Morgunblaðið - 13.11.1998, Blaðsíða 28

28 FÖSTUDAGUR 13. NÓVEMBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Gamanleikurinn Tveir tvöfaldir frumsýndur í Þjóðleikhúsinu í kvöld
ÖRN Árnason í hlutverki Orms Karlssonar alþingismanns, sem er ger-
samlega brjálaður í ungan og glæsilegan ritara heilbrigðisráðherra,
Ástríði Thomsen, sem Margrét Vilhjálmsdóttir leikur.
HÓTELSTJÓRINN, Randver Þorláksson, er alveg hættur að botna í þvf hver er kona hvers. Umvafin hand-
klæði lengst til vinstri er Margrét Vilhjálmsdóttir, í hlutverki Ástríðar, á hana mænir Ormur, Örn Árnason,
og til hægri með handklæði um sig miðjan stendur Hilmir Snær í hlutverki Hreins Lúðvíks Björnssonar.
„Lygi er ekki lygi
nema haugalygi sé“
Gamanleikurinn Tveir tvöfaldir eftir breska leikritahöfundinn
Ray Cooney verður frumsýndur á Stóra sviði Þjóðleikhússins í
kvöld. Margrét Sveinbjörnsdóttir átti spjall við leikstjórann og
tvo úr hópi leikara um farsa og einlægni, lygi og haugalygi.
Morgunblaðið/Kristinn
HILMIR Snær Guðnason í hlutverki aðstoðarmannsins hreinlynda,
Hreins Lúðvfks Björnssonar, sem átti ekki von á því að þingmannsfrú-
in Pálína, Edda Heiðrún Backman, gleymdi biömiðanum og þyrfti að
koma aftur heim á hótel. Á milli þeirra er Randver Þorláksson í hlut-
verki hótelstjórans.
LÞINGISMAÐURINN
Ormur Karlsson, formaður
íjárlaganefndar, og Pálína
kona hans búa um stundar-
sakir á hóteli, þar sem þau eru búin að
selja ofan af sér og nýja húsið er enn
ekki tilbúið. Þingmaðurinn er ekki við
eina fjölina felldur og til þess að geta
átt leynilegan ástarfund með Ástríði
Thomsen, ungum og glæsilegum rit-
ara heilbrigðisráðherra, fær hann að-
stoðarmann sinn, Hrein Lúðvík
Bjömsson, ritara fjárlaganefndar, til
þess að bóka fyrir þau annað herbergi
á hótelinu. Ekki vill betur til en svo að
eina herbergið sem laust er á hótelinu
er við hliðina á svítu þingmannsins og
ekki bætir heldur úr skák að stjómar-
andstöðuþingmaðurinn Þrúður Hróð-
marsdóttir, sem er ekki par hrifín af
íhaldsþingmanninum Ormi, hefur
fengið sér herbergi á sama hóteli og
skýtur upp kollinum þegar síst skyldi.
Þrúður berst með oddi og egg gegn
klámi og í þinginu stendur einmitt
fyrir dymm umræða um frumvarp
hennar gegn siðspillingu í samfélag-
inu. Aðstoðarmaðurinn hreinlyndi
klúðrar málum lítillega, svo flétta
Orms gengur ekki upp og þar með er
hrandið af stað ótrúlegri atburðarás.
,Á þessum eftirmiðdegi lærir þessi
hreinlyndi aðstoðarmaður að ljúga,
eins og það sé nauðsynlegur þáttur í
þvi að verða góður stjómmálamað-
ur, “ segir leikstjórinn, Þór H. Tulini-
us, og vitnar í orð Orms: „Eins og við
segjum í flokknum: Lygi er ekki lygi
nema haugalygi sé.“ Með hlutverk
Hreins Lúðvíks Björnssonar fer
Hilmir Snær Guðnason, Örn Árnason
leikur stjómarþingmanninn Orm
Karlsson og Pálínu konu hans leikur
Edda Heiðrún Backman. „Hann
elskar sína konu og er mjög hrifinn
af henni. En það blundar í honum
eitthvert fól, eitthvert lítið dýr sem
hann þarf að fá útrás fyrir. Eg held
að ástæðan fyrir því að hann gerir
þetta sé að hann er alveg öruggur
með sína konu. Hún granar hann alls
ekki um græsku og það er það sem
Ormur er svo kátur með. Þess vegna
finnst honum hann alveg geta gert
þetta í þetta eina skipti, bara aðeins
að hlaupa útundan sér. En svo gerir
hann afdrifarík mistök, sem hann
réttlætir með því að hann sé bara
með mannlega bresti," segir Örn,
sem kvaðst annars halda að Ormur
væri ágætur stjórnmálamaður.
„Hann er svolítið blindur en ekki
gerspilltur,“ segir hann. „Það er sagt
um stjómmálamenn sem byrja af
hugsjón og ætla að bæta samfélagið
að áður en þeir komist á endanum til
valda séu þeir búnir að selja svo oft
sálu sína til þess að komast þangað
að það séu ekki eftir nema svona
tuttugu prósent af hugsjóninni. Hann
er orðinn það þroskaður þegar hann
segir að lygi sé ekki lygi nema
haugalygi sé að hann trúir því ákveð-
ið að það sé rétt,“ segir Þór.
Hennar tími mun koma
Lilja Guðrún Þorvaldsdóttir er í
hlutverki þingmannsins Þrúðar
Hróðmarsdóttur, sem er nýbúin að
horfa á klámefni á myndböndum í
heila átján tíma til þess að búa sig
undir siðspillingarumræðuna í þing-
inu. „Hennar tími mun koma,“ segir
Lilja, „hún er með pottþétt mál, er
vel undirbúin og búin að vinna að
þessu lengi. Hún heldur að þarna
komi hún virkilegu höggi á andstæð-
inginn, þannig að eftir verði tekið.
En svo bregðast krosstré sem önnur
tré,“ segir hún. „Þetta er eins og
stjórnarandstaðan hefur verið, sér-
staklega núna síðastliðin fjögur ár.
Hún er svo vanmáttug þó að hún
standi saman, stjómin er svo sterk
að stjórnarandstaðan kemur engum
málum í gegn,“ segir Lilja. „Þetta er
þrælpólitískt verk!“ segir Öm -
„eins og allir farsar,“ bætir Lilja við.
í hlutverki Ástríðar Thomsen, við-
halds Orms, er Margrét Vilhjálms-
dóttir og með hlutverk eiginmanns
Hennar, Þórðar Thomsen, sem hún
hefur verið svo snjöll að senda til
Akureyrar á skíði svo hún geti átt
sinn ástafund með Ormi í friði, fer
Kjartan Guðjónsson - en hann kemur
hins vegai’ óvænt heim fyrr en áætlað
var. Starfsfólk hótelsins hefur mikil-
vægum hlutverkum að gegna í flækj-
um farsans, ekki síst nýbúamir tveir,
júgóslavneski þjónninn sem Bergur
Þór Ingólfsson leikur og norska her-
bergisþeman, Steinunn Ólína Þor-
steinsdóttir. Eins og gefur að skilja
koma tungumálaörðugleikar þar mjög
við sögu. Hótelstjórinn, Randver Þor-
láksson, og Fjóla móttökustjóri, sem
Ragnheiður Steindórsdóttir leikur,
eiga líka erfitt með að botna í sífellt
flóknai-i tengslum hótelgesta.
Höfundur Tveggja tvöfaldra er
breska gamanleikjaskáldið Ray Coon-
ey og íslensku þýðinguna gerði Ámi
Ibsen. Þau Lilja, Öm og Þór era sam-
mála um að Áma hafi tekist stórvel að
þýða og staðfæra verkið að íslenskum
veraleika dagsins í dag. Leikmynd er
eftir Sigurjón Jóhannsson, búninga
hannaði Helga I. Stefánsdóttir og lýs-
ingu annast Páll Ragnarsson.
Ray Cooney er eitt vinsælasta
gamanleikjaskáld Breta á seinni
hluta þessarar aldar. Auk þess að
hafa sent frá sér fjölda leikrita, einn
eða í samvinnu við aðra, á hann að
baki langan feril sem leikari, leik-
stjóri og leikhússtjóri. Hann er
fæddur árið 1932 og var aðeins fjórt-
án ára þegar hann lék sitt fyrsta
hlutverk í leikhúsi. Fyrsta leikritið
sem hann skrifaði, ásamt Tony
Hilton, One for the pot, sló í gegn og
urðu sýningarnar rúmlega fimmtán
hundruð talsins. Upp frá þessu sendi
Cooney frá sér hvert leikritið á fæt-
ur öðru og hafa verk hans nú verið
þýdd á yfir tuttugu tungumál og
leikin víða um heim. Tveir tvöfaldir
er annað leikritið eftir hann sem sett
er upp í Þjóðleikhúsinu en árið 1985
var þar sett upp verk hans Með vífið
í lúkunum. Sama ár setti Leikfélag
Reykjavíkur upp Sex í sama rúrni
eftir Cooney. Sjálfur leikur hann
gjai-nan fyrst í leikritum sínum í litl-
um leikhúsum á landsbyggðinni í
tvær til þrjár vikur í uppfærslum
sem hann leikstýrir sjálfur. Með því
móti getur hann skynjað viðbrögð
áhorfenda og betrambætt verkin áð-
ur en þau eru sett upp í London.
Verður að nálgast gamanleik á
sama hátt og harmleikinn
„Þetta er nú með þykkari fórsum
sem maður hefur tekið þátt í,“ segir
Örn, sem telur farsann tvímælalaust
eitt flóknasta form leiklistar sem til
er. „Og það langerfiðasta," bætir
Lilja Guðrún við. „Það sem þarf í alía
leiklist er einlægni, og það hefur
stundum loðað við farsana að menn
hafa sleppt einlægninni. Þá hefur það
bara verið ærslaleikur en ræturnar
vantað," segir Þór og bætir við: „I
farsa þarf einlægni og svo þarf feiki-
lega mikla tækni. Það er nokkuð sem
farsinn hefur fram yfir harmleikinn.
Svo þarf líka mikið næmi og ná-
kvæmar tímasetningar." Þór segir
þetta vera í fyrsta sinn sem hann
leikstýrir eiginlegum farsa. „Það er
ekki heiglum hent að leikstýra
farsa,“ segir Örn. „Það er ekki hægt
að segja um Þór að hann sé kómíker.
En það er bara svo skrýtið að það
þarf ekkert endilega að vera lykillinn
að því að geta sett upp farsa að vera
gamanleikari sjálfur," heldur hann
áfram. „Það era mjög margir sem
segja að það verði að nálgast gaman-
leik á sama hátt og maður nálgast
harmleikinn, til þess að ná í einlægn-
ina. Og við höfum nálgast þetta al-
gjörlega þannig," segir Þór. Lilja
bendir á að sem leikstjóri hafi Þór
mjög víðtækan bakgi’unn. „Hann er
líka ahnn upp í frönsku leikhúsi, þar
sem hann hefur bæði unnið og numið.
Það hefur geysimikið að segja og gef-
ur vissa fágun í öll ærslin.“