Morgunblaðið - 08.11.1998, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 8. NÓVEMBER 1998 23
Fyrir húsmóður sem stendur frammi
fyrir því að velja á milli saltfísks eða
einhvers annars í matinn, konu sem
þarf að snúa hverri einustu líru
tvisvar fyrir sér áður en hún eyðir
henni, er valið einfalt. Hún kaupir
miklu frekar 6 kíló af kjúklingi en
eitt kíló af saltfiski. Þessi verðþróun
kemur auðvitað niður á neyzlunni og
er vissulega áhyggjuefni. Hins vegar
er það svo með saltfiskinn að hefðin
er býsna lífseig og fólk verður að fá
sinn saltfisk."
Mikið veltur á rigningunni
Hvemig er neyzlunni háttað?
„Neyzla á saltfiski hefur alltaf ver-
ið mjög árstíðabundin á Ítalíu. Hún
byrjar í september og stendur fram
á páskaföstuna. I upphafi kemur
saltfiskurinn inn á matseðilinn í stað
kjöts á fóstunni og fóstudögum og
var aðallega borðaður að boði kaþ-
ólsku kirkjunnar, menn litu á saltfisk
sem millistig milli fisks og kjöts. I
byrjun var saltfiskurinn mjög ódýr
og var talinn matur fátækra lengi vel
og er reyndar enn í dag, þótt verð-
lagið gefi slíkt engan veginn til
kynna. A Italíu er það svo skrítið að
þeir útvatna fiskinn meira en í
nokkru öðru landi. Það er ekki óal-
gengt að þeir geymi fiskinn í vatni til
útvötnunar upp í fjóra til fímm sólar-
hringa. Til að gera það í landi, þar
sem að öllu jöfnu er mjög hlýtt í
veðri, þarf að hafa mjög gott vatn. I
gamla daga útvötnuðu menn saltfisk-
inn aðeins í regnvatni, vegna lélegs
grunnvatns. Ahrifin eru slík að enn
þann dag í dag tekur neyzlan ekki
við sér fyrr en í fyrstu haustrigning-
unni. Ef guð og gæfan er með okkur
og hann leggst í rigningar í byrjun
september er vertíðin góð hjá okkur,
en ef heitt er á haustin og ekki rign-
ir, verður vertíðin einfaldlega þeim
mun styttri.
Það er mjög misjafnt eftir lands-
hlutum hvernig saltfiskurinn er
borðaður. Segja má að hvert byggð-
arlag búi við sínar eigin hefðir í því. I
fyrsta lagi er það misjafnt hvaða
stærðir henta, hvemig fiskurinn er
skorinn og hvemig hann er eldaður.
Yfirleitt tekur matreiðslan mið af
þeirri uppskem, sem er á hverjum
stað. Á Norður-Italíu er saltfiskinum
mjög oft velt upp úr hveiti eða komi
og hann djúpsteiktur. Á Suður-Ítalíu
er hann borðaður með tómötum og
hvítlauk og svo mætti lengi telja.
Hver bær og hvert bæjarfélag býr
við sínar eigin hefðir."
Brotið blað með frystum
útvötnuðum flökum
Hver er þróunin hér?
„Það sem hefur gerst á Italíu er
með svipuðu sniði og annai's staðar í
Evrópu. Stórmarkaðir og risamark-
aðir eru að ryðja sér mjög til rúms,
sérstaklega á Norður-Ítalíu og sala
matvæla flytzt í auknum mæli inn í
þessar verzlanir. Suður-Ítalía er aft-
ar á merinni í þessum efnum og
verður það vafalítið fyrst um sinn.
Þar er dreifingin eins og hún hefur
verið frá upphafi, frá innflytjanda til
heildsala, sem dreifir saltfiski og
öðrum matvælum til smásala eða
svokallaðra útvatnara. Markmiðið
hjá okkur er að þróa afurð, sem er
notendavænni en heill saltfiskur. Þá
þarf fólk ekki að ákveða á mánudegi
að það ætli að borða saltfisk á fóstu-
degi, heldur geti það keypt fisk sem
er tilbúinn á pönnuna, í pottinn eða
ofninn.
I raun og veru má segja að SIF
hafi brotið blað í saltfisksögunni á
sínum tíma, þegar við hófum sölu á
frystum útvötnuðum saltfiski í neyt-
endapakkningum hér á Ítalíu fyrir
stór og risamarkaði. Þetta var fyrsta
vara sinnar tegundar fyrir 10 árum
og er enn leiðandi á þessum markaði.
Enn sem komið er höfum við ekki
komið með alveg tilbúna rétti á
markaðinn, en erum að vinna að
ákveðnum hugmyndum í þeim efn-
um. Þá komum við aftur að því
vandamáli að matreiðslan á saltfisk-
inum og skurðurinn á honum er svo
mismunandi eftir héröðum, að það
myndi æra óstöðugan að ætla sér að
gera öllum til hæfis. Við erum engu
að síður að vinna að ákveðnum hug-
myndum í þeim efnum, sem vonandi
líta dagsins Ijós á komandi misser-
um.
Þá er því við að bæta að þó salt-
fiskur frá íslandi sé driffjóðurin í
starfsemi okkar her, seljum við
einnig aðrar afurðir. Nord Morue,
dótturfyrirtæki SÍF í Frakklandi,
var stór framleiðandi reyktra síld-
arflaka, unnum úr íslenzku hráefni.
„Goð
viðskipti
við SÍF“
GIOVANNI Battaglia
er einn hinna gömlu
og stóru innflyfjenda
í Napólí, sem hvað
lengst hafa átt við-
skipti við SÍF. Genn-
ario Battaglia ræður
þar ríkjum, en fyrir-
tækið er stórt í salt-
fiskinum og rekur
stórar kæligeymslur í
Napólí.
„Við höfurn átt
mjöggóð viðskipti
við SIF,“ segir
Battaglia. „Islenzki
fiskurinn er beztur,
mun betri en fískur-
inn frá Noregi og
Færeyjum. Hann er
betur flokkaður og við fáum ná-
kvæmlega það, sem við erum að
biðja um. Mikil hefð er fyrir
neyzlu á saltfiski og neytendur eru
íhaldssamir. Þeir vilja stöðugleika
í gæðum og framleiðslu. Því sækj-
ast neytendur fremur eftir físki
frá Islandi en öðrum löndum.
Hann er reyndar eins og annar
fískur orðinn dýr vegna stöðugra
hækkana á hráefni til vinnslunnar.
Saltfiskurinn er ekki lengur fæða
fátæka fólksins og því er hætt við
að dragi úr neyzlu haldi verðið
enn áfram að hækka.“
Battaglia segir að SIF njóti mik-
illar virðingar á saltfiskmarkaðn-
um á Suður-Ítalíu. SÍF sé þekkt
fyrir stöðugleika og áreiðanleika
og gott sé að stunda viðskipti við
félagið. „SIF hefúr mikla reynslu
af viðskiptum með saltfisk. Við
getum treyst því að fá það sem við
þurfum, því SIF ræður yfir það
miklum hluta útflutningsins frá ís-
Iandi. Við kjósum því af mörgum
ástæðum að kaupa fiskinn frá SÍF,
fremur en öðrum útflyljendum,
hvort sem er í Noregi, Færeyjum
eða íslandi," segir Battagiia.
Með kaupum SÍF á fyrirtækinu Jean
Babtist Delpierre erum við orðnir
ráðandi afl afranska markaðnum fyr-
ir reykt síldarflök. Á Italíu hefur frá
fomu fari verið ágætur markaður
fyrir heila reykta síld, sem seld hef-
ur verið með haus og hala ef svo má
komast að orði. I seinni tíð hefur
neyzlan verið að færast frá heilli síld
yfir í reykt síldarflök í lofttæmdum
pakkningum. Við höf-
um tekið þátt í þessari
þróun markaðsins og
erum nú stærsti ein-
staki briginn á þessari
afurð á Italíu. I þess-
um efnum höfum við
notið gæða íslenzka
hráefnisins og ein-
stakrar reynslu og
þekkingar starfsfólks
okkar í Frakklandi í
vinnslu þessarar af-
urðar. Þá höfum við
einnig á pijónunum
áform um sölu og
dreifingu á reyktum
laxi og öðmm afurðum
frá Jean Babtiste
Delpierre og em þau
mál þegar komin á nokkurn rekspöl.
Loks er að geta þess að aukin um-
svif dótturfélaga SIF í öðram fram-
leiðslu- og markaðslöndum styrkja
stöðu okkar hér beint og óbeint eftir
því sem svigrúm okkar til aðfanga
hefur aukizt. Þannig seljum við til
dæmis nú orðið flök, sem framleidd
era fyrir SIF í Danmörku og
Færeyjum. Þá má einnig nefna að
nýlega hófum við sölu á léttsöltuðum
og þurrkuðum saltfiski, sem fram-
leiddur er af dótturfyrirtæki SÍF í
Kanada, Sans Souci Seafoods. Þetta
er fiskur sem er millistig milli salt-
fisks og skreiðar og er þekktur sem
Gaspe-fiskur. Það er því ýmislegt á
döfinni og við horfum björtum aug-
um til framtíðarinnar.“
Gott að búa á Ítalíu
Hvernig lá leið þín til Ítalíu?
„Ég byrjaði að vinna hjá SÍF á
sumrin í kringum 1980 í afskipunum,
lestun og öðra slíku tilfallandi. Síðan
eftir að ég lauk framhaldsnámi í
Bandaríkjunum, starfaði ég um
skeið hjá Coldwater Seafood. Síðan
fluttum við heim til Islands 1985 og
ég hóf þegar störf hjá SÍF og hef
starfað þar síðan. Eftir að hafa séð
um viðskiptin við Itah'u að heiman og
þurrfiskmarkaðina í Norður- Mið-
og Suður-Ameríku, Afríku og víðar,
fluttum við fjölskyldan hingað út
1991 og höfum verið hér síðan. Kon-
an mín heitir Sjöfn Björnsdóttir og
við eigum fjögur börn, Emilíu
Björgu, Katrínu Erlu, Sigurð Kristin
og Elinu Eddu.
Það er ljómandi gott að búa á ítal-
íu, þegar maður kemst upp á lag með
það. Italir era afskaplega barngóðir,
en það tekur nokkum tíma að venj-
ast fólkinu og þankagangi þess,
Hlutirnir ganag hægar fyrir sig
heldur en heima og oft gerðir í
annarri röð með mikilli skrúðmælgi
og góðum hléum inn á milli. En allt
venst þetta eins og annað Ég hef
alltaf haldið því fram að það gildi
einu hvar fólk býr, svo fremi sem
fjölskyldunni líði vel. Lífið kemst í
ákveðnar skorður, hvort sem það er í
Mflanó, Stykkishólmi eða hvar sem
er annars staðar. Það fylgja því bæði
kostir og gallar að búa erlendis.
Kostirnir era að það opnar fyrir
manni nýjar víddir og maður kynnist
ýmsu sem maður annars myndi ekki
þekkja. Það fer heldur ekki hjá því
að maður lítur bæði menn og málefni
í öðra ljósi á eftir.
Á móti kemur að maður missir af
mörgu. Sérstaklega börnin sem
missa af tengslunum við fjölskyld-
una, afana og ömmurnar og
frændsytkinin. Frjálsræðið og ör-
yggið, sem böm njóta í uppvextinum
á Islandi er ekki til staðar. Þau geta
auðveldlegatapað niður móðurmál-
inu og því að vera Islendingur. Við
höfum reynt að bæta úr þessu með
því að Sjöfn hefur dvalið með bömin
hjá afa sínum og ömmu á íslandi
hvert einasta sumar í lengri eða
skemmri tíma. En svona á heildina
litið held ég að þessi reynsa sé af-
skaplega þroskandi og góður tími
fyrir alla og verður börnunum von-
andi gott veganesti þegar fram líða
stundir. Við erum búin að vera á
Ítalíu í nærri 8 ár og þar áður í
Bandaríkjunum í þrjú ár. En hvað
sem tautar og raular eram við og
verðum alltaf Islendingar og eram
bara býsna stolt af því,“ segir Sig-
urður Sigfússon.
Morgunblaðið/HG
GENNARIO Battaglia
vill aðeins fiskinn
frá SÍF.
TIL FYRIRMYNDAR
í nóvember hefst í Hafnarfirði umhverfis- og hreinsunarátak undir heitinu
„TIL FYRIRMYNDAR". Átakinu, sem er á vegum Hafnarfjarðarbæjar, Gáma-
þjónustunnar hf. og Furu ehf., er beint til einstaklinga og stjómenda fyrir-
tækja vegna frágangs, hreinsunar og snyrtingar á lóðum. Veittar eru upplýsingar
um átakið hjá Áhaldahúsi Hafnarfjarðarbæjar í sima 565 2244. Allir sem vilja
fá gáma undir rusl eða garðúrgang geta hringt í Gámaþjónustuna hf. í síma
568 8555. Fura ehf. er móttökuaðili fyrir málma og veitir góðfúslega nánari
upplýsingar 1 síma 565 3557. Verum TIL FYRIRMYNDAR með lóðir okkar
og tökum þátt í að fegra Hafnarfjörð.
HAFNARFJARÐARBÆR
Sími 565 2244
GÁMAMÓNUSTAN HF.
BÆTT UMHVERFI - BETRIFRAMTÍD
Súðarvogi 2,104 Reykjavik,
Sími 568 8555
Málmendurvinnsla, Markhellu 4,
Sími 565 3557