Morgunblaðið - 08.08.1998, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
LAUGARDAGUR 8. ÁGÚST 1998 21
Keizo Obuchi kynnir áform japönsku stjórnarinnar um efnahagsumbætur
10 ára
Tekur Japan eitt til tvö
ár aö komast á réttan kjöl
Tókýó. Reuters.
FORSÆTISRÁÐHERRA Japans, Keizo
Obuchi, kynnti áform nýju ríkisstjórnarinnar um
efnahagsumbætur í stefnuræðu sinni á japanska
þinginu í gær. Hann sagði að stjórnin myndi
reyna af fremsta megni að koma efnahagslífi
Japans á réttan kjöl innan eins til tveggja ára.
Obuchi hét því að skattar yrðu lækkaðir um að
minnsta kosti sex billjónir jena, sem svarar nær
þremur bilijónum íslenskra króna. Hann kynnti
einnig áform um að auka ríldsútgjöld um 10
billjónir jena (5 billjónir króna) til að hleypa lífi í
hagkerfið, og lagði áherslu á að leysa yrði vanda
japönsku bankanna, sem eru mjög skuldsettir.
Þá boðaði hann uppstokkun í embættismanna-
kerfinu og stofnun sérstaks ráðs, sem ætlað er að
skipuleggja efnahagsstefnuna.
I stefnuræðunni kom fátt fram, annað en það
sem Obuchi og Miyazawa höfðu þegar gefið til
kynna eftir myndun ríkisstjórnarinnar. Fjár-
málamenn lýstu yfir nokkrum vonbrigðum vegna
þess ekki væru settar fram nýjar efnahagstillög-
ur, og hlutabréfavísitalan og gengi jensins lækk-
uðu nokkuð eftir að það varð ljóst. Sumir hag-
fræðingar fógnuðu þó ræðunni sem fyrsta skref-
inu í átt til viðreisnar efnhagslífsins og endurnýj-
unar bankakerfisins.
Skattalækkunum ætlað
að auka einkaneyslu
„Ég er staðráðinn í að reyna af fremsta megni
að koma efnahagslífi Japans á réttan kjöl innan
eins til tveggja ára, og legg framtíð ríkisstjórnar-
innar að veði“, sagði Obuchi í ræðu sinni. Hann
óskaði einnig eftir samvinnu við stjórnarandstöð-
una um að koma efnahagsumbótunum í fram-
kvæmd.
Forsætisráðherrann lagði höfuðáherslu á að
nauðsynlegt væri að lækka skatta í því skyni að
auka einkaneyslu. Hann tilkynnti að um næstu
áramót yrði tekjuskattur í efsta þrepi lækkaður
úr 65% í 50%. Á næsta fjárhagsári, sem hefst 1.
apríl, yrði skattur á fyrirtæki einnig lækkaður í
40% úr rúmum 46%. Til að vega upp á móti
tekjutapinu myndi ríkissjóður gefa út skulda-
bréf.
Eitt stærsta verkefni nýju ríkisstjórnarinnar
verður að koma japönsku bönkunum aftur á rétt-
an kjöl, en talið er að þeir skuldi samtals um 40
billjónir króna, meðal annars vegna hruns fast-
eignamarkaðarins í upphafi þessa áratugar.
Ljóst er að áætlun um að veita billjónum jena til
björgunar bankanna mun mæta mikilli andstöðu
á þinginu, þar sem stjórnarflokkurinn hefur að-
eins meirihluta í neðri deild. Margir eru þeirrar
skoðunar að ekki eigi að reyna að halda illa rekn-
um bönkum á floti, og að láta eigi yfirmenn
þeirra sæta ábyrgð.
uppreisn
BÚRMÍSKUR lýðræðissinni
steytir hnefann og heldur á lofti
mynd af Aung San Suu Kyi, leið-
toga stjórnarandstöðunnar í
Búrma, fyrir utan búrmíska
sendiráðið í Bangkok í gær. Þá
var minnst tíu ára afmælis upp-
reisnar lýðræðissinna í Búrma.
Mannréttindasamtökin Amn-
esty International hafa krafist
þess að stjórnvöld í Búrma sleppi
úr haldi pólitiskum föngum í til-
efni þess. Sögðu samtökin að
búrmísk stjórnvöld ættu að láta
lausa „samviskufanga“ til þess að
sýna að þeim væri alvara með að
bæta mannréttindamál í landinu
og vinna traust almennings.
Suu Kyi hefur farið þess á leit
við herstjórnina í landinu að hún
kalli á brott vopnaða verði sem
verið hafa við heimili hennar í
Rangoon allar götur síðan hún
var látin laus úr stofufangelsi
1995. Að sögn fulltrúa stjórnar-
andstöðunnar neituðu sljórnvöld
að verða við beiðni Suu Kyi.
Stíflur sprengdar í
Hubei-héraði
Hálf
milljón
íbúa flutt
á brott
Peking, Seoul, Dhaka. Reuters.
YFIRVÖLD í Hubei-héraði við
Jangtse-fljót hafa íyrirskipað brott-
flutning íbúa í Gong’an-sýslu vegna
fyrirætiana um að sprengja stíflur í
fljótinu, að því er embættismenn
skýrðu frá í gær. Neyðarástandi var
lýst yfir í héraðinu á fimmtudag.
Ráðgert er að sprengja stíflurnar
í tilraun til að bægja vatnsflaumnum
frá héraðshöfuðborginni Wuhan og
iðnaðarsvæðunum umhverfis hana.
Þegar hafa 500 þúsund íbúar í
Gong’an verið fluttir á brott og út-
göngubann er í gildi, en búist er við
að stór hluti sýslunnar fari undh-
vatn. í gær var beðið eftir skipunum
frá miðstöð flóðavarna um að hefja
mætti sprengingar.
Yfirvöld í Jiangxi-héraði, sem
liggur neðar við Jangtse-fljót,
hvöttu einnig íbúa borgarinnar Jiu-
jiang til að hörfa eftir að flóðgarðar
brustu þar í gær. í vesturhluta
borgarinnar var vatnið þá allt að
tveggja metra djúpt.
Hagfræðingar hafa lýst yfir
áhyggjum af efnahagstjóni af völd-
um flóðanna. Landbúnaður hefur
orðið mjög hart úti, en hann hefur
numið um 20% af landsframleiðsl-
unni í Kína. Ljóst er að gífurlegir
fjármunir tapast nú vegna upp-
skerubrests. Iðnframleiðsla hefur
einnig raskast í flóðahéruðum, eink-
um vegna raforkutruflana og sam-
gönguerfiðleika.
Flóð í rénun í Bangladesh
Flóð voru í rénun í Bangladesh í
gær, en þau hafa nú orðið um 300
manns að fjörtjóni. Embættismenn
vara þó við frekara regni í norður-
hluta landsins. Gífm-legt tjón hefur
orðið á uppskeru og forsætisráðherr-
ann Sheikh Hasina hefur lýst því yfir
að bændur, sem orðið hafa illa úti í
flóðunum, fái ái-sfrest til að greiða af
lánum sínum. Yfirvöld ráðgera að
flytja inn 500 þúsund tonn af hrís-
grjónum og hveiti til að bregðast við
matvælaskorti í kjölfai* hamfaranna.
í Suður-Kóreu er tala látinna
komin upp í 200 og margra er sakn-
að. Að sögn embættismanna eru
flóðin í ár ein þau mestu í manna
minnum, og víst er að tjón af þeirra
völdum nemur milljörðum króna.
Þar er búist við frekara regni á
næstu dögum.
Reuters
Morðingi Mountbattens
lávarðar látinn laus
Uppreisnin í Lýð-
veldinu Kongó
Hyggjast
steypa Kab-
ila af stóli
Kinshasa, Brussel. Reuters.
SYLVÁIN Bikelenge, leiðtogi upp-
reisnarmanna í Lýðveldinu Kongó,
neitar ásökunum Laurents Kabilas
forseta um að hermenn frá Rúanda
berjist við hlið uppreisnarmanna. Bi-
kelenge segir það markmið uppreisn-
arinnar að steypa Kabila af stóli.
Haft var efth* utanríkisráðherra
Belgíu, Erik Derycke, í gær að þjóðir
í suðurhluta Afríku verði sjálfar að
setjast að samningaborði og finna
friðsamlega lausn deilunnar í Kongó.
Hann útilokaði þó ekki að Vesturlönd
gætu lagt hönd á plóginn.
Bikelenge sagði í gær að sveitir
uppreisnarmanna sæktu fram um
allt land, m.a. í átt að Lubumbashi,
miðstöð námaiðnaðarins syðst í
landinu.
Utanríkisráðheira Suður-Afríku,
Alfred Nzo, ráðgerir að hitta
Laurent Kabila að máli fyrir fund
leiðtoga landa í suðurhluta Afríku,
en hann hefst í Zimbabwe í dag. Að-
spurður sagði Nzo ríkisstjórn Suð-
ur-Afríku enn styðja stjórn Kabilas
en hann hygðist ræða ástandið í
Kongó við forsetann.
Dyflinni. Reuters.
THOMAS McMahon, sem afplán-
aði lífstíðardóm í írsku fangelsi fyr-
ir sprengjutilræði í ágúst 1979,
sem Mountbatten lávarður og þrír
aðrir létu lífið í, var látinn laus í
gær. Hann er sjöundi dæmdi
hryðjuverkamaðurinn sem hlýtur
frelsi í þessum mánuði á grundvelli
samningsins um frið á Norður-ír-
landi, sem undirritaður var um
páskana.
McMahon var dæmdur fyrir að
hafa komið fyrir 23 kg sprengju í
báti Mountbattens lávarðar, síð-
asta ríkisstjóra brezka heimsveld-
isins á Indlandi og frænda drottn-
ingarinnar, í Donegal-flóa á NV-
strönd Irlands, en þar átti lávarð-
urinn sumarhús. Ekkert annað til-
ræði sem framið hefur verið í nafni
írska lýðveldishersins, IRA, hefur
vakið aðra eins athygli og morðið á
Mountbatten.
Lausn McMahons kom í kjölfar
meðmæla nefndar þeirrar, sem
skipuð var samkvæmt ákvæðum
friðarsamkomulagsins og hefur
það hlutverk að velja fanga sem
sitja inni fyrir glæpi tengda hinu
Liður í friðar-
samkomulaginu
á N-írlandi
30 ára borgarastríði á Norður-ír-
landi. Friðarsamkomulagið gerir
ráð fyrir að félagar í hryðjuverka-
samtökum sem virða umsamið
vopnahlé fái lausn úr fangelsi á
tveggja ára tímabili.
Stuðningsmenn samkomulagsins
eru þeirrar skoðunar, að réttlætan-
legt sé að láta þá lausa sem tóku
virkan þátt í átökum síðustu ára-
tuga, sem samtals um 3.600 manns
hafa látið lífið í, ef þau samtök sem
þeir börðust fyrir hafa samþykkt
vopnahlé, en þetta á við um IRA
frá því í júlí í fyrra.
Sambandssinnar
ósáttir
Jeffrey Donaldson, einn þing-
manna stærsta flokks sambands-
sinna á Norður-írlandi, UUP,
gagnrýndi lausn McMahons. „Það
er verið að láta fanga lausa en eng-
in vopn hryðjuverkamanna eru af-
hent, enginn endir er í sjónmáli á
ofbeldi hryðjuverkamanna, áfram-
haldandi morð og sprengjutil-
ræði.“
Sagði Donaldson þetta ástand
vera óviðunandi; það væri rangt af
brezkum og írskum stjórnvöldum
að gefa hryðjuverkamönnum upp
sakir án þess að þeir sanni að þeim
sé alvara með að styðja friðinn.
Röð sprengjutilræða hefur átt
sér stað frá því friðarsamkomulag-
ið var undirritað, sem smáhópar
sem sagt hafa sig úr lögum við IRA
og fleiri samtök bera ábyrgð á. Síð-
ast í fyrrinótt sprakk sjjrengja í
þorpi á landamærum N-Irlands og
írska lýðveldisins. Engan sakaði.
Lögregla telur að meðlimir hinna
ýmsu hópa sem eru yfirlýstir and-
stæðingar friðarsamkomulagsins
vinni saman að meira eða minna
leyti. Um slíkt samstarf hefðu
komið í Ijós greinilegar vísbending-
ar við rannsókn á tildrögum
sprengjutilræðis í bænum Ban-
bridge 1. ágúst sl., en í því slösuð-
ust 35 manns.