Morgunblaðið - 02.02.1999, Blaðsíða 8

8 ÞRIÐJUDAGUR 2. FEBRÚAR 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
NEI, nei, þér verðið að fara úr öllu, fröken Monica, líka vindlinum.
Hafnar viðhorfum
Herdísar Drafnar
GRÉTAR Þorstcinsson, forseti Al-
þýðusambands íslands, hafnar al-
farið viðhorfum sem fram koma í
viðtali við Herdísi Dröfn Baldvins-
dóttur í Morgunblaðinu sl. sunnu-
dag. Þar segir Herdís Dröfn m.a. að
sú þversögn virðist hafa myndast að
ASÍ sé orðið mun sterkara félag
fyrir atvinnurekendur en fyrir fé-
lagsmenn sína.
Herdís Dröfn segir að samvinna
milli leiðtoga ASÍ og atvinnurek-
enda hafi stöðugt farið vaxandi frá
1960 sem endurspeglist m.a. í sam-
vinnu í margvíslegum nefndum.
Stöðugt meiri samþjöppun hafi
einnig orðið í almenna lífeyrissjóða-
kerfinu og sjóðunum hafi fækkað og
þeir stækkað. I stjórnum almennu
lífeyrissjóðanna eigi sæti sömu
menn og sitji einnig í stjórnum
stærstu fyrirtækja landsins.
„Mér sýnist að þessi þróun teng-
ist láglaunastefnunni margumtöl-
uðu. Til þess að fá sem mestan arð
af fyrirtækjum sem lífeyrissjóðir
hafa fjárfest í er algeng leið að
halda kaupgjaldi niðri. Eignarhald
hinna almennu lífeyrissjóða í fyrir-
tækjum gæti því leitt óbeint til þess
að ASÍ sé tilleiðanlegra að halda
launum niðri til þess að sjóðir geti
vaxið þeim mun meira,“ sagði Her-
dís Dröfn.
„Tel þetta ranga niðurstöðu"
„Þetta er viðhorf sem ég hafna al-
farið. Ég tel þetta ranga niður-
stöðu,“ segir Grétar Þorsteinsson,
forseti ASI.
„Við gerum samkomulag um líf-
eyrissjóðina við atvinnurekendur
árið 1969. Það hefur verið sæmilega
góð sátt milli Alþýðusambands og
atvinnurekendasamtakanna í gegn-
um tíðina varðandi sjóðina. Við eig-
um þessari þokkalegu sátt það
kannski að þakka hvað sjóðirnir eru
sterkir í dag. Auðvitað er lífeyris-
rétturinn gríðarlega mikið kjaralegt
atriði fyrir okkar fólk. Það að staða
lífeyrissjóðanna er sterk byggist
meðal annars á því að fjármunir líf-
eyrissjóðanna hafa verið ávaxtaðir
með viðunandi hætti. I stjórnum líf-
eyrissjóðanna eru fulltrúar okkar
og atvinnurekenda sem bera þá
ábyrgð gagnvart þeim sem greiða í
sjóðina að ávaxta féð með viðunandi
hætti. Hún [Herdís Dröfn innsk.
Morgunblaðið] beinir spjótum sín-
um að tengslum okkar við stórfyrir-
tæki. Það er auðvitað vandséð
hvemig hægt er að vera á fjármála-
markaði í dag og leiða hjá sér stór-
fyrirtækin alfarið þegar verið er að
reyna að tryggja viðunandi ávöxtun.
Ég held að það sé ekkert óhreint
mjöl í pokahominu þama. Hún er
fráleit sú ályktun að með þessum
hætti hafi kjömm verið haldið niðri
gagnvart okkar fólki. Þessi eign
gerist í gegnum lífeyrissjóðina. Þeir
sem halda á málum fyrir okkur í
stjómum lífeyrissjóðanna em að
reyna að tryggja viðunandi ávöxtun
miðað við það sem gerist í okkar
samfélagi til þess að tryggja lífeyr-
isréttindin sem best fyrir okkar fólk
sem er gríðarlega mikið kjaraatriði.
Ég get því alveg haldið því fram að
það sé þversögn í fullyrðingu þess-
arar ágætu konu. Menn hafa verið
að sinna þeim viðfangsefnum sem
þeim hefur verið trúað fyrir og um
það er ekkert meira að segja,“ sagði
Grétar.
Tjón vegna gáleysisaksturs
Endurkröfum á hendur
ökumönnum fjölgar
Á SÍÐASTLIÐNU ári þurftu 132
ökumenn að endurgreiða trygg-
ingafélagi tjón sem þeir höfðu vald-
ið af ásetningi eða stórkostlegu gá-
leysi, þar af var endurkrafan í 114
tilvikum tilkomin vegna ölvunar
ökumanns. Árið 1997 vom endur-
kröfur tryggingafélaga á hendur 81
ökumanni samþykktar og hefur
þeim því fjölgað vemlega milli ára.
Þetta kemur fram í fréttatilkynn-
ingu frá svonefndri endurkröfu-
nefnd sem tekur ákvörðun um end-
urgreiðslu ökumanna í þessum til-
vikum. Samtals bámst nefndinni
144 mál í fyrra en 91 mál árið 1997.
Samþykktar kröfur árið 1998
námu rúmum 27 milljónum króna
en rúmum 20 milljónum árið áður.
Hæsta endurkrafan í fyrra nam 1,4
milljónum króna. Átta endurkröfur
vom 750 þúsund krónur eða hærri
en 27 kröfur námu þrjú hundrað
þúsundum króna eða hærri upp-
hæð.
Sautján sinnum var var réttinda-
leysi ökumanns ástæða endurkröfu,
þar af var í sjö tilvikum ökumaður-
inn einnig ölvaður. Tveir ökumann-
anna vom krafðir um greiðslu
vegna lyfjaneyslu.
Karlmenn em fjölmennastir í
hópi þeirra ökumanna sem krafðir
era um greiðslu til tryggingafélags
vegna tjóns en konum fer þó hlut-
fallslega fjölgandi. Árið 1992 vom
konur 14% ökumanna í þessum hópi
en árið 1998 voru þær orðnar 26%.
Tæpur helmingurinn, eða 45%, af
samþykktum endurkröfum var á
hendur ökumönnum sem vom 25
ára eða yngri.
Fyrirtækja- og stofnanastyrkir
Nemendur kynn-
ast atvinnulífí í
g’egnum námið
FYRIRTÆKI og stofnanir
bjóða svokallaða F.S.-
styrki til rannsóknatengds
framhaldsnáms í samvinnu við
Rannsóknanámssjóð og Rann-
sóknarráð Islands.
Anne Marie Haga er deildar-
sérfræðingur vísindasviðs hjá
Rannsóknarráði Islands.
„Þessir styrkir sem era veittir
til meistara- eða doktorsnáms
era samfjármagnaðir af fyrirtæki
eða stofnun og Rannsóknanáms-
sjóði. Rannsóknarráð Islands sér
um rekstur Rannsóknanáms-
sjóðs í umboði stjórnar hans en í
stjóm sitja Helgi Valdimarsson,
Anna Soffía Hauksdóttir og Sig-
rún Aðalbjarnardóttir. Þetta er í
þriðja skipti sem F.S.-styrkir era
í boði og hafa alls 19 fyrirtæki og
stofnanir tekið þátt í styrkveit-
ingunni frá upphafi."
- Hvert er markmiðið með
þessum styrkveitingum?
„Að efla rannsóknatengt fram-
haldsnám með aukinni samvinnu
í íslensku atvinnulífi milli fyrir-
tækja, stofnana og háskóla. Fyr-
irtæki og stofnanir skilgreina
fyriríram þau rannsóknarsvið
sem til greina kemur að styrkja
og geta þannig unnið markvisst
að uppbyggingu innri þekkingar
á sviðum sem þau telja mikil-
væg.“
Anne Marie segir að nemend-
ur fái tækifæri til að tengjast at-
vinnulífinu í gegnum námið. „Slík
tengsl geta orðið nemendum og
fyrirtækjum verðmæt í framtíð-
inni. Ætla má að rannsóknir há-
skóla eflist með aukinni þátttöku
fyrirtækja og stofnana í fjár-
mögnun þeirra. Aukið samstarf
milli stofnana, fyrirtækja og há-
skóla er æskilegt og ef rétt er
staðið að málum, er það til góðs
fyrir alla sem að því standa.“
Hún segir að menntamálaráð-
herra hafi sýnt þessu nýja
styrkjaformi áhuga og á fjárlög-
um ríkissjóðs fyrir árið 1999 er
gert ráð fyrir hækkun framlags
tii Rannsóknanámssjóðs. Öll fyr-
irtæki og allar stofnanir sem
stunda rannsóknir að einhverju
leyti geta verið þátttakendur.
- Hvaða hag hafa fyrirtæki af
þátttöku?
„Kostimir era ýmsir. Mörg
fyrirtæki hafa þegar notfært sér
þekkingu háskólanemenda við
úrlausn rannsóknarverkefna og
gerð útttekta, án þess þó að nem-
endur hafi þurft að gera ná-
kvæma rannsóknaráætlun fyrir-
fram. Fyrirtæki sem auglýsa
F.S.-styrki fá aðstoð Rannsókna-
námssjóðs við að velja nemendur
út frá faglegum viðmiðum. Um-
sóknir um F.S.-styrki fara í sama
faglega matsferli og aðrar um-
sóknir til Rannsóknanámssjóðs.
Þær kröfur sem há-
skólar gera til rann-
sóknarverkefna,
sem era hluti af
meistara- eða dokt-
orsnámi, ættu á
sama hátt að
tryggja gæði verk-
efna eftir að styrkurinn hefur
verið veittur." Anne Marie segir
algengt að verkefnið sé að ein-
hverju leyti unnið hjá fyrirtæki
eða stofnun og að starfsmaður
þar taki þátt í að leiðbeina nem-
andanum. „Einn leiðbeinanda
hans þarf að vera starfsmaður
við háskóla og bera ábyrgð á að
rannsóknarvinna nemandans
standist gæðakröfur viðkomandi
háskóla. Þannig þurfa starfs-
menn háskóla og starfsmenn fyr-
irtækis eða stofnunar að vinna
saman að því að leiðbeina nem-
Anne Marie Haga
►Anne Marie Haga fæddist í
Bergen í Noregi árið 1967 og
fluttist hingað til lands árið
1995. Hun lauk þverfaglegu
meistaranámi í félagsvfsindum
frá háskólanum í Tromso árið
1996. Anne Marie hóf störf hjá
Rannsóknarráði Islands árið
1997. en hefur áður starfað
m.a. hjá rannsóknastofnuninni
NORUT í Tromso.
Eiginmaður hennar er
Snorri Rúnar Pálmason, deild-
arstjóri í sjávarútvegsráðu-
neytinu og eiga þau einn son.
andanum."
Anne Marie segir vonir bundn-
ar við að slíkt samstarf geti
myndað tengsl milli fyrirtækja
og háskóla sem muni nýtast báð-
um aðilum í framtíðinni.
- Um hve marga styrki er að
ræða að þessu sinni?
„Reynt er að fá fyrirtæki og
stofnanir á sem flestum sviðum
til liðs við Rannsóknanámssjóð
hverju sinni. I þetta skipti eru
níu þátttakendur sem bjóða tíu
styrki. Umsóknir geta verið á
ýmsum sviðum s.s. sagnfræði,
mannfræði, félagsfræði, stjóm-
málafræði, sálfræði, viðskipta- og
hagfræði, veðurfræði og verk-
fræði. Styrkimir sem í boði era
nú ná bæði til grunnrannsókna
og hagnýtra rannsókna. Verkefn-
in geta t.d. fjallað um ljósmyndir,
áhrif landslags á veður, atvinnu-
þróun, einkaleyfi, skógrækt, til-
færslu geislavirkra efna í íslensk-
um vistkerfum og notkun á geisl-
um í læknisfræði."
Anne Marie bendir á að fjöl-
breytnin sé mikil en bætir við að
gaman hefði verið að fá fleiri fyr-
irtæki til samstarfs, t.d. innan
heilbrigðisgeirans.
- Hverjir geta sótt um styrk?
„Allir nemendur
sem skráðir era í
meistara- og dokt-
orsnám geta sótt um
styrk að uppfylltum
ákveðnum skilyrðum
um lengd rannsókn-
arverkefnis og lág-
markstengsl við ísland. Rann-
sóknarverkefnið þarf ennfremur
að falla undir eitt af þeim sviðum
sem skilgreind eru í auglýsingu
hverju sinni. Nemendur og leið-
beinendur senda inn sameigin-
lega umsókn um styrk, þar sem
fram kemur hvaða fyrirtæki eða
stofnun umsóknin beinist að.“
Umsóknareyðublað og leið-
beiningai- fyrir umsækjendur er
að finna á heimasíðu RANNIS
(http-y/vvww.ranni.s.is) og frekari
upplýsingar um styrkina fást hjá
RANNÍS.
Rannsóknatengt
framhaldsnám
eflt með aukinni
samvinnu