Morgunblaðið - 02.12.1999, Blaðsíða 66

Morgunblaðið - 02.12.1999, Blaðsíða 66
66 FIMMTUDAGUR 2. DESEMBER 1999 MORGUNBLAÐIÐ UMRÆÐAN Isþynning er alvörumál l ÍSÞEKJAN á norð- urslóðum er feikilega víðáttumikil. Hvað flat- armál varðar er mest af henni hafísþekja, ekki jökulís á landi. Mestallt hafsvæðið á svonefndri norðurkollu, milli Norður-Ameríku og Asíu, er þakið nokk- urra metra þykkum hafís, allan ársins hring. Norðurpóllinn er þar með talinn. Þessi ísþekja varðar miklu ~um veðurfar, haf- strauma og iífsskilyrði á norðurslóðum. Með- altalsflatarmál og með- alþykkt íssins hefur verið sveiflu- kennd undanfarin árþúsund enda er allt umhveríi okkar hér í völtu jafn- vægi og áhrifaþættirnir bæði margir og tengdir flóknum böndum. Drama- tískar breytingar eru mögulegar en hafa án efa mikil og oft óæskileg áhrif á lífríkið og búsetuskilyrði; séð af okkar sjónarhóli. Kólnun og auk- inn hafís getur t.d. hrakið menn af landsvæðum en búið betur í haginn fyrir sumar dýrategundir. Hlýnun getur gert landvist auðveldari en hrakið burtu mikilvægar v'Mfiskitegundir svo dæmi séu nefnd. Margar erlendar vísindastofnanir hafa fylgst með því um árabil hvemig ísþekju norðursins reiðir af. Meðal annars hafa Bandaríkjamenn kost- að svokallaða SCICEX-áætlun (m.a. fyrir fé frá National Science Foundation of NASA). Hún tók til sex langra ferða kjarnork- ukafbáta sem söfnuðu gögnum vítt og breitt á svæðinu á þessum ára- tug en einnig er stuðst við eldri mælingar; allt frá ferð fyrsta kjarn- orkukafbátsins, Náti- líusar 1958. Þrír tugir mælistaða voru valdir og ísþykktin mæld með nákvæmni. Athugun á völdum gögnum sýnir að miklar breytingar eiga sér stað; ísinn er þynnri en nokkru sinni fyrr. Hvergi mælist ísþykknun. Því er ekki um til- flutning á ísmassa að ræða, heldur beina þynningu af völdum hlýnandi lofts og sævar. Meðalþynningin á öllu Norður-íshafssvæðinu er um 4,3 fet eða um 1,3 metrar. Mest er hún tæpir 2 metrar á austurhluta svæðis- ins en minnst tæpur metri, t.d. í Beaufort-hafínu. Meðalþynningin nemur 40% miðað við gögn frá 1958. Á Norðurpólnum er þynningin í milli ofangreindra hæstu og lægstu gilda. Óvissa mæligilda er metin um 1 fet (0,33 m). Tölur þessar byggjast á grein sem Ari Trausti Guðmundsson ÓÐINSGÖTU 4. SÍMAR 551-1540, 552-1700, FAX 562-0540 OPIÐ VIRKA DAGA FRÁ KL. 9-18. Netfang: http://habil.is/fmark/ Jón Guðmundsson, sölustjóri, lögg. fasteigna- og skipasali. ARNARÁS 1-3, Garðabæ - aðeins 4 íbúðir eftir. Skemmtilegt tveggja hæða 8 íbúða fjölbhús, sem er að rísa í Ásahverfi í Gbæ. Um er að ræða fjórar 106 fm 3ja herb. íbúðir. Sérinng. í hverja íbúð. (b. verða afh. í júní 2000, fullbúnar án gólfefna en baðherb. flísal. Hús að utan og lóð fullfrág. Teikn. á skrifst. VÍÐIHVAMMUR - Kópavogi. Til sölu þetta glæsilega 236 fm tvílyfta einbýlishús. Innb. bílskúr. Vandaðar innréttingar og gólfefni. Stór stofa með arni, rúmgott eldhús og 5 herbergi. Sauna. Stór sólpallur. Falleg ræktuð lóð. Verð 22,5 millj. TJARNARMÝRI - Seltjarn- arnesi. Björt og falleg 97 fm 4ra herb. endaíb. á 3. hæð (efstu). Rúmg. stofa og 3 herb. Suðursv. Fallegt útsýni. Vandaðar innr. og parket á gólfum. Þvottah. í íb. Laus um nk. áramót. Ekkert áhv. TÓMASARHAGI. Nýkomin í sölu 40 fm einstaklingsíb. í kjallara með sérinng. (búðin er öll nýl. innréttuð á smekklegan hátt. Selst með öllum hús- búnaði og heimilistækjum. Laus fljótlega. KRINGLAN - Kvenfataverslun í eigin húsnæði. tíi söiu verslunin Cara ásamt 127,6 fm húsnæði í Kringlunni. Vel seljanlegur vörulager er í versluninni. Möguleiki á að afhending verslunarinnar verði nú þegar. Nánari uppl. á skrifstofu. LAUGAVEGUR. Góð 210 fm skrifstofu-/íbúðarhæð (2. hæð) með ca 3,5 m lofthæð. Möguleiki að breyta í tvær íbúðir. Hús í mjög góðu ásig- komulagi. KRINGLAN. Til sölu gott verslunarpláss sem gæti verið til afhendingar fljótlega ís Óljóst er hvort lágmarki ísþykktar hefur verið náð nú þegar, segir Ari Trausti Guðmundsson, eða hvort enn gangi á ís- þekjuna um langa hrið. rituð er fyrir jarðeðlisfræðiritið Geophysical Research Letters og fyrir rannsóknarhópnum sem að henni stendur fer Dr. D.A. Rothrock við Washington-háskóla. Eftir er að bæta fleiri gögnum í safnið en til þess að það gerist verða hermálayf- irvöld í Bandaríkjunum og víðar að heimila almenna birtingu þeirra. Fræðimennirnir telja fram komnar upplýsingar þó byggðar á nægilega traustum gögnum til þess að þær megi túlka sem mikla og þungvæga þynningu ísþekju norðurslóða og, svo vitnað sé í orð vísindamannanna, „meiriháttar vísbendingu um veður- farsbreytingar sem þarf að taka tillit til í sérhverri kenningu sem varðar slíkar breytingar". Gögnin og rannsóknirnar duga ekki til þess að skýra ofangreinda þróun. Sérfræðingahópurinn bendir á tilgátur eins og hitaflæði frá hafinu sjálfu, hitaflæði frá hlýnandi and- rúmslofti og aukna sólgeislun við yf- irborð jarðar á stuttbylgjusviðinu. Einnig er ójóst hvort lágmarki ís- þykktar hefur verið náð nú þegar eða hvort enn gangi á ísþekjuna um langa hríð. Niðurstöðurnar varða okkur Is- lendinga miklu. Þorskgengd, lífsskil- yrði kaldsjávarh'fvera, veðurlag og hafískomur eru t.d. háð legu og þykkt hafíssins fyrir norðan landið. Einnig berum við sjálf ábyrgð á þeirri loftmengun sem kann að eiga þátt í breytingum á norðurslóðum. Þegar þau mál eru rædd þarf að horfa til margra umhverfisþátta, þ.á m. jafn fjarlægra fyrirbæra og haf- íssins. Höfundur erjarðeðlisfræðingur og vinnur m.a. sem ráðgjafi hjá verk- fræði- og ráðgjafarfyrirtækinu Línu- hönnun. Pantið núna 565 3900 Skömmtunarlýð- ræði og virkjun í Fljótsdal ÞAÐ er naumt skammtað lýðræðið í þessu landi. Ókeypis pylsa á kosningadag, með fjögurra ára milli- bili, og svo ekki söguna meir. Þetta millibilsást- and sem nú ríður yfir, þar sem engar ókeypis pylsur eru á boðstólum og lítið til sem minnir á lýðræði annað en bein- ar útsendingar frá Al- þingi, er það sem í dag- legu tali er kallað kjörtímabil. Þá ráða hinir meintu fulltrúar almennings, stjórn- málamenn og aðrir flokksgæðingar, hvaða ákvarðanir eru teknar, hvern- ig hag okkar er best borgið í lögum o.s.frv. Að kjördegi afloknum verður almenningur að nöidrandi múg og lýðræði breytist í gerræði valds- manna innan þings sem utan. Síberíufantasía stjórnvalda Hugmyndin um byggingu virkj- unnar í Fljótsdal er ekki lengur prí- vat-fantasía Finns Ingólfssonar eða meinlaust skraf í austfirsku kokteil- boði, heldur þingsályktunartillaga sem liggur fyrir Alþingi og verður að öllu óbreyttu samþykkt fyrir jól. Al- menningur hefur í flestöllum skoð- anakönnunum viljað lögformlegt mat á áhrifum virkjunarinnar og efast stórlega um meintan ávinning henn- ar, einkum í ljósi þeirra umhverfis- spjalla sem hún kemur til með að valda. Stjórnarliðar og yfirmenn Landsvirkjunar hafa aftur á móti framreiknað hana í auknum hagvexti á komandi árum, sem kunnir hag- fræðingar hafa síðan afturreiknað í þjóðhagslegu tapi, oftast gíkantísku, á bilinu 10 til 14 milljarða. I fram- haldi af því er hvert starf í álverinu á Reyðarfirði talið kosta ríkissjóð u.þ.b. 50 milljónir! Það er sorglegt til þess að vita, að í lok þessarar aldar skulu svo margir landa minna haldn- ir þeirri fomkapítalísku bábilju, að hugtakið „framleiðsla" sé bundið við þá tegund athafna, þegar menn koma sveittir saman á vígreifum vinnuvélum og steypa upp í gil og gjúfur, eða mætast hundruðum sam- an og bræða ál í loftlausu verks- miðjuhúsnæði. Þessi ímynd var kannski fersk á stalíntímanum í Rússlandi, þegar þjóðarhagur og þungaiðnaður áttu eftirminnilegai- samverustundir, - en á hún erindi við Island nútímans og það fólk sem kemur til með að slíta skóþvenginn á 21. öldinni? Það vill svo lítið sem hvarfla að þeim virkjunarglöðustu, að fyrirhugaðar framkvæmdir á há- lendinu gætu skilað þjóðarbúinu um- talsverðu tapi, bæði í peningum mælt sem og í brenglaðri sjálfsímynd kom- andi kynslóða. Þeir hafa ekki minnstu löngun til að vita hvað niðurgreidd- ur rafmagnsreikningur Norsk Hydro kemur til með að kosta þjóðina, og stjórnvöld hafa varla í hyggju að uppljóstra ríkisleyndarmálum eins og verði á raforku til stóriðju. Það á svo eftir að koma i ljós hvort ríkissjóður þarf í framtíðinni að kaupa mengunarkvóta fyrir þá umframlosun gróð- urhúsalofttegunda (áætlaður þriðjungur af núverandi losun) sem fullreist 480 þúsund tonna álver í Reyðarfirði kemur til með að valda. Lýðræði að aftanverðu Verst er þó að horfa upp á vinnu- brögð ríkisstjómarinnar við af- greiðslu þessa máls. Ekki bara lýð- ræðið er tekið aftanfrá svo varla að frásegjandi sé, heldur er Alþingi Virkjanir Varla hvarflar að þeim virkjunarglöðustu, segir Grímur Hákonarson, að fyrirhugaðar fram- kvæmdir á hálendinu gætu skilað þjóðarbúinu umtalsverðu tapi. einnig rækilega misbeitt. Iðnaðar- ráðherra kemur aftan að þinginu með þingsályktunartillögu byggða á niðurstöðu matsskýrslu Lands- vikjunar á umhverfisáhrifum, sem er einskonar formlega framsett sjálfs- skoðun fyrirtækisins, og leggur hana til umfjöllunar í iðnaðarnefnd þings- ins en ekki í umhverfísnefnd sem samkvæmt allri eðlilegii lógík hefði átt að fjalla um málið. Ástæðan var Uklegast sú, að óæskilegir menn höfðu valist til setu í umhverfisnefnd, menn sem höfðu fullmiklar skoðanir á málinu, og sú fátíða tilviljun var að framsóknarmaður taldist í þeim hópi. Þessir menn voru lýðræðislega kjörnir fyrir að hafa skoðanir. Siðferðisbrestur við Austurvöll Það er siðaregla fulltrúa lýðræðis númer eitt, að þeir einstaklingar sem veljast af almenningi til setu á löggjafarsamkundum eiga að þjóna hagsmunum umbjóðenda sinna en ekki sérhagsmunum eða þröngum flokkshagsmunum. Þessu vilja þingmenn hér á landi Grímur Hákonarson iaugavegur 48 * 551 8388
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.