Morgunblaðið - 07.02.1999, Blaðsíða 18

18 SUNNUDAGUR 7. FEBRÚAR 1999
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
• •
011 verk Michelangelos skönnuð á tölvutækt form
Gefur nýj a
möguleika
í listrýni
Palo Alto í Kalíforníu. Reuters.
TÖLVUNARFRÆÐINGAR við
Stanford-háskóla í Bandaríkjunum
segjast hafa fundið leið til að endur-
gera frægar höggmyndir með miklu
meiri nákvæmni en áður hefur
þekkst. Segja þeir að með nýrri
tækni sé kleift að framkalla stafræn-
ar myndir á tölvutæku formi af
styttum frá öllum mögulegum sjón-
arhornum með slíkri nákvæmni að
jafnvel allra minnstu smáatriði njóti
sín. Gæti þetta breytt möguleikum
manna til að virða frægar högg-
myndir fyrir sér á Netinu en hingað
til hafa menn orðið að láta sér nægja
staðlaðar ljósmyndir af verkum lista-
manna eins og Michelangelos.
Mark Levoy, prófessor við Stan-
ford, hefur dvalist ásamt aðstoðar-
mönnum sínum á Italíu í vetur og
unnið að því að ná myndum af öllum
styttum Michelangelos á tölvutækt
form með þartilgerðum leysiskanna.
Vonast Levoy til þess að þeim muni
takast að ná formgerð Davíðs og
annarra frægra höggmynda meistar-
ans með slíkri nákvæmni að stafræn-
ar myndir af verkinu nýtist jafnt
leikmönnum sem lærðum.
Segir Levoy að margir listfræð-
ingar hafí sýnt áhuga á þessu starfí
en með því að hafa myndir af verk-
um ítalska meistarans á stafrænu
formi gætu fræðimenn horft á verkin
jafnt frá öllum sjónarhornum. Gætu
þeir bókstaflega snúið verkunum á
hvolf, skoðað þau með minni eða
meiri lýsingu og þannig fengið alveg
nýja sýn á höggmyndimar.
Hægt að „endurgera"
skemmda listmuni?
Með því að skanna útlínur högg-
myndar frá mörgum ólíkum sjónar-
hornum og rýna í breytileg áhrif sól-
arljóssins geta vísindamennirnir bú-
ið til hágæða eftirmynd. Vonast
Levoy og aðstoðarmenn hans til þess
að í framtíðinni verði hægt að nota
stafræna tækni til að búa til „sýndar-
veruleika“-endurgerð af skemmdum
listmunum eins og t.d. skegginu á
Mósesi Michelangelos.
Einnig gætu kennarar í listasögu
nýtt sér þessa tækni til að sýna fram
á hversu mjög sjónarhom getur
glapið mönnum sýn er þeir lýna í
verk listamanna. í verki sínu Píet-
unni leysti Michelangelo t.d. það
vandamál að koma fullvöxnum karl-
manni fyrir í kjöltu Maríu með því að
gera meyna afar langleggjaða. Pessa
Michelangelo: María mey með líkama Krists í fanginu.
óskast!
Skráningu lýkur 9. febrúar.__
Námskeiðinn byrja 10. febrúar.
Virkjun hugvits - miðvikudaginn 10. febrúar kl. 17.15-20.00
Gerð viðskiptaáætlana - mánudaginn 15. febrúar kl. 17.15-20.00
þriðja námskeiðið verður sniðið að óskum þátttakenda
Nýttu einstakt tækifæri - þér býðst án endurgjalds:
» vandað leiðbeiningarhefti ásamt tölvudisklingi
« síma- og tölvupóstþjónusta
» spjallfundir
» þrjú námskeið í Viðskíptaháskólanum:
Vertu með-komdu hugmyndinni úrskúffunni íframkvæmd!
Fyllsta trúnaðar verður gætt í meðferð gagna.
Hafðu samband í síma 510 1800, símbréf 510 1809
eða netfang metta@nsa.is og pantaðu gögn.
25. mars nk.
J7 JWttpitiMafoifc
Grafton
fíkrar sig eft-
ir stafrófínu
ERLEIVÍDAR
BÆKUR
Spennusaga
H STENDUR FYRIR
HENGINGARÓL
„N IS FOR NOOSE“
eftir Sue Grafton. Pan Books 1998.
353 siður.
BANDARÍSKI spennusagnahöf-
undurinn Sue Grafton sendi á síðasta
ári frá sér nýja sakamálasögu í svo-
kallað stafrófssafn sitt en hún er
þekkt fyrir að raða titlum bóka sinna
í stafrófsröð. Þannig hét fyrsta sagan
hennar ,A is for Aliby“, sem í ís-
lenskri þýðingu kemur nokkuð neðar
í stafrófinu sé hún þýdd F stendur
fyrir Qarvistarsönnun. Næsta saga
hennar byrjaði á B og þannig koll af
kolli. Hún er nú komin að N-inu og
heitir nýja sagan hennar, sem nú er
komin út í vasabroti, „N is for
Noose“ eða samkvæmt íslenskunni,
H stendur fyrir hengingaról; heiti
næstu sögu hennar mun hefjast á
bókstafnum 0, ef að líkum lætur.
Grafton hefur gefíð það út að hún
muni halda áfram að skrifa þessar
sögur þar til hún kemur að Z. Aðal-
persónan í bókum hennar er einka-
spæjarinn knái Kinsey Millhone og
má segja að með henni höfði höfund-
urinn sérstaklega til kvenna, sem
hafa yndi af harðsoðnum amerískum
einkaspæjarareyfurum.
Smábæjarspæjari
Grafton segist hafa byrjað spennu-
sagnaskrif eftir skilnað. „Mánuðum
saman lá ég uppi í rúmi,“ segir hún,
„og ráðgerði að myrða fyrrverandi
eiginmann minn, en ég vissi að ég
mundi klúðra því og yrði gripin svo
ég skrifaði bók um það í staðinn."
Hún segist eiga talsvert sameiginlegt
með sögupersónu sinni, Kinsey, sem
er á fertugsaldrinum miðjum og er
líkamlegu afskræmingu tókst
Michelangelo hins vegar að fela með
snilli sinni.
Með því að nota stafræna eftir-
gerð af verkinu væri hins vegar
hægt að láta Maríu standa á fætur
og yrði þannig öllum ljóst hversu
mjög sjónarhom verksins afskræmir
líkama hennar.
Reynir að „framkvæma
hið óframkvæmanlega"
Levoy hefur fleiri járn í eldinum.
A síðasta ári valdi Wired Magazine
hann í hóp tuttugu og fimm einstak-
linga sem tímaritið telur vera að
reyna að „framkvæma hið ófram-
kvæmanlega" fyrir tilraunir hans til
að raða saman brotunum úr Forma
Urbis Romae, ævafornu korti úr
marmara af gervöllu Rómaveldi.
Hefur kort þetta verið sagnfræðing-
um ráðgáta um aldir.
Marga fysir að sjá korti þessu
púslað saman enda telja menn að
það geti mjög aukið skilning á
Rómaveldi hinu forna. Hins vegar
hefur reynst þrautin þyngri að raða
brotunum rétt saman enda er um
helmingur þeirra glataður og þar að
auki vega mörg þeirra allt að 45 kíló
sem gerir það að verkum að ekki er
ýkja auðvelt að hreyfa þau úr stað.
Levoy segir galdurinn felast í
smáatriðunum og einmitt þessvegna
nýtist stafræn tækni við svona verk-
efni. Mörg brotanna sem enn eru til
séu nægilega breið til að hægt sé að
skapa stafrænar myndir af molnuðu
yfirborðinu en það gerir aftur á móti
kleift að móta þrívíddarsýn á brotin
þannig að hægt sé að raða þeim
saman.
A hinn bóginn viðurkennir Levoy
að einmitt smáatriðin skapi ákveðin
vandamál. Margar af hinum staf-
rænu tölvumyndum séu nokkur
gígabæt að stærð, sem er mun meira
en venjuleg einkatölva ræður við. Er
því ljóst að nokkur tími mun líða áð-
ur en venjulegir listunnendur geta
sótt myndir, unnar með tækni
Levoys, af Netinu.
fyrrverandi lögreglukona sem býr í
smábænum Santa Teresa í Suður-
Kalífomíu.
Kinsey býr ein og vinnur ein og ek-
ur um á gömlum fólksvagni og er
nógu þrjósk til þess að leysa erfið
mál þótt andstreymið sé mikið. Hún
lýsir sjálfri sér svona: „Eg er kven-
kyns, tvisvar fráskilin og í sæmilegu
formi. Eg hef leyfi til þess að starfa
sem einkaspæjari en minn heimabær
er Santa Teresa, sem ég tengist eins
og bolti festur á borðtennisspaða
með mjög stuttu teygjubandi. Stund-
um þarf ég að fara úr bænum starfa
minna vegna en ég er í öllum grand-
vallaratriðum smábæjarspæjari og
verð það líklega það sem ég á eftir
ólifað.“ Það kemur sér sérstaklega
vel fyrir Kinsey að spæja í smábæ
því í nýju sögunni er hún kölluð til
útnára mikils þarna í Kalíforníu til að
grafast fyrir um hvað var að angra
lögreglustjóra bæjarins skömmu áð-
ur en hann lést af hjartaslagi.
Gamalt glæpamál
Eiginkona lögreglustjórans hefur
fengið hana til þess en hún er hin
mesta leiðindaskjóða samkvæmt frá-
sögnum þeirra sem Kinsey ræðir við
í bænum, maðurinn var hins vegar
gull af manni. Hún kemst að því um
síðir að það voru ekki leiðindin I eig-
inkonunni er gerðu stjórann svo dap-
urlegan áður en hann dó heldur gam-
alt glæpamál, sem Kinsey lendir í
mestu brösum með að fletta ofan af.
Líkt og í fyrri bók hennar sem ég
las, M-bókinni, er Grafton talsvert
langorð í lýsingum sínum á umhverfi
og híbýlum og ökuleiðum og sam-
skiptum Kinsey við fólk. Hún hefur
frásögnina einstaklega nákvæma og
það kemur að nokkr-u leyti niður á
spennunni. Þó er N-sagan talsvert
skáiri að þessu leyti. Helsti kostur-
inn við söguna er sá að Grafton getur
verið bæði fyndin og skemmtileg
þegar hún setur sig í spor Kinsey,
ýmsar athuganir hennar eru spaugi-
legar. Sagan byrjar mjög hægt og
höfundurinn gefur sér nægan tíma til
þess að kynna persónur og aðstæður
en þegar líða tekur á söguna og höf-
undurinn snýr sér að efninu eykst
spennan og úr verður sæmilega við-
unandi afþreying. Ekkert meira.
Arnaldur Indriðason