjórar hafa
einnig skýrt frá því að þeir hafi tekið
myndir af ferðum sovéskra skipa,
skráð ferðir þeiira og hraða fyrir
bresku leyniþjónustuna.
Whp% hewlett
B"HM PACKARD
DeskJet 670
4 síður á mín í svörtu
1.5 síður á mín í lit
600x300 pát í svörtu
600x300 pát í lit
Tvö prenthylki
Þeir sem kaupa
myndavél fá
mynd af sér
með genginu
úr Lethal
Weapon
i iljim
I Með tOO fyrstu
! prentunum fylgja
| prentaratengl
A, og SOO arhir af
\ j Brlght Whlte
/ pappir
Fuji Fotonex 10
Sjálfvirkt flass •
Sjálfvirkur fókus •
APS filmukerfið •
Nett og
skemmtileg vél.

DOEWOO^S
Arc130A
Ferðatæki með kassettu
28" Black
Matrix tæki með
íslensku textavarpi,
Nicam Stereo, allar
aðgerðir á skjá ofl. ofl.
Með SO fyrstu tölvunum
fylgja 2 bíámlOar á
Lethal Wempon 4
■ Enterprize turn
■ Intel Pll 266 Mhz örgjörvi
■ 64 MB SDRAM innra minni
■ 4,3 GB harður diskur
■ 17" skjár með aðgerðum á skjá
■ 32 hraða geisladrif
■ 8MB Matrox Prod AGP skjákort
■ Soundblaster 16 hljóðkort
■ 280W hátalarar
■ 33.6 bás mótald m/faxi & símsvara
ferO * 4 niánaða Internetáskrift hjá
Margmiðlun eða Islandia
Hjk ■ Windows 95 uppsett og á CD
W ] ■ Windows lyklaborð og mús
BT • SKEIFAN 11 • SIIVII 550-4444 • PÓSTKRÚFUSÍMINN 550-4400
9
i r * ;
H Hj| 1' JSI J ■ ; I. , 1 j
M. 1 •