Morgunblaðið - 01.07.1999, Síða 55

MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
FIMMTUDAGUR 1. JÚLÍ 1999 55.
Markaðsfræði
fyrir æðar-
bændur
í BÆNDABLAÐINU 18. maí
rita æðarbændumir Asgeir Jóns-
son, Eysteinn Gíslason, Jón Bene-
diktsson, Jónas Helgason, Pétur
Guðmundsson og Sigurður Þórólfs-
son heilsíðugrein sem öll er svar við
andmælum þeim er ég fékk birt í
blaðinu við fyrri grein þeirra 30.
mars um málefni æðardúnsgreinar-
innar. í hvorugri greininni er mitt
nafn nefnt, þó ekki fari milli mála að
þeir eigi við mig, mínar nýjungar í
dúngreininni og mín viðskipti, enda
t.d. dregið dár að hertæknilegum
bakgrunni mínum sem hönnuði
Dúnn
Mér gengur best í sam-
keppni, segir Jón
Sveinsson, hún er dún-
greininni í heild holl.
dúnhreinsivéla. Ritstjóri Bænda-
blaðsins neitaði mér án sérstakra
skýringa um að svara öðru sinni og
þá mismunun hef ég þegar klagað
fyrir formanni bændasamtakanna,
en hann ekki virt mig
svars svo ég álykta að
rógskrif þessa þrönga
hóps æðarbænda séu
bæði ritstjóra og for-
manni þóknanleg.
Megininntak greina
æðarbændanna er það
álit að til að hindra
sveiflur í dúnverði sé
verðsamráð æðar-
bænda og dúnútflytj-
enda æskilegt. Þá telja
þeir engar nýjungar
hafa komið fram í dún-
hreinsivélum síðustu
ár, en ég vinn tugmillj-
óna útflutningsverð-
mæti í vélum af eigin
hönnun á hverju sumri svo ég hlýt
að vera þeim ósammála. Þeim
hugnast af ótilgreindum ástæðum
ekki að ég ráði fólk sérstaklega til
að flýta fjaðratínslu og þar með
fullvinnslu ársframleiðslunnar og
uppgjöri við bændur. Þeir telja að
frjáls samkeppni eigi ekki við í
þessum viðskiptum, sveiflujöfnun
náist einungis með
verðsamráði og verði
allir útflytjendur dúns
að taka þátt en ég
hafna samráði alger-
lega af illri reynslu,
mér gengur best í
samkeppni og hún er
dúngreininni í heild
holl.
Verðsamráð alltaf
svikið
Ég átti sumarið ‘96
samráð við aðra dúnút-
flytjendur um verð til
bænda og þar sem ég
gaf fría hreinsun, var
samkomulagið að ég
greiddi ekki meira en 43.000 kr/kg
en þar sem hreinsun var metin á
7.000 kr/kg, mættu aðrir sem tækju
fyrir hreinsun greiða 50.000 kr/kg
brúttó. Yfirlýstur tilgangur var að
hindra að menn neyddust til að
hækka verð á dúni til erlendra
kaupenda, sem sagt hindra að
markaðurinn biði skaða. Þetta ár
Jón
Sveinsson
stöðugum vexti
'N
Þú getur lengi haldið áfram að auka eignir þínar.
Ef þú ert vakandi fyrir því hvar möguleikana er
að finna geturðu alltaf komist hærra.
Mjög góð ávöxtun hefur einkennt Alþjóða
hlutabréfasjóð Kaupþings í Lúxemborg allt frá
stofnun. Sjóðurinn er í stöðugum vexti. Frá
áramótum hefur hann stækkað um rrflega helming
og er nú 8,2 milljarðar. Á sama tíma hefur gengið
hækkað um rúm 16%.
Með áskrift opnast þér leið til að njóta sömu
ávöxtunar og stóru fjárfestarnir. Kynntu þér málin
hjá okkur eða í sparisjóðunum. Þú hefur kost á
ávöxtun sem hæfir draumum þínum.
KAUPÞING
tapaði ég á vinnslu og missti við-
skipti uppá 200 kg miili ára. Eftir á
gumaði Jónas Helgason, sem
hreinsar fyrir Xco, af því að hjá sér
væri hreinsikostnaður fyrir bónd-j
ann komin niður í 4.000 kr/kg en
viðurkenndi svo að Xco greiddi sér
2.000 kr/kg uppbót eftirá. Þannig
voru kjör Xco undireins gerð mín-
um hagstæðari eftir að samið hafði
verið við mig um að halda ákveðnu
verði en bændum í viðskiptum við
Xco greinilega uppálagt að þegja yf-
ir því, svo ég myndi ekki svara.
Þetta logn í innlendri samkeppni
var síður en svo notað til að hlífa er-
lendum kaupendum en útflutnings-
verð fór uppí allt að 75.000 kr/kg í
upphafi ‘97 en ég tók ekki þátt í því
enda lýk ég alltaf hreinsun og sölu
fýrir haustið og vissi þar fyrir utan
að með slíku verði myndi ég ekki
selja dún árið eftir. Þá þögðu æðar-
bændur. Ég hlýt því að efast um
heilindi þeirra nú í óskum um verð-
samráð útflytjenda og álykta heldur
að þeir sem og málgagn og æðar-
ráðunautur bændasamtakanna séu
keppinautum mínum meðfærileg
handbendi.
Leiðbeiningarþjónusta
og hreinsitækni úrelt
Bændur hamra á því að leiðbein-
ingarþjónustan sé góð. Sé svo,
hversvegna skilja margir dún eftir
í hreiðrum í fyrstu leit þar sem
hann eyðileggst? Hversvegna^*
geyma margir dúninn sumarlangt,
fúnandi í opnum, óupphituðum úti-
húsum? Hversvegna hef ég fengið
mikið magn dúns sem var fúinn eft-
ir að hafa verið tíndur eftir út-
leiðslu, þar að auki fullan af
hrossaskítskögglum, dauðum æð-
arungum o.s.frv.?
Bændur spyrja hver meti hvaða
stöðvar hreinsi nógu vel. Það er
markaðurinn sem kaupir af þeim
stöðvum sem standast gæðakröfur
sem kaupendur setja en hafna dún-^-
kaupum af stöðvum sem ekki ná
máli í hreinsun, hvorki í gæðum né
afhendingarhraða, en á hvoru-
tveggja strandaði hjá Xco og Kjöt-
umboðinu þegar ég reyndi að miðla
sölu fyrir þá ‘98.
Bændur hafa horn í síðu frjálsr-
ar samkeppni sem þó hefur skilað
þeim ríkjum sem hana aðhyllast
mestum framförum og velmegun
þegnanna en á hinn bóginn hinum
sem hana forðast algerri örbirgð.
Að segja „samkeppni er góð til síns
brúks, en...“ er líkt og taka náung-
ann kverkataki og segja um leið:
„súrefni er gott til síns brúks, en...“
Bændur mótmæla því að fram-
leiðslan hafi minnkað. Þá fullyrð-
ingu skulu þeir taka upp við Hag-"*
stofuna sem skáir heÖdardúnút-
flutning og Löggildingarstofuna
sem stillir þá vigt sem ég veg á
framleiðslu 60 bænda árlega.
Reyndar láta þeir að því liggja að
maður fæddur eftir miðja öldina sé
ekki fær um að fjalla um sögu dún-
framleiðslunnar en af forneskjuleg-
um anda skrifa þeirra er mér
reyndar ekki alveg Ijóst við hvaða
öld þeir eiga. Þá segja bændur
dúnþvott óþarfan sem væri mikil
uppgötvun fyrir Japani sem flytja
inn 10.000 tonn gæsadúns árlega
og þvo hann allan. Bændur geta
komið þessum „fróðleik“ á fram-
færi við japanska iðnaðarráðuneyt-
ið gegnum ræðismann Japans á Is-
landi. Bændur mótmæla því að árs-
gamall, óþveginn dúnn hafi rýrnað
að gæðum samanborið við ferskan,
nýunninn dún, en lögmál lífefna-
fræðinnar gilda víst jafnt á Islandi
sem í Japan. Bændur virðast telja
sig þess umkomna að miðla nýjum
fræðum til 120 milljóna manna há-
tækni- og iðnaðarþjóðfélags hinum
megin á hnettinum. Aður en æðar-
bændur almennt afhenda enn eitt
sumarið dúninn til undir-
málsvinnslu, skyldu þeir íhuga
hvor skuldunautum sínum nægr
orðskviður Eysteins sem hann við-
hafði áður en hann skellti á mig
símanum þegar ég bauð honum
frítt að koma honum í bein við-
skipti við japanska kaupendur og
ná þannig útflutningsverði: „pen-
ingar eru nú ekki allt“.
Kaupþing hf. • Ármúla 13A • Reykj'avík
simi 5151500 • fax 5151509 • www.kaupthing.is
Höfundur er iðnrekandi.