Morgunblaðið - 28.11.1998, Síða 28

28 LAUGARDAGUR 28. NÓVEMBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
ÚR VERINU
Bökunarbæklingur Bónuss fylgir jólablaði
Morgunblaðsins í dag.
Mikið
af sild
vestur
af landinu
MIKLA sfld er nú að fínna á
Phil Major ráðgjafí auðlindanefndar um fískveiðistjórnun
Almenningur eigi hlutdeild
í verðmætasköpuninni
Kj Skólavorðustíg 12, Bergstaðastrætisinegin, sínii 551 9090
miðunum um 70 mflur vestur
af Öndverðarnesi við Kolluál
og í Jökuldýpinu. Skipin hafa
verið að fá góð köst, bæði í
nótina og trollið. Huginn VE
landaði um 500 tonnum í
Helguvík í gær, Jóna Eðvalds
og Húnaröst fengu góðan afla
í tvílembingstrollið.
Huginn var á leið til Helgu-
víkur í vondu veðri síðdegis í
gær, er Verið hafði samband
við skipstjórann Gylfa Viðar
Guðmundsson. „Það er tölu-
vert að sjá þama og við feng-
um ágætan afla í trollið. Veðr-
ið er hins vegar að gera okkur
lífíð leitt. Það eru stöðugar
brælur þama úti og þetta er
frekar ógeðslegt svæði svona
yfír vetrartímann. Við ætluð-
um með langþráða síld til
vinnslu til Hafnar í Horna-
fírði, en veðrið leyfði það ekki
svo við fóram bara inn í
Helguvík og löndum þar í
bræðslu," sagði Gylfi Viðar.
PHIL Major ráðgjafi um fískveiði-
stjórnun segir íslendinga þurfa að
gaumgæfa vel kosti þess og galla að
innheimta auðlindagjald af sjávar-
útvegi. Engin einfóld lausn sé til
sem tryggi almenningi ábatann af
nýtingu sjávarauðlindarinnar en
mikilvægt sé að fólki finnist það
eiga hlutdeild í verðmætasköpun
auðlindarinnar. Major hefur undan-
farnar tvær vikur starfað fyrir
nefnd, sem skipuð var af Alþingi til
þess að fjalla um auðlindir í þjóðar-
eign. Nefndinni er m.a. ætlað að
skilgreina hvernig staðið skuli að
gjaldtöku fyrir afnot af auðlindum í
sameign þjóðarinnar með hliðsjón
af þeim gjöldum sem fyrir eru.
„Ég hef skilað auðlindanefndinni
niðurstöðu minni í skýrslu, en efni
hennar er trúnaðarmál og því ekki
tímabært að greina frá henni opin-
berlega nú,“ segir Major, sem féllst
þó að gera lauslega grein fyrir mati
sínu á stöðu sjávarútvegsins hér á
landi og því hvemig umræða um
kvótakerfíð kemur honum fyrir
sjónir.
Aukinn skilningur á aðstæðum
sjávarútvegs á Islandi
„Við komu mína til íslands fannst
mér ég hafa skilning á aðstæðum
ykkar og forsendum sjávarútvegs-
stefnunnar, sem þið rekið. Ég hef
nú fengið tækifæri til þess að kynna
mér íslensk sjávarútvegsmál ítar-
lega og verð að viðurkenna að
margt er ólíkt með Nýja-Sjálandi,
heimalandi mínu, og íslandi,“ segir
Major. ,Aðalmunurinn felst líklega í
ólíkum upprana kvótakerfis land-
anna tveggja. Á Nýja-Sjálandi var
kvótakerfí sett á til þess að laga
sjávarútveginn að markaðshagkerf-
inu. Á Islandi var kvótakerfíð hins
vegar niðurstaða ákveðinnar þróun-
ar, sem hafði það að markmiði að
skipta leyfilegum heildarafla á milli
þeirra er stunda fiskveiðar. Þannig
að kerfin byggjast á mjög ólíkum
forsendum. Með þetta í huga kemur
það svo sem ekki á óvart að íslenska
kvótakerfíð skuli hafa þróast á ann-
an hátt en það nýsjálenska."
„Auðlindanefndin fól mér að
„Gulur“ er afar
armerandi á
nalegan hatt-.
Hann er voða
___skur og lastur
„ftast stjórnast
af hlnum en á þó
^ sínar gáfulegu
hliðar.

M&M krakkabollur W/C?
Gulur gerir þessar á sunnudögum
fyrir Grasnu þvt hann elskar hana
út af líftnul
250g sykur
200g smjörlíki
3 stk. egg
450g hveiti ,a ,
1 msk. iyftiduft
1 dl mjólk v
Hrasrið sykur og smjör þar til þaö er
létt og Ijóst. Setjið eggin saman v.ð
eitt í einu. Sastið út í mjolk. Siðan hveit.
og WftlJufti. Sawð M&Mgroftog
tetið út í. Sprautið litlum boilum a
tokunarpappirogskreytiðmeðMöM.
Bakið boliurnar við 1 ou o
/ _ _ ftftlr otasrð.
Morgunblaðið/Jón Svavarsson
NÝSJÁLENDINGURINN Phil Major telur þrjár leiðir færar til að
færa ábatann af kvótakerfinu til almennings.
skoða efnahagslega hagkvæmni
kvótakerfisins sérstaklega,“ segir
Major. „I ljósi þess legg ég m.a. til
að Islendingar kanni ítarlega hvaða
áhrif kvótakerfi sem lyti algjörlega
lögmálum markaðarins hefði á sam-
félagið, menningu og lífshætti, en
almennt séð tel ég íslenskt efna-
hagslíf á hraðri leið til algjörrar
markaðsvæðingar. Ég var einnig
beðinn um álit mitt á auðlindagjaldi
og áhrifum álagningar þess og því
hvemig þjóðin gæti, með öðrum
hætti, sem best notið ábatans af at-
vinnugreininni.“
„Frá sjónarhorni hagfræðinnar
þarf að tryggja hagkvæmni í rekstri
og því er ekki talið ráðlegt að leggja
á auðlindagjald á atvinnugrein, því
hún þurfi á arði sínum að halda til
þess að styrkja samkeppnisstöðu
útflutningsafurða á heimsmarkaði.
En samkeppnisstaðan skiptir Is-
lendinga höfuðmáli vegna mikilvæg-
is sjávarútvegsins í efnahagslífi
þjóðarinnar," segir Major. „En hag-
fræðin segir okkur líka að útgerðin
eigi að greiða kostnaðinn af stjórn-
un fiskveiðistjómunarkerfísins að
fullu. Um þessar mundir greiðir at-
vinnugreinin um þriðjung þess
kostnaðar. Eigi að hækka álögur á
sjávarútveginn þyrfti að leggja þær
smám saman á yfir nokkurra ára
tímabil og íylgjast vel með áhrifum
álagningarinnar á afkomu greinar-
innar.“
Orðið var við
almenna reiði
„í viðtölum mínum við íslendinga
hef ég orðið þess áskynja að það
hvernig staðið var að úthlutun veiði-
heimilda hefur misboðið fólki og ég
varð var við almenna reiði í viðtöl-
um mínum þess vegna. Ég hef átt
þess kost að ræða við margt fólk,
sem ég held að endurspegli þver-
snið íslensks þjóðfélags nokkuð
vel,“ segir Major og bætir við til
umhugsunar að honum finnist þessi
staða ekki samrýmast reynslu ís-
lensku þjóðarinnar af útgerð, því í
gegnum aldirnar hafí hagsmunir
þjóðar og útgerðar verið einir og
hinir sömu.
Vandasamt
úrlausnarefni
„Úrlausnarefni ykkar er vand-
meðfarið en lausnin hlýtur að felast
í því að finna vænlega leið til þess
að ábati kvótakerfisins komist í
hendur almennings, svo að fólki
finnist það eiga hlutdeild í verð-
mætasköpuninni sem fer fram í
sjávarútvegi. Það er ögrandi verk-
efni að finna færa leið, sem raskar
ekki jafnvægi og arðsemi atvinnu-
greinarinnar og grefur ekki undan
trausti hennar á fiskveiðistjórnun-
arkerfinu."
Phil Major telur að í stórum
dráttum geti íslendingar valið á
milli þriggja leiða: „í fyrsta lagi
væri hægt að láta útgerðina greiða
allan kostnað af fiskveiðistjórnun-
arkerfinu, jafnframt því sem reynt
er að auka hagræði og virkni í
stjórnun þess. I annan stað væri
hægt að leggja á lágt auðlindagjald,
sem færi þá annaðhvort í ríkiskass-
ann eða hreinlega beint til almenn-
ings. Og að síðustu mætti opna leið
fyrir þátttöku almennings í kvóta-
kerfinu, þ.e.a.s. að einstaklingar,
sem ekki eiga skip, gætu eignast
kvóta.“
Jól '98
Sjón er
sögu ríkari
Öðruv/si blómabiið
blómaverkstæði
NNA^