Morgunblaðið - 01.07.1999, Qupperneq 2

2 FIMMTUDAGUR 1. JÚLÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
___________________FRETTIR
Nýgengi krabbameins á
eftir að aukast um 30%
índingar fóru að meðaltali 5,5 sinn-
um í kvikmyndahús í fyrra
Jyddu 814 millj-
ónum í bíómiða
HELGI Sigurðsson krabbameins-
læknir segir í samtali við tímaritið
Lyfjatíðindi, sem var að koma út, að
nýgengi krabbameins muni aukast
um 30% hér á landi til ársins 2010.
Astæðan sé fyrst og fremst aldurs-
samsetning þjóðarinnar.
„Það gera sér ekki allir grein fyr-
ir því að krabbameinstilfellum mun
fjölga mjög mikið á Islandi á næstu
árum. Það tengist aldurssamsetn-
ingu þjóðarinnar - íslenska þjóðin
er ung - hlutfallslega mun öldruð-
um fjölga á næstu árum, sem gerir
að verkum að fram til ársins 2010
mun krabbameinstilfellum fjölga
um 30%,“ segir Helgi.
í viðtalinu ræðir Helgi aðallega
um rannsóknir og meðferð á
brjóstakrabbameini. Hann bendir á
að nýgengi brjóstakrabbameins hafi
á síðustu áratugum þrefaldast en
dánartíðni hins vegar staðið í stað.
Rannsóknir hafi leitt í ljós að rekja
megi orsakir sjúkdómsins meira til
umhverfisþátta en áður var talið.
„Brjóstakrabbamein er fimm sinn-
um algengara á meðal kvenna hér á
landi en gerist og gengur í Japan og
Kína. Þegar japanskar konur flytja
til Vesturlandanna, t.d. til Kalifom-
íu, verður sexfóld áhættuaukning hjá
annarri kynslóð þeirra miðað við
jafnaldra kynsystur þeirra í Japan.
Þetta segir okkur að sjúkdómurinn
er umhverfissjúkdómur. Mikið hefur
verið horft á fæðuþætti eins og
dýrafitu, en svo virðist sem dýrafita
sídpti litlu máli.“
Helgi segir að nú sé talið að sam-
spil lífsvenja og hormónabúskapar
konunnar skipti hér verulegu máli.
Áhættan virðist t.d. meiri hjá konum
sem eiga sitt fyrsta bam seint en hjá
konum sem eignast bam um tvítugt.
„Það að hafa lifað góðu lífi og getað
stýrt bameignum sínum hefur þá
neikvæðu hlið að tíðni brjóstakrabba-
meins eykst,“ segir Helgi.
Rannsóknir sýna fram á
gagnsemi hormónalyíja
Helgi segir að vægi hormónalyfja
við krabbameinsmeðferð sé að
aukast, enda hafi komið í Ijós að þau
séu jafnvirk og krabbameinslyf, ef
ekki virkari. Líkur á endurmeini
minnki um 25-30% við notkun
krabbameinslyfja í hálft ár eftir að
meinið greinist. Svipað eigi við um
hormónalyf. Með því að nota þessi
lyf saman sé hins vegar hægt að ná
mun meiri árangri.
Helgi segir að jafnframt komi sí-
fellt betur í ljós að geislameðferð
eftir skurðaðgerð dragi úr hættunni
á að sjúkdómurinn taki sig upp aft-
ur. Talið hafi verið að þetta væri
eingöngu bundið við staðbundin
meinvörp, en nú hafi komið í Ijós að
geislameðferð hafi einnig áhrif á
fjarmeinvörp. Helgi segir að um
tíma hafi menn haft talsverða van-
trú á geislameðferð og hún víða
nánast lagst af. Á Norðurlöndum og
í Kanada hafi menn þrjóskast við og
haldið áfram geislameðferð. Nýjar
rannsóknir sýni fram á gagnsemi
meðferðarinnar. Sennilega verði
geislameðferð meira notuð í fram-
tíðinni.
ÁRIÐ 1998 eyddu landsmenn um
814 milljónum króna í aðgöngumiða
í kvikmyndahús og var um 91%
þeirra keypt á höfuðborgarsvæðinu.
Samkvæmt upplýsingum Hag-
stofunnar fjölgaði kvikmyndahúsa-
gestum um 30 þúsund milli áranna
1997 og 1998, þrátt fyrir að kvik-
myndahúsagestum utan höfuðborg-
arsvæðisins hefði fækkað um 40
þúsund á tímabilinu. Ástæðan fyrir
þessari aukningu er mikil fjölgun
kvikmyndahúsagesta á höfuðborg-
arsvæðinu, en þeim fjölgaði um 67
þúsund milli áranna.
Kvikmyndahúsum á
landsbyggðinni fækkar
Kvikmyndahúsagestir voru rúm-
lega 1,5 milljónir á síðasta ári, sem
jafngildir því að hver landsmaður
hafi farið 5,5 sinnum í bíó. Aukna
bíósókn landans má að talsverðu
leyti rekja til sýninga myndarinnar
Titanic, en sýningar hennar slógu
öll aðsóknarmet.
Fækkun kvikmyndahúsagesta ut-
an höfuðborgarsvæðisins má að
miklu leyti relqa til þess að kvik-
myndahúsum utan svæðisins fækk-
aði um 5 milli áranna. Á síðasta ári
voru starfrækt 25 kvikmyndahús
með 45 sýningarsölum á 18 stöðum
á landinu. Sætaframboð var rúm-
lega 9 þúsund sæti og að meðaltali
voru 860 sýningar á viku.
Á síðasta ári voru 158 leiknar
kvikmyndir í fullri lengd frumsýnd-
ar, sem er fækkun frá fyrra ári, en
þá voru þær 188 talsins. Flestar
myndanna, eða 132, voru bandarísk-
ar, en 8 voru breskar og 7 norræn-
ar. Þá voru tvær íslenskar kvik-
myndir frumsýndar á árinu.
Tökur hafnar með
Victoriu Abril
TÖKUR Á myndinni 101
Reykjavík með spænsku Ieikkon-
unni Victoriu Abril hófust í gær í
Kvikmyndaveri Islands og tókust
mjög vel að sögn aðstandenda.
Þær standa yfir til loka júlí á
svæðinu 101 Reykjavík, í Kvik-
myndaveri íslands og víðar um
landið, m.a. á Snæfellsjökli. I öðr-
um aðalhlutverkum verða Hilmir
Snær Guðnason, Hanna Maria
Karlsdóttir og Þrúður ViIIyálms-
dóttir.
Handritið er skrifað af leik-
stjóranum Baltasar Kormáki og
er lauslega byggt á skáldsögu
Hallgríms Helgasonar 101
Reykjavík. Áætlaður kostnaður
er 160 milljónir og stendur til að
frumsýna myndina þegar nær
dregur aldamótum. I viðtali við
Victoriu Abril í blaðinu í dag
kemur fram að handritið lá á
skrifborðinu hennar í hálft ár áð-
ur en hún gerði upp hug sinn um
að leika í myndinni og gerðist
það á kvikmyndahátíðinni í
Berlín fyrr á árinu.
■ SóIargeisli/72 og 73
Morgunblaðið/Friðrik Örn
VICTORIA Abril brosir framan í Ijósmyndarann þegar
tökur hófust í gær.
Höfuðmeiðsli
í vinnuslysi
Morgunblaðið/Jón Svavarsson
MAGNÚS Gunnarsson bæjarstjóri gróðursetur plöntur með aðstoð
nýrra íbúa bæjarins.
Flóttamennirnir
boðnir velkomnir
KARLMAÐUR var fluttur á slysa-
deild Sjúkrahúss Reykjavíkur með
höfuðmeiðsli eftir að hafa fallið af
vinnupalli við nýbyggingu í Linda-
hverfi í Kópavogi í gær. Meiðslin voru
þó ekki talin alvarlegs eðlis. Fulltrúi
frá Vinnueftirliti ríkisins var kvaddur
á vettvang til að kanna aðstæður.
Slökkviliðið í Reykjavík var kallað
að húsi við Rauðarárstíg í gærmorg-
un vegna vatnsleka í íbúð í eigu
Krabbameinsfélagsins. Fyrir slysni
flaut heitt vatn um alla íbúðina og
náði það upp í þröskuldshæð, en
skemmdir voru þó ekki taldar miklar.
H AFN ARF JARÐ ARBÆR hélt í
gær formlega móttöku fyrir þá
23 flóttamenn frá Kosovo sem
búsettir eru í bænum. Hófst at-
höfnin í Hásölum, sal safnaðar-
heimilis þjóðkirkjunnar við
Strandgötu þar sem Magnús
Gunnarsson bæjarstjóri ávarp-
aði gesti og söng- og tónlistar-
atriði voru flutt. Þá flutti einn
Kosovo-Albananna ávarp. Að
því búnu var Smiðjan, Byggða-
safn Hafnarfjarðar, skoðað og
að lokum gróðursetti hópurinn
plöntur hjá Skógræktarfélagi
Hafnarfjarðar við Hvaleyrar-
vatn til þess að sýna vináttu og
samhug á táknrænan hátt.
Meðal gesta í móttökunni voru
fulltrúar 17 hafnfirskra stuðn-
ingsfjölskyldna við flóttamenn-
ina.
Sérblöö í dag

KR-ingar sluppu með
skrekkinn gegn Fylki/C2
Eyjamenn fara til Albaníu í for
keppni Meistaradeildar/C4
Fylgstu
með
nýjustu
fréttum
Sérblað um viðskipti/atvinnulíf
www.mbl.is