Morgunblaðið - 15.07.1999, Síða 8

8 FIMMTUDAGUR 15. JÚLÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
fsland leggur fram tillögu í Alþjóðaviðskiptastofhuninni f Genf
Ríkisstyrkir í sjávar-
útvegi verði afnumdir
Á þá að hætta að gefa okkur kvóta og eigum við að fara að taka á okkur
sjómannaafsláttinn og greiða virðisauka?
Staðan víð-
ast mjög
góð
„ÞAÐ voru komnir 205 laxar á land
úr Haffjarðará í gærkvöldi, það er
mildð og fallegt vatn í ánni og bull-
andi ganga,“ sagði Einar Sigfússon
í gærmorgun, talan sem hann nefn-
ir á því við þriðjudagskvöld. Þetta
er mun betri veiði en á sama tíma í
fyrra og kvartaði þó enginn þá.
Einar sagði enn fremur að einn
20 punda væri stærstur það sem af
væri, en nýlega hefðu tveir í sama
stærðarflokki, jafnvel enn stærri,
slitið sig lausa eftir harðar glímur.
Annar í Miðnesfljóti, hinn í
Þrengslunum. „Báðir laxarnir
sáust vel og glímumar við þá voru
langar en báðar enduðu með því að
laxamir slitu,“ sagði Einar enn
fremur.
Mok í Leirvogsá
Mikil veiði hefur verið í Leir-
vogsá síðustu daga, eða eftir að
Morgunblaðið/Stefán Á. Magnússon
Andri Olafsson, 12 ára, veiddi
maríuiískinn sinn í Elliðaánum
á sunnudaginn, rúmlega 7
punda hæng, í Fljótinu á Black
Brahan númer 10.
vatnið í henni sjatnaði eftir rign-
ingarnar. Á sunnudaginn veiddist
t.d. 21 lax í ánni og á mánudaginn
26 laxar. Á þriðjudag komu reynd-
ar aðeins fimm á land, en þá vom
komnir alls 147 laxar á land sem er
frábær útkoma.
Fréttir úr ýmsum áttum
Á hádegi sunnudags vora komn-
ir 24 laxar á land úr Gljúfurá. Það
er fremur lítið og ekki er vatnsleysi
um að kenna það sem af er sumri.
Vel gæti þó glæðst í þeim straumi
sem nú er í hámarki.
Á hádegi þriðjudags vora komn-
ir 22 laxar á land úr Fáskrúð sem
þykir piýðilegt, Fáskrúð er síð-
sumarsá og á sama degi í fyrra
vora komnir 23 laxar á land. Síð-
asta sumar endaði fímavel. Síðasta
holl landaði 7 löxum og sá talsverð-
an lax á ferðinni.
Sömu sögu er að segja um
Krossá á Skarðsströnd, þar vora
komnir 8 laxar á land í gær sem
þykir gott í þeirri verstöð svo
snemma sumars.
Grugg hamlar veiðum
Eystri-Rangá hefur verið gruggug
og illveiðandi síðustu daga en
fregnir herma að vatnið sé nú óð-
um að hreinsast. Gruggið hefur
pirrað menn nokkuð því orðið hef-
ur vart við hörkugöngur, lax
stökkvandi á brotum, en hann hef-
ur tekið illa eða ekki í drallunni. Á
þriðjudag voru komnir 130 laxar á
land, en hreinsi áin sig má búast
við skjótum og öram breytingum.
Gragg hámlar einnig veiðum í
Ámessýslu þar sem hlaupið í
Hagafellsjökli hefur drullað út
Hvítá og Ölfusá með þeim afleið-
ingum að lax gengur treglega í
bergvötnin og veiðist varla nema
fyrir tilviljun á stöng í gragginu.
Hins vegar er netaveiðin í Ölfusá
feiknagóð. Tveir vora komnir úr
Langholti fyrir skömmu, 17 af Pall-
inum við Selfoss og dag eftir dag
sjá menn varla lax á Iðunni svo
dæmi séu tekin.
ÞILOFNAR FYRIR SUMARBUSTAÐINN
O
Ui
<
AEG
WKL 501 500W H40xB28xD8 5.550 kr.

WKL 751 750W H40xB36xD8 5.990 kr.

WKL 1001 1000W H40xB44xD8 6.390 kr.

WKL1500 1500W H40xB60xD8 6.730 kr.

WKL 2000 2000W H40xB84xD8 7.590 kr.
r-1 B R Æ Ð U R N I R
L©J< DRMSJ SON
Lágmúla 8 • Sími 530 2800 www.ormsson.is
Rannsakar votheysveikisýkil í sauðfé
Leggst bæði á
dýr og menn
Votheysveikisýkill-
inn eða Listeria
monocytogenes er
skæður sjúkdómsvaldur
manna og dýra. Kristín
Björg Guðmundsdóttir
er að byrja á lokaáfanga
doktorsverkefnis síns um
votheyssýkilinn í sauðfé,
fóðri þess og umhverfi.
„Sýkillinn hefur verið
rannsakaður í búfé áður.
Fyrst er sjúkdómsins
getið hér á landi um síð-
ustu aldamót eða fljót-
lega eftir að menn hófu
að fóðra búfé með vot-
heyi. Það var síðan Guð-
mundur Gíslason læknir
sem staðfesti sjúkdóminn
með ræktun á fjórða ára-
tugnum. Páll A. Pálsson,
fyrrverandi yfirdýralæknir,
stundaði einnig rannsóknir á vot-
heysveiki. Sýkillinn getur einnig
valdið matarsýkingum í mönn-
um. Fyrsta tilfelli Listeríusýk-
ingar í manni var greint árið
1961.
- Hvers vegna valdirðu þér
þetta doktorsverkefni?
„Votheysveikisýkillinn veldur
íslenskum bændum töluverðu
tjóni á hverju ári. Hann lifir í
jarðvegi og plöntum. Sýkilinn má
finna í saur heilbrigðra manna
og dýra. í illa verkuðu votheyi og
stöku sinnum í þurrheyi getur
sýkillinn fjölgað sér og valdið
faröldrum meðal sauðfjár og
hrossa. Nú á seinni áram hafa
faraldrarnir einkum tengst fóðr-
un með rúlluheyi." Kristín segir
að markmiðið með verkefninu sé
að afla þekkingar á útbreiðslu og
tíðni stofna votheyssýkilsins í
sauðfé, vetrarfóðri og umhverfi
sauðfjárins við aðstæður hér á
landi. „Eg legg áherslu á að bera
saman stofna úr sjúkum dýram
við stofna úr heilbrigðum dýram,
fóðri og umhverfi." Þá segist
Kristín einnig athuga hvort
sömu stofnamir ræktast frá bæj-
um yfir tveggja ára tímabil, eða
hvort nýir stofnar leysi þá gömlu
af hólmi.“
- Hver eru einkenni sjúk-
dómsins í sauðfé?
„SýMUinn getur valdið niður-
gangi með lystarleysi og deyfð.
Þá getur hann einnig valdið fóst-
urláti, oft í allstórum stíl. Kind-
umar ná sér þá oftast fljótt aft-
ur. Versta tegundin er heila- og
heilahimnubólga. Þá drepast
kindumar oftast nema fljótt sé
gripið inn í með sýklalyfjagjöf.
Unglömb fá blóðsýkingu og háan
hita, þau drepast á 1-3 dögum.“
Kristín segir að sýkillinn geti
orsakað matvælasýkingu í mönn-
um, era þá bamshafandi konur,
nýfædd börn og ónæmisbældir
einstaklingar í áhættuhópi.
Helstu einkenni sjúkdómsins í
mönnum er heila- og heilahimnu-
bólga og fósturlát. Ekki hefur
verið sýnt fram á með _________
óyggjandi hætti að
samhengi sé milli
sýkinga í mönnum og
dýram.
- Hefur eitthvað
komið á óvart í þess-
um rannsóknum þín-
um á sýklinum? —
„Fram að þessu hef
ég aðallega verið að safna stofn-
um. Ég hef tekið sýni á nokkram
sauðfjárbúum, saursýni úr heil-
brigðum dýrum, fóðri og um-
hverfi. Ég hef einnig safnað
stofnum úr sjúkum dýram. í
haust hefst síðan lokaáfangi
Kristín Björg Guðmundsdóttir
► Kristín Björg Guðmundsdóttir
er fædd í Reykjavík árið 1962.
Hún lauk dýralæknisprófí frá
Dýralækna- og landbúnaðarhá-
skólanum í Kaupmannahöfn árið
1989 og hóf doktorsnám við
sama skóla árið 1996.
Kristín Björg hefur starfað á
rannsóknardeild dýrasjúkdóma
hjá yfirdýralæknisembættinu frá
árinu 1991.
Eiginmaður hennar er Árni
Sigurðsson veðurfræðingur og
eiga þau tvo syni, Sigurð Kára 6
ára og Guðmund Garðar 4 ára.
Aflar sér
þekkingar á
útbreiðslu og
tíðni stofna
votheyssýkils-
ins í sauðfé
verkefnisins þar sem stofnarnir
verða greindir nánar, m.a. með
aðferðum sem byggja á erfða-
tækni. Þetta fer fram við Dýra-
læknaháskólann í Kaupmanna-
höfn.“
Kristín segist þá munu bera
saman stofnana, en ýmislegt
bendir til að sýkingarhæfni
þeirra sé mismikil. Það sé því of
snemmt að draga ályktanir á
þessu stigi málsins. Kristín
starfar hjá yfirdýralæknisemb-
ættinu á tilraunastöðinni á Keld-
um. Yfirdýralæknisembættið og
Vísindasjóður RANNÍS styrktu
fyrsta hluta verkefnisins. Nýlega
hlaut hún svo styrk frá Fram-
leiðnisjóði landbúnaðarins sem
ásamt fleiri aðilum styrkir loka-
hluta verkefnisins."
- Stefndirðu alltaf að dýra-
lækningum?
„Já, frá því ég man íyrst eftir
mér hef ég verið með hugann
bundinn við þær. Ég er alin upp í
Reykjavík en var ung farin að lesa
Dagfinn dýralækni og íylla her-
bergið mitt með smákvikindum.
Mál þróuðust reyndar þannig í
minni bamæsku að ég flutti rúmið
mitt fram á gang þar sem loftið
var ekki orðið gott í herberginu
mínu og plássið takmarkað. Þar
var ég með finkur og páfagauka,
fiskabúr, naggrísi og hamstra."
Þegar Kristín var fermd fékk
hún folald frá frænda sínum sem
hún tamdi með aðstoð vinkonu
sinnar. Á menntaskólaáranum var
_________ ófáum stundum eytt á
Rangárvöllum þar
sem hrossið var í haga.
Þar segist hún hafa
kynnst sveitastörfum.
- Hyggstu starfa
sem dýralæknir þeg-
ar námi lýkur?
„Eftir að ég lauk
námi í dýralækning-
um í Danmörku vann ég þar í
nokkur ár við dýralækningar.
Það var mjög gefandi og
skemmtilegur tími. Ég hef hins-
vegar kosið síðustu ár að sinna
rannsóknum og stefni að því að
starfa áfram á því sviði.“