Morgunblaðið - 21.04.1999, Síða 63

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 21. APRÍL 1999 63

1

I

BRÉF TIL BLAÐSINS
Þjóðin kveður
upp dóm sinn
Frá Einari Inga Hjálmtýssyni:
JA! Nú ber brátt að alþingiskosn-
ingum. Nú skal þjóðin kveða upp
dóm sinn og velja þá áhöfn sem leika
skal hlutverkin næstu fjögur árin á
fjölunum við Austurvöll. Núverandi
stjórnai-flokkar hæla sér á hvert
reipi yfir þeim afrekum er þeir hafa
unnið og ber þar margt á góma, ef
vel er hlustað. Eldri borgarar og ör-
yrkjar virðast þó eiga einhven-a
harma að hefna í þessum kosning-
um, svo ekki sé nú meira sagt. Félag
eldri borgara hefur bent á það í
bænarbréfum sínum, að á Norður-
löndum séu eftirlaun til þeirra og ör-
yrkja mun hærri en hér á Islandi, en
þau svör sem núverandi ráðherrar
hafa gefið eru ósköp rýr og eitt
svarið var á þá leið að fólk skyldi at-
huga það, að verðgildi peninga á
Norðurlöndum væri svo miklu meira
og í því lægi munurinn. Svo mörg
voru þau orð. Já, ekki er öll vitleys-
an eins.
Hvað heilbrigðissviðið áhrærir má
segja að þar hefur aldeilis verið látið
vaða á súðum og oft siglt nánast
blint. Biðlistar hafa löngum verið
langir og æðimargir hafa enga lausn
fengið fyrr en eftir dúk og disk, eins
og þar stendur. Á sjúkrahúsum hef-
ur mátt sjá fárveikt fólk liggjandi á
göngum og jafnvel í skotum og má
segja að slíka niðurlægingu er ekki
hægt að þola og ef þetta heldur
afram að viðgangast og þeir sem
æðstir eni og ráða í þessum málum,
skella skolleyrum við kvörtunum
áfram, er kominn tími til að eitthvað
róttækt gerist. Hefði ekki komið til
sú samkeppni í sölu lyfja sem raun
ber vitni, þá væri hér nánast
ófremdarástand sem við byggjum
við, en það er ekki þessari fráfar-
andi ríkisstjórn að þakka, að svo er
komið í lyfjasölu, það má ríkisstjórn-
in vita, heldur þeirri hörðu sam-
keppni sem er á lyfjasölumarkaðn-
um. Einn ljós punktur er þó í okkar
heilbrigðiskerfi og hann er sá að við
höfum úrvals læknum á að skipa,
svo og úrvals hjúkrunarfólki, þó svo
að þessu fólki sé haldið á lágum
launum við oft mjög svo erfið vinnu-
skilyrði. Því miður höfum við misst
bæði lækna og hjúkrunarfólk úr
landi fyrir þessar sakir, en það er
eins og heilbrigðisyfirvöldum standi
á sama, því miður.
Stór hópur
Félag eldri borgara hefur alltof
lítið haft sig í frammi nema að senda
svokölluð bænarbréf til ríkisstjórn-
arinnar, sem þeir hafa tæplega haft
svo lítið fyrir að lesa, en eitt mega
þó öryrkjar og eftirlaunafólk vita og
skilja, þeir munu lesa vel á atkvæða-
seðlana þeirra, þá er lýkur. I þess-
um kosningum getum við afgreitt
þessa herra ef viljinn er fyrir hendi.
Mér er tjáð að fjöldi eftirlaunafólks
og öryrkja sé talsvert yfir 20.000,
kannski nær 30.000. Það er ekki svo
lítið. Ef það er sú raunin að fólk í
þessum áðurnefndu hópum kýs
virkilega í næstu kosningum núver-
andi stjórnarflokka, þá er það raun-
verulega að kyssa á hendur sinna
eigin böðla og má það teljast furðu-
leg pólitík, svo ekki sé nú tekið
dýpra í árinni.
I kvótasukkinu virðist lítið vera
aðhafst, þar skal halda áfram í sama
farinu og verið hefur, þó öll þjóðin
viti nánast, að þetta brýtur í bága
við öll landsins lög og langt fram yfir
það. Dómur Hæstaréttar fslands í
kvótamálinu hefði þó átt að ýta svo-
lítið við þjóðinni. Nú segja ráðherr-
arnir það, að nú eigi að athuga þessi
mál öll og þeir hafi lausn í hendi sér
og þessu verði breytt, en þeir eru
þögulir sem gröfin í þessum málum
og láta lítið uppi um þau mál sem
fyrr, þau skal þegja í hel, kvótagreif-
arnir skulu óáreittir enn um stund.
Maður gæti haldið að á hinu háa
Alþingi sitji menn sem hafa hagnað
af öllu því sem heitir kvótaeign og
brask, það er kominn tími til að þau
mál öll upplýsist fyrir þjóðinni.
Frammámenn í Frjálslynda
flokknum hafa bent á leiðir til lausn-
ar í þessum kvótamálum, menn eins
og Jón Sigurðsson, fytrverandi for-
stjóri Málmblendivei'ksmiðjunnar á
Grundartanga, hefur gert þessum
málum mjög góð skil og ættu menn
að kynna sér þær lausnir og þá rök-
semd, sem hann hefur fram að færa,
ásamt fleirum. Því miður virðist
ekki hægt að koma vitinu fyrir þá
sem í dag ráða. Það er eins og mér
fínnist stundum að skilningsvit
sumra ráðherranna okkar séu ekki
alltaf kraftmikil, í það minnsta fara
þeir þá vel með gáfurnar.
Ofremdarástand
Ef þessi mál verða látin kyrr
liggja, þá mun skapast hér ófremd-
arástand í komandi framtíð, sem ill-
leysanlegt verður með öllu. Það er
ljótt að heyra það frá hámenntuðum
mönnum að hugtakið „þjóðareign"
sé aðeins markleysa sem ekki beri
að taka alvarlega. Mig langar að
koma nokknjm orðum að sam-
bræðsluflokkunum, þar hefur því
miður lítið komið fram sem áhuga-
vert er, þó svo að væntingar hjá
mörgum væri mikil. Fæðing var erf-
ið, sennilega „tangarfæðing". Það
voru margir úr skipshöfn Alþýðu-
bandalagsins sem hlupu frá borði,
eftir að frú Margrét strandaði
flokknum austur á Stokkseyrarfjör-
um eins og frægt er orðið. Þær vonir
sem bundnar voru við þessa sam-
bræðslu hafa nánast gufað upp svo
ekki sé meira sagt. Af Alþýðubanda-
Veruleiki öryrkja
Frá Sigurði Pálssyni:
NÚ ER mikil hugsjónatíð og lyft-
ingur í opinberri umræðu. Heilbrigð
og heiðarleg sjónarmið eiga greiðan
aðgang að þjóðinni. Foringjar og
foringjaefni tala til okkar. Eitt og
annað í þeim boðskap veldur mér
heilabrotum.
Hvaða tegund skyldi það vera af
sjálfsvirðingu og virðingu fyrir öðru
fólki sem fær foringja þjóðarinnar
til að guma af prósentuhækkun á líf-
eyi'i öryi-kja og aldraðra? Kaup-
máttur þess fólks hafi nú um skeið
aukist svo mikið meira en hjá ein-
hverri fyrri ríkisstjórn sem jafnvel
skerti þennan sama kaupmátt. Sjálf-
ur bý ég yfir því sem kallað er
i'eynsluþekking á þessu sviði. Á
dauða mínum átti ég frekar von en
því að nokkur orðaði kaupmátt í
þessu samhengi. Þó eru furðuheiti
notuð allvíða í þjóðfélaginu. Ég er á
framfæri velferðarþjóðfélagsins og
f® greiðslu í hverjum mánuði frá
Tryggingastofnun. Á síðasta ári
fékk ég krónur 15.123,- á mánuði og
þetta hét Örorkulífeyrir. Hvers
vegna þetta heitir lífeyrir er mér al-
veg hulið. Um síðustu áramót var
gert átak. Örorkulífeyririnn hækk-
aði í kr. 15.728,- og dregið var úr
tekjutengingunni. Ekki voru mér
lengur reiknaðar hálfar tekjur konu
mmnar heldur ögn minna. Þess
vegna fékk ég tekjutryggingu kr.
9-415,-. Hvers vegna þetta heitir
tekjutrygging er mér einnig hulið.
Var nú ekki nóg komið? O-nei. Enn
hækkaði. Um síðustu mánaðamót
kom árangur hugsjónabaráttu í spil-
ið. Örorkulífeyrir þaut nú upp í kr.
16.829,-. Tekjutryggingin var sú
sama, kr. 9.415,-. Nú fæ ég 26.244,-
krónur á mánuði. Þetta er niður-
staðan eftir að bætur mínar hafa
hækkað um tæp 74% á þessu ári.
Hér verð ég að skjóta inn til skýr-
mgar að ég er 75% öryrki og mann-
eskja. Hvað segja prósentukallar
nú. Gæti ekki verið freistandi að tala
um kaupmáttaraukningu.
Hér er óhjákvæmilegt að hætta
að segja brandara. Það er nefnilega
alvarlegt mál að senda fólki smánar-
peninga í hverjum mánuði. Hvaða
skilaboð eru í því fólgin og hvaða
áhrif halda menn að það hafi á
sjálfsmat þeirra sem við skilaboðun-
um þurfa að taka. Þetta atriði hefur
ekki verið mikið rætt opinberlega,
enda varla von, svo ljótt athæfi sem
það er að ræna fólk sjálfstæði sínu
svo það þurfi næstum alveg að vera
upp á aðra komið. Þetta mættu
landsfeður athuga nema auðvitað ef
þeir eru svo víðsýnir að þeim komi
ekki við málefni þessa minnihluta.
Hækkunin sem kom um síðustu
mánaðamót var hjá mér kr. 1.101.-.
Þetta var að mér skildist árangur af
baráttu samtaka aldraðra og góðum
vilja ríkisstjórnarinnar. Það eru nú
meiri vísitölukallarnir sem nenna að
sitja á fundum yfir andvirði nokk-
urra diska af hafragraut og geta svo
bara verið sæmilega kátir framan í
fólki á eftir. Svona eymdarhugsun
kemur auðvitað engu réttlæti við og
er bara til minnkunar fyrir alla að-
ila. Við skulum hafa í huga að þetta
síðasta hænufet var í áttina að
marki sem er niðurlægingin einber
þó það næðist að fullu.
Hvað skyldu margir bótaþegar
hafa misst þau tök sem þeir höfðu á
tilveru sinni þegar þeir voru sviftir
tryggingabótum sínum eftir tveggja
mánaða dvöl á spítala? Hvað tekur
við hjá manninum sem sagði frá
þessháttar reynslu í Morgunblaðinu
um daginn (9.4.’99)? Hvenær skyldi
svo fjörráðahugsuðum trygginga-
kerfisins detta í hug að snúast á
þann hátt gegn hálaunamanni. Til
öryggis verð ég að taka fram að ég
er ekki talsmaður slíkra hugmynda.
Öryi'kjar eiga sína vini en sú vin-
átta virðist yfirgnæfandi mest í orði,
ekki sú sem grær þar í hugar-
fylgsnum sem samviskan býr heldur
hin er sprettur af ótta við skoðanir
annaira og vill hafa þokkalegt álit út
á við. Ráðamenn landsins eru í þess-
um hópi og efth' langa umhugsun
hef ég komist að þeirri niðurstöðu
að svo illa muni þeir staddir hvað
varðar mannúðlega hugsun að á því
sviði sé um hreina örorku að ræða.
Hér er mikið sagt og ef einhver
gleðst við þennan lestur og hugsar
að þarna fái nú ríkisstjórnin að
kenna á því vil ég að það sé alveg
skýrt að þegar ég tala um ráðamenn
landsins er það miklu stærri hópur.
Já, öryrkjar þurfa að standa vel
saman og láta til sín heyra. Ekki að-
eins nú í hugsjónagróandanum held-
ur áfram og vinna þar með að gæfu
sinni. Ágætan foringja eigum við
sem er glöggur og heill þar sem er
varaformaður Öryrkjabandalagsins.
Hann er svo álitlegur að sýndaivin-
um okkar þykir ómaksins vert að
snúast gegn honum. Aðferðin ber
ekki vott um mikla vináttu við mál-
stað öryrkja heldur er hún í því fólg-
in að varpa í sífellu rýrð á málflutn-
ing varaformannsins, hann reikni
ekki rétt, hann fari rangt með.
Dropinn holar steininn, það er vitað.
Þátttöku sumra í þessum leik undr-
ast ég og kemur þá Kristján Bene-
diktsson fyrst í hugann. Snöfurlegur
ungur maður lét í sér heyra um
þetta í sjónvarpinu hér um kvöldið.
Mér skildist hann vera aðstoðar-
maður forsætisráðherra. Hann var á
þessum hvimleiðu leiðréttingarnót-
um og það vakti mér ekki undrun.
Hitt kom mér í hug að forvitnilegt
gæti verið að vita hvar hann tók út
þroskann slíkur sem hann var.
Hér hefur verið tíundað ýmislegt
sem mér þykir undarlegt og órétt-
látt í afstöðu samfélagsins til ör-
yrkja og þá líka hvað viðurgerning-
inn varðar. Allt lýsir það heldur
bágu menningarástandi og verður
ekki áhlaupaverk að bæta úr. Því
ítreka ég þá ósk til öryrkja að þeir
láti skoðanir sínar og reynslu í ljós,
opinberlega. Af nógu er að taka.
Þegnréttur okkar býður upp á það
og okkar dropi holar líka steininn.
SIGURÐUR PÁLSSON,
Háaleitisbraut 41, Reykjavík.
laginu gamla eru bara slitrin ein,
vonin um fylgisaukningu er fokin út
í veður og vind, gleðin nánast engin.
Framsóknarflokkurinn virðist eiga
undir högg að sækja hjá kjósendum
og er fylgistap hans talsvert og virð-
ist fylgi hans fara, því miður, til
Sjálfstæðisflokksins. Sjálfstæðis-
menn virðast hafa af þessu þó
nokkrar áhyggjur, því framsóknar-
hækjan var góð, en margur hefur nú
mátt nota hækju þó stutt væri og oft
gefist vel. Sjálfstæðisflokknum hef-
ur tekist að nota Framsókn á sama
hátt og hann notaði Alþýðuflokkinn
á sínum tíma, með svo frábærum ár-
angri, eins og menn muna. Verka-
lýðurinn í þessu landi man það
ófremdarástand enn, sem betur fer.
Komist þessir flokkar til valda eina
ferðina enn, þá eiga þeir sem minna
mega sín eftir að finna fyrir ýmsum
aðgerðum, sem verður erfitt að
standa undir.
Sala ríkiseigna mun halda áfram
og einkavinavæðingin mun blómstra,
það er ekki ónýtt fyrir einkavini rík-
isvaldsins að geta tekið við stórfyrir-
tækjum, nánast sem gjöfum, þeir
þurfa ekki einu sinni að þakka fyrir
sig, þessir höfðingjar. í byi’jun
þessa árs voru menn farnir að bíða
eftir því hvenær yrði gengið til sölu
á raforkufyrirtækjum þjóðarinnar
og ættu allir að fylgjast með þeim
málum. Mig langar að segja það að
lokum, að það getur ekki talist eðli-
legt að þegar fólk eldist og lýkur
starfsdegi telji stjórnvöld þessa
eldri borgara óþurftarfólk, nánast
einskisnýtt til allra hluta því beri að
hafa hægt um sig og láta sér nægja
það sem þeim er skammtað frá ráða-
mönnum hverju sinni. Þessi hækkun
sem kom nú á síðustu dögum nam
um sex hundruð krónum eftir að
skattur hafði verið frádreginn, já,
mikil var sú umbun öll. Þetta eru ör-
fá orð til umræðu vegna næstu al-
þingiskosninga.
Hittumst á kosningadag!
EINAR INGI HJÁLMTÝSSON,
Kleppsvegi 136,104 Rvk.
Reykjavík-
urflugvöllur
Frá Vilhjálmi Karli Karlssyni:
ÉG MÓTMÆLI hér með þeim
áætluðu framkvæmdum (flugbraut-
um, flughlöðum) sem eiga að fara
fram á Reykjavíkurflugvelli. Tel ég
áhættuna sem fylgir því að hafa
flugvöll inni í miðri borg of mikla
fyrir utan þau óþægindi sem íbúar
Stór-Reykjavíkursvæðisins verða
fyrir þegar bæði stórar og litlar
flugvélar þruma yfir höfði okkar.
Mín tillaga er sú að horfið verði al-
farið frá þeirri hugmynd að
„fleygja“ mörgum milljörðum .
króna í afdankaðan flugvöll, færa
heldur flugið til Keflavíkurflugvall-
ar, tvöfalda Reykjanesbrautina fyr-
ir aurinn, eða hrinda þeirri ágætis
hugmynd í framkvæmd sem hefur
þegar komið fram og koma upp lest
á milli Reykjavíkur og Keflavíkur.
Ég er sannfærður um að þetta
borgar sig til lengri tíma litið.
Hugsið ykkur allan þann fjölda
manna sem fer um Reykjanes-
brautina daglega á eigin bílum, oft
bara ein manneskja í bfl.
Einnig vil ég mótmæla því að ég
og aðrir séum taldir samþykkir ein-
hverjum tillögum sem fólk jafnvel
hvorki sér né veit af bara vegna
þess að það mótmælir ekki form,-,.
lega, samanber í auglýsingunni
varðandi umhverfismengun o.fl.
vegna Reykjavíkurflugvallar. Ef
nota á „þögn sama og samþykki"
ættu viðkomandi að sjá sóma sinn í
því að senda fólki í pósti upplýsing-
ar um hvaða tillögur eru í gangi,
eða hreinlega að sleppa „þögn sama
og samþykki“ sem er náttúrulega
langhreinlegast því þá er ekki verið
að neyða eitthvert samþykki upp á
viðkomandi.
VILHJÁLMUR KARL KARLSSON,
Skólagerði 27, Kópavogi.
Heilbrigðismáil ,
vio alaanvorf
Alþingiskosningar 1999
í dag kl. 17.30 mun
Am\er
frambjóðandi
flytja erindi í Kosningamiðstöðinni,
Skipholti 19.
Opið hús í kvöld kl. 20.
Allir velkomnir
árangur/i/>talla
Kosningamiðstöðin, sími: 562-6353. netfang: x99@xd.is