Morgunblaðið - 09.06.1999, Blaðsíða 20

20 MIÐVIKUDAGUR 9. JÚNÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Norður-írland
Trimble
sagður valt-
ur í sessi
ÞEIR liðsmanna Sambands-
flokks Ulsters (UUP), sem
andvígir eru friðarsamkomu-
laginu á Norður-írlandi, leggja
nú drög að því að velta David
Trimble, verðandi forsætisráð-
herra á N-írlandi, úr stóli leið-
toga UUP, en flokkurínn er
stærsti flokkur sambandssinna
á N-írlandi.
Hefur dagblaðið The Irish
Times eftir einum þingmanni
UUP á breska þinginu að svo
gæti jafnvel farið að vantraust-
stillaga yrði borin upp á
flokkráðsfundi þegar í næstu
viku, nái Jim Nicholson, fram-
bjóðandi UPP í Evrópuþing-
kosningunum á fimmtudag,
ekki kjöri.
Þessar væringar eiga rætur
að rekja til þess að margir liðs-
manna UUP vantreysta
Trimble og telja að hann muni
á endanum svíkja lit og ganga
til stjómarsamstarfs við Sinn
Féin, stjórnmálaarm írska
lýðveldishersins (UUP), án
þess að IRA hafí byrjað af-
vopnun fyrst.
Líklegt að díoxín-hneykslið hafí áhrif á kosningar í Belgíu
Forsætisráðherrann
gæti misst embættið
The Daily Telegraph.
ÞINGKOSNINGAR fara fram í
Belgíu um næstu helgi, og að mati
stjórnmálaskýrenda eru líkur á að
flokkur forsætisráðherrans Jean-
Lue Dehaenes bíði ósigur, vegna
vaxandi óánægju almennings með
framgöngu ríkisstjórnarinnar í
hneykslismálinu sem upp kom fyrir
tæpum tveimur vikum vegna dí-
oxín-mengunar í belgískum mat-
vælum.
Dehaene er þekktur fyrir hæfi-
leika sína til að ná samningum og
bjarga málum í höfn, en óvíst er að
hann muni geta sannfært sam-
starfsflokkinn, sósíalista, um að
halda áfram stjórnarsamvinnunni
eftir kosningar.
Þótt Dehaene ætti fræðilega
möguleika á að halda forsætisráð-
herraembættinu þrátt fyrir að
flokkur hans, Kristilegir demókrat-
ar, hlyti ekki flest þingsæti, þykir
líklegast að næsti forsætisráðherra
Belgíu komi úr röðum Frjálslynda
flokksins.
Fulltrúar fram-
kvæmdastjómar Evr-
ópusambandsins áttu í
gær fundi með aðilum
frá ríkjum utan sam-
bandsins til að reyna
að slá á óttann vegna
mengunarmálsins, en
ýmis lönd hafa ekki
eingöngu bannað inn-
flutning landbúnaðar-
afurða frá Belgíu held-
ur öllum ríkjum ESB.
Vonuðust þeir til að fá
banninu aflétt á þeim
vörum sem augljóslega
væru ekki mengaðar.
Eiturefni aðeins fundist í
kjúklingakjöti
Talsmaður ESB tilkynnti í gær
að aðildarríki sambandsins gætu
ekki sett hömlur á innflutning
belgískra vara, ef unnt væri að
sanna að þær innihéldu ekki díoxín.
Dehaene sagði jafnframt á
fréttamannafundi að
díoxín hefði fundist í
prufum sem teknar
hefðu verið í þremur
fóðurverksmiðjum í
landinu. Fullyrti hann
að aðeins hefðu fundist
merki um eiturefnið í
kjúklingakjöti, og að
óhætt væri að neyta
svína- og nautakjöts.
Sala fuglakjöts, svína-
kjöts og nautakjöts,
auk eggja og mjólkur-
vara, var bönnuð í
Belgíu eftir að uppvíst
varð um díoxín-meng-
unina fyrir tæpum
tveimur vikum.
Talið er að málið muni valda
Belgum tjóni sem nemur um 60
milljörðum íslenskra króna á mán-
uði. Fjármálaráðherra Belgíu,
Herman von Rompuy, sagði í gær
að fjárhagur landsins yrði tvö ár að
jafna sig.
Dehaene
Tipper Gore segir frá þunglyndi sínu
á ráðstefnu um geðheilbrigðismál
Hvetur til for-
dómalausrar
umræðu
Washington. Reuters.
TIPPER Gore, eigin-
kona Als Gore, vara-
forseta Bandaríkjanna,
ræddi í fyrsta sinn á
almennum vettvangi
um reynslu sína af
þunglyndi á ráðstefnu
um geðheilbrigðismál á
vegum Hvíta hússins,
sem fram fór á mánu-
dagskvöld. Hvatti hún
landa sína til að líta á
þunglyndi sem hvem
annan sjúkdóm, for-
dómalaust og án
skammar.
Tipper Gore, sem er
ráðgjafi Bills Clintons
Bandaríkjaforseta
varðandi geðheilbrigðismál, var
forseti ráðstefnunnar. Hún kvaðst
hafa átt við þunglyndi að stríða í
kjölfar bílslyss árið 1989, sem varð
syni þeirra hjóna næstum því að
bana. Sagðist hún hafa gengist und-
ir lyfjameðferð, sem hefði til allrar
hamingju skilað góðum
árangri.
Unnt að greina og
lækna geðsjúkdóma
Gore sagði að geð-
sjúkdómar væru „síð-
asta skammarmál 20.
aldarinnar", og að
nauðsynlegt væri að
binda enda á þá mis-
munun sem þeir sem af
þeim þjáðust upplifðu.
Kvaðst hún vilja koma
þeim skilaboðum á
framfæri að unnt væri
að greina og lækna
þunglyndi og aðra geð-
sjúkdóma. Hvatti hún
fólk eindregið til að leita sér lækn-
inga ef það kenndi sér meins.
Varaforsetafrúin viðurkenndi í
viðtali við dagblað í maí sl. að hún
hefði tekið lyf við þunglyndi, en gaf
þá engar frekari upplýsingar.
Stuðningsmenn Als Gore, sem mun
væntanlega tilkynna formlega um
forsetaframboð sitt 16. júní, hafa
lýst yfir áhyggjum af því að and-
stæðingar hans kunni að gera þetta
að kosningamáli, en talsmenn Tipp-
er vísuðu því á bug að yfirlýsingar
hennar á ráðstefnunni stæðu í
nokkrum tengslum við kosninga-
baráttuna. AJ Gore sagði við ráð-
stefnugesti að hann væri afar
hreykinn af hugrekki eiginkonu
sinnar.
Tipper
Gore
Reuters
NUNNUR biðja við útimessu Jóhannesar Páls páfa í borginni Elk í gær.
Efnamenn hvattir til að
gleyma ekki
Elk. Reuters.
JÓHANNES Páll páfi skoraði í
gær á vel stæða Pólverja að
gleyma ekki þeim sem búa við
bág kjör eftir innreið kapítalism-
ans í Póllandi fyrir áratug.
„Þróun og efnahagsleg fram-
för má aldrei verða á kostnað
karla og kvenna, hindra að frum-
þörfum þeirra verði fullnægt,"
sagði páfi í ræðu í borginni Elk í
norðausturhluta Póllands á
fjórða degi heimsóknar sinnar til
landsins.
Borgin er í einum af fátækustu
landshlutum Póllands þar sem at-
vinnuleysið er um 20%. í landinu
öllu er atvinnuleysið um 11%.
Lifskjaramunurinn hefur stór-
aukist í Póllandi frá því landið
tók upp frjálsan markaðsbúskap
í stað miðstýrðs hagkerfis. Með-
almánaðarlaunin eru andvirði
33.000 króna og margir lifa und-
ir fátæktarmörkum.
Páfi sagði að Pólverjar, sem
hafa hagnast á efnahagsbreyt-
ingunum, mættu ekki láta ákall
fátæka fólksins sem vind um
eyru þjóta. „Við skulum kapp-
kosta að hlusta á þetta ákall. Við
skulum kosta kapps um að lifa
þannig að í landi okkar verði
enginn án þaks yfir höfuðið eða
brauðs á borðinu."
Um 250.000 manns hlýddu á
ávarp páfa, þeirra á meðal kaþ-
ólskir pflagrímar frá Kalíníngrad
bágstöddum
AP
PÁFI veifar til mannfjöldans í
Elk. Um 250.000 manns sóttu
messu hans í borginni.
í Rússlandi, Hvita-Rússlandi og
Litháen.
Páfi hélt síðar um daginn í
klaustur í bænum Wigry nálægt
landamærunum að Litháen. Ráð-
gert er að hann hvfli sig þar í
dag og haldi ferðinni um Pólland
áfram á morgun.
Launamis-
rétti enn
fyrir hendi
KONUR í Evrópusambands-
ríkjunum hafa að jafnaði 25%
lægri laun heldur en karlar og
sú hugsun að þær eigi að
hljóta sömu laun og karlar fyr-
ir sömu vinnu hefur enn ekki
náð að skjóta rótum, að því er
fram kemur í samantekt
nefndar á vegum fram-
kvæmdastjórnar ESB. Benda
niðurstöðurnar til þess að kon-
ur í austurhluta Þýskalands,
Danmörku og Svíþjóð þurfi
einna síst að kenna á launa-
misrétti, en að mestur sé
launamunur kynja í Grikk-
landi, Hollandi og í Portúgal.
Grátt gaman í
háloftunum
FLUGVÉL Delta-flugfélags-
ins, sem var nýlega á leið frá
Atlanta í Bandaríkjunum til
Manchester í Englandi, var
lent í Bangor í Maine svo vísa
mætti breskum farþega frá
borði, en þetta var í annað
skipti á rúmlega mánuði sem
breskum farþega er vísað frá
borði flugvélar á þessari flug-
leið. Umræddur Breti varð
fjúkandi reiður þegar flug-
þjónar neituðu að veita honum
áfengi og reyndi hann að
brjóta sér leið inn í flugstjórn-
arklefann. Stöðvuðu tveir flug-
þjónar för mannsins en hlutu
nokkra áverka fyrir vikið.
Dúsir Bretinn nú í fangelsi í
Maine.
Netanyahu
situr ekki
aðgerðalaus
BENJAMIN Netanyahu, sem
tapaði í forsætisráðherrakosn-
ingum í Israel í síðasta mán-
uði, hefur nú fundið nýtt og
vel launað starf en hann
hyggst ferðast um heiminn og
halda fyrirlestra gegn greiðslu
um málefni eins og stöðug-
leika, velmegun, hvernig leið-
togum beri að hegða sér, og
um friðarumleitanir í Mið-
Austurlöndum. Eru menn
sammála um að helsti styrk-
leiki þessa umdeilda leiðtoga
sé hæfileiki hans til að bíta frá
sér með beinskeyttum ræðu-
flutningi og ætti Netanyahu
því að geta farið fram á háar
greiðslur fyrir fyrirlestra sína.
Aitken í
fangelsi
JONATHAN Aitken, fyrrver-
andi ráðheira í ríkisstjórn
breskra íhaldsmanna, var í
gær dæmdur
í átján mán-
aða fangelsi
fyrir mein-
særi og fyrir
að hafa reynt
að standa í
veg réttvís-
innar. Aitken
höfðaði árið
1997 mál á
hendur dagblaðinu The Guar-
dian fyrir ærumeiðingar en í
janúar á þessu ári gekkst
hann við því að ávirðingar
blaðsins höfðu reynst sannar,
og að hann hafði sjálfur falsað
vitnayfirlýsingar til að styrkja
málarekstur sinn á hendur
blaðinu.