Morgunblaðið - 23.02.1999, Page 41

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 23. FEBRÚAR 1999 41
UMRÆÐAN
Fer staða kvenna
á vinnumarkaði
versnandi?
STAÐA kvenna á
vinnumarkaði er veik.
Atvinnuleysi er algeng-
ara og langvinnara
meðal kvenna en karla,
sér í lagi ófaglærðra.
Þá búa konur í mun
fleiri tilvikum en karlar
við atvinnuóöiyggi,
þær komast til miklu
mun minni metorða og
störf þeirra eru verr
launuð en hjá körlum.
Kynbundinn launamun-
m- eykst með hverju
ári, þvert á allar vænt-
ingar.
Aukið launamisrétti
þvert á væntingar
Margir hafa spui't sig hverju
þessi þróun sæti og það í miðju
góðæri. Bæði reynslan og fræði-
kenningarnar segja okkur að staða
Launamisrétti
Kynbundið launamis-
rétti er ekki einungis
ólöglegt, segir Helga
Guðrún Jónasdóttir,
heldur einnig þjóðhags-
lega óhagkvæmt.
kvenna á vinnumarkaði eigi að
styrkjast þegar efnahagsmálin
ganga vel! Ymislegt bendir hins
vegar til að skýringa sé einmitt að
leita í frumforsendu góðærisins:
Aukinni samkeppni.
Veislugleði góðærisins
Hlutirnir hafa verið að gerast
hratt innan íslenska hagkerfísins á
undaförnum 10 til 15 árum, eða ailt
frá því að samkeppni hætti að vera
skammaryrði. Þetta breytta rekstr-
arumhveríi, hefur síður en svo verið
dans á rósum fyrir fyrirtækin í
landinu. Erfiðasti hjallinn, sam-
dráttar- og stöðnunartímabilið 1988
til 1994, er óræk sönnun þess. Menn
mega hins vegar ekki horfa fram
hjá því, í allri veislugleði góðæris-
ins, að samfara hraðri og erfíðri
aðlögun fyrirtækja að breyttu
rekstrarumhverfi og harðnandi
samkeppni hefur vinnumarkaðurinn
verið að breytast verulega. Það lýs-
ir sér fyrst og fremst í versnandi
stöðu kvenna á vinnumarkaðnum,
^NOHA
Brunaslöngur
frá Noregi
Viðurkennd brunavöm
Fáanlegar með og án skáps
auk þess sem staða
ófaglærðra/lítið
menntaðra og ungs
fólks virðist einnig
hafa versnað.
Þjóðhagslega óhag-
kvæm þróun
Kynbundið launa-
misrétti er ekki ein-
ungis ólöglegt heldur
einnig þjóðhagslega
óhagkvæmt. Heimilin
tapa á því, ríkissjóður
og síðast en ekki síst
fyrirtækin sjálf. Lang-
Helga Guðrún tímatap fyiirtækjanna
Jónasdóttir f Þessu sambandi er
efni í lærða bók. Það
má m.a. rekja til þess að jafnréttis-
sinnuð starfsmannastefna getur
haft verulegan ávinning í för með
sér, s.s. bætta rekstrarafkomu,
hærra þjónustustig og aukna
launþegatryggð. Þessum ávinningi
verða þau fyrirtæki af sem sinna
ekki jafnréttismálum innan vébanda
sinna með faglegum hætti.
Hvað er til ráða?
Rannsóknir sýna að einfaldasta og
greiðfærasta leiðin til að vinna bug á
kynbundnu misrétti vinnumarkaðar-
ins er að stjórnvöld setji í samvinnu
við aðila vinnumarkaðarins heild-
stæða fjölskyldustefnu sem miðar
með hraðvirkum hætti að því að
samrýma ólík hlutverk og skyldur
kvenna jafnt sem karia hvað varðar
annars vegar fjölskyldulíf og hins
vegar og atvinnuþátttöku þeirra.
Samkeppnishæfara atvinnulíf
Fæðingarorlof feðra, sveigjanlegt
fæðingarorlof og sveigjanlegur
vinnutími eru dæmi um hagnýta
þætti vel heppnaðrar fjölskyldu-
stefnu og um leið fjölskylduvæns
þjóðfélags. Með því að styrkja stöðu
fjölskyldunnar og með því að hvetja
fyrirtæki til að taka upp jafnréttis-
sinnaða starfsmannastefnu, styrkj-
um við ekki aðeins stöðu kvenna á
vinnumarkaði heldur búum við í
haginn fyrir samkeppnishæfara at-
vinnulíf og aukinn hagvöxt á næstu
öld.
Höfundur er sljórnmálafræðingur
og sUirfur á skrifstofu jafnrótt.is-
mála.
Heildsöludreifing:
Smiðjuvegi 11. Kópavogi
sími564 1088Jax564 1089
Fást í byggingauöruverslunum um land allt.
Borgarstjóri óttast
íbúafjölgun!
FRÆG ER sagan af
kaupmanninum sem
kvartaði undan því að
ekkert þýddi að kaupa
ákveðna vörategund þar
sem að hún seldist alltaf
strax! Svipuð viðhorf
komu fram í ræðu borg-
arstjóra við framlagn-
ingu síðustu fjár-
hagsáætlunar. Þar held-
ur borgarstjóri því fram
að Reykjavíkurborg hafi
tapað á því að fjölga íbú-
um! Orðrétt segir borg-
arstjóri: „Nýjum íbúum
fylgja vissulega tekjur,
bæði beinar og óbeinar,
en ég er næsta sann-
færð um að ef dæmið
væri gert upp þá kæmi í ljós að þær
vega ekki upp á móti þeim tilkostnaði
sem sveitarfélögin hafa af útþenslu
sinni.“ Þetta era vægast sagt mikil
Lóðamál
Ekkert nýbygginga-
svæði hefur verið skipu-
lagt o g gert byggingar-
hæft, segir Guðlaugnr
Þór Þórðarson. Hann
Guðlaugur Þór
Þórðarson
þeim þá þýddi það ein-
ungis fjái-útlát og
skuldasöfnun eða
skattahækkanir á
íbúana sem fyi-ir eru.
Sömuleiðis verða vald-
hafar Evrópusambands-
ins í Brassel öragglega
glaðir að vita til þess að
ekki er lengur þörf fyrir
byggðastyrki þar sem
frekar ætti að styrkja
þéttbýlið, það tapar svo
á því að fólk flytur
þangað.
Borgarstjórinn telur
að borgin tapi á nýj-
um íbúum!
telur að markmið Ingi-
bjargar Sólrúnar sé
lóðaskortur!
tíðindi. Nú er það þekkt, ekki einung-
is á Islandi heldur einnig víðsvegai’
um heiminn, að fólk flytm- í miklum
mæli úr dreifbýli í þéttbýli, úr sveit í
borg. Við þessa flutninga hefur skap-
ast mikið misvægi. Borgirnar hafa
orðið ríkari af fólki og fjármunum en
dreifbýlið að sama skapi fátækara.
Mikið hefur verið gert til að draga úr
þessari þróun og miklum fjármunum
varið bæði hjá þjóðrílqum sem og
alþjóðastofnunum til að sporna við
henni. En nú er borgarstjórinn í
Reykjavík búinn að komast að því að
þetta er allt saman misskilningur.
Borgirnar tapa á því að stækka! Þessi
stórkostlega uppgötvun borgarstjóra
hlýtur að vera mikið fagnaðarefni fyr-
ir landsbyggðina sem fram til þessa
hefur kvartað sáran yfir því að fólks-
fjöldi hafí ýmist dregist saman eða
staðið í stað. Þeir ættu í raun að
gleðjast því ef íbúum fjölgaði hjá
Að öllu gríni slepptu
þá er rpjög alvarlegt að borgarstjór-
inn í Reykjavík hafi bitið það í sig að
borgin tapi á því að stækka. Það
skýrir hinsvegar stefnu borgaryfir-
valda í skipulagsmálum fíá því að R-
listinn tók við. Ekkert nýbygginga-
svæði hefur verið skipulagt og gert
byggingarhæft. Nær helmingi færri
lóðum hefur verið úthlutað en á und-
anfömum kjörtímabilum. Besta íbúð-
arbyggingasvæðið á höfuðborgai--
svæðinu, Geldinganesið, hefur verið
tekið undir gi-jótnám og skipulagt
sem stórskipahöfn og atvinnusvæði.
Afleiðingarnai- eru fyrst og fremst
þær að Reykjavík er ekki í forystu á
þessu sviði eins og áður. Uppbygging
í Kópavogi, landakaup í Blikastaða-
landi og Gai’ðabæ era glögg merki
þess að ekki er litið til Reykjavíkur
þegar hugað er að byggingu íbúðar-
húsnæðis. Nú er svo komið að flutn-
ingar úr Reykjavík í Kópavog hafa
aukist ár frá ári frá því að R-listinn
tók við. Arið 1994 vora Kópavogsfar-
amir 990 en á síðasta ári var talan
1891.
Kópavogsförunum íjölgar
í tíð R-Iistans
Ef skoðað er aftur í tímann blasfr
við enn dekkri mynd og fluttu til
dæmis 249% fleiri ft-á Reykjavík til
Kópavogs árið 1998 heldur en tíu ár-
um áður. Fleiri mælistikur er hægt
að tína til. Nær 60% af þeim lóðum
sem úthlutað var til einbýlishúsa á
síðasta kjörtímabili í Kópavogi fóra
til Reykvíkinga og ef skoðuð er
þróun útsvarstekna í þessum tveim
sveitarfélögum kemur í ljós að hún
hefur vaxið hlutfallslega meira í
Kópavogi en í Reykjavík frá því að
R-listinn tók við.
Borgarstjóri hefur í viðtölum und-
anfarið reynt að víkja sér undan sinni
eigin stefnu og sínum eigin orðum.
Alveg eins og hún reyndi að gera
þegai’ upp komst að hún sagði ósatt
um fjármál borgarinnar fyrir kosn-
ingar og ætlun sína að hækka skatta
á borgarbúa. Staðreyndimai’ tala
hins vegar sínu máli, allar mælistikur
sýna að Reykjavíkurborg hefur ekki
nægt framboð af lóðum og það stend-
ur skýrt í ræðu borgarstjóra að hún
telur að Reykjavíkurborg tapi á því
að stækka. Frá sínum eigin orðum og
gjörðum getur hún ekki flúið.
Höfundur er borgarfulltrúi fyrir
Sjálfstæðisflokkinn.
Fákafeni 9 Reykjavík
Sími 568 2866
AÐALFUNDUR
JARÐBORANA HF.

Aöalfundur Jarðborana hf. verður haldinn
þriðjudaginn 9. mars 1999
í Þingsal A, á Radisson SAS Saga Hótel og hefst kl. 16.00.
Dagskrá
1. Vertjuleg aðalfundarstörf skv. gr. 45 í samþykktum félagsins.
2. Tillaga um heimild til handa stjórn félagsins til að kaupa
hluti ífélaginu skv. 55. gr. hlutafjórlaga nr. 2/1995.
3. Breytingar á samþykktum félagsins um upptöku rafrœnnar
skráningar hluta ífélaginu.
4. Önnur mál, löglega upp borin.
Tillögur frá hiuthöfum, sem bera á fram á aðalfundi, skulu
vera komnar skriflega í hendur stjómarinnar eigi síðar en 7
dögum fyrir aðalfund.
Dagskrá, endanlegar tillögur og reikningar félagsins munu
liggja frammi á skrifstofu félagsins, hluthöfum til sýnis, 7
dögum fyrir aðalfund.
Aðgöngumiðar, atkvæðaseðlar og fundargögn verða afhent á
skrifstofu félagsins að Skipholti 50 d, 4. hæð, frá og með
2. mars 1999, og á fundarstað við upphaf aðalfundar.
Stjóm Jarðborana hf.
f/
JARÐBORANIR HF
SKIPHOLTI 50d, SÍMI 511 3800, BRÉFSÍMl 511 3801