Morgunblaðið - 31.03.2000, Side 52

52 FÖSTUDAGUR 31. MARS 2000
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
ÞÓRARINN
VILHJÁLMSSON
+ Þórarinn Vil-
hjálmur Helgi
Vilhjálmsson fæddist
á Hamri í Gaulverja-
bæjarhreppi 12. apríl
1921. Hann lést á
Landspítalanum,
Fossvogi, 22. mars
siðastliðinn. Foreldr-
ar hans voru Þórar-
inn Vilhjálmur Guð-
mundsson, bóndi, f.
26. mars 1880, d. 8.
febrúar 1971, og kona
hans Helga Þorsteins-
dóttir, f. 11. apríl
1878, d. 24. maí 1961.
Þau hjónin eignuðust átta börn og
komust sjö þeirra til fullorðinsára.
Elstur var Guðmundur Ingvi, f.
31.7. 1905, d. 9.8. 1983; Þorsteinn,
f. 26.8. 1907, d. 22.10. 1907; Frið-
finnur, f. 18.6. 1909, d. 27.2. 1975;
Ingunn, f. 19.5. 1912, d. 14.3. 1990;
Bjami, f. 18.8. 1913, d. 6.11. 1999;
Guðmundur, f. 20.3. 1915, d. 16.9.
1985; Þorgerður, f. 27.2. 1918, d.
4.10. 1996, og yngst-
ur var Þórarinn. Arið
1946 flutti Þórarinn
frá Hamri til Reykja-
víkur.
Hinn 3. mars 1956
kvæntist Þórarinn
eftirlifandi eigin-
konu sinni, Ingi-
björgu Jónsdóttur, f.
23.9. 1928, frá Fífl-
holtum á Mýrum.
Hún er dóttir Jóns
Guðjónssonar bónda
í Fíflholtum og konu
hans Ingigerðar Þor-
steinsdóttur, frá Há-
holti í Gnúpverjahreppi. Þórarinn
og Ingibjörg bjuggu í Reykjavík
allan sinn búskap, lengst af á
Kirkjuteigi 14 en fluttu þaðan á
Skúlagötu 20 fyrir tveimur árum.
Þórarinn vann lengst af sem leigu-
bílstjóri hjá BSR.
títfór Þórarins fer fram frá
Fossvogskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 15.
Elskulegur frændi minn er látinn
og við systkinabörnin hans ætluð;
umst þó til að hann yrði eilífur. I
• \huga okkar fyllir enginn hans skarð.
Við eigum hvert okkar sérstöku, ein-
staklingsbundnu minningar um
hann eins og best sýnir að hann gekk
undir mismunandi nöfnum eftir því
hvert okkar átti í hlut. En eitt eigum
við þó sameiginlegt: öllum þótti okk-
ur óumræðilega vænt um hann og
fannst hann vera einstakur í veröld-
inni.
Mínar minningar eru fyrst og
fremst bundnar við Sörlaskjól 14 þar
sem stórfjölskyldan bjó í húsi föður
rníns. Þórir frændi hafði þar agnar-
smátt herbergi undir súð. Hann
gerði ekki miklar kröfur til húsnæðis
eða veraldlegra gæða yfirleitt nema
hvað hann var alltaf veikur fyrir góð-
um bflum og átti um dagana ýmsa
glæsivagna. Hámark hamingjunnar
var að rúnta með honum um bæinn
eða austur í sveitir og trúlega hefur
hvert okkar krakkanna álitið sig eiga
framsætið. En einn góðan veðurdag
var komin glerfín tískudama í hið
eftirsótta sæti og við gerðum okkur
strax grein fyrir að það var okkur að
eilífu glatað. Ekki var um neitt ann-
að að ræða en sætta sig við þessa
brúneygðu stúlku sem gekk á ótrú-
lega hælaháum skóm og var svo
. mittismjó að maður hélt ósjálfrátt
niðri í sér andanum. Það fylgdu
henni líka nýir straumar og okkur
fannst hún kannski ekki svo afleit
þegar allt kom til alls. Ingibjörg
reyndist honum mikil heilladís og
hjónaband þeirra hin mesta gæfa
beggja. Það er í sjálfu sér gleðiefni
að slík hjónabönd skuli enn vera til
þrátt fyrir upplausn og rótleysi nú-
tíma samfélags. Mætti margur af því
læra.
Þórir frændi hugsaði vel um bfl-
ana sína. Samt hikaði hann ekki við
að vippa mér átta ára gamalli alblóð-
ugri og stígvélafullri inn í bflinn sinn
og gefa í upp á slysavarðstofu þegar
ég hafði dottið í fjörunni og brotin
glerkrukka skorið mig á púlsinn.
Hrædd er ég um að hámarkshraði
hafi ekki verið virtur í það sinn og
varla hefur áklæðið orðið betra eftir
sjúkraflutninginn. En Þórir frændi
hafði skýrt verðmætamat og afstöðu
til lífsins. Hvað voru aðalatriði og
hvað aukaatriði í lífinu hafði hann
allt á hreinu. Hann var afskaplega
umburðarlyndur en hæglát ofanígjöf
frá honum var áhrifameiri en
skammademba frá öðrum. Hann
setti tvisvar ofan í við mig. Það var
með rúmlega tuttugu ár millibili og
ég man bæði skiptin eins og gerst
.hefði í gær. Einstakt drenglyndi,
hjálpfýsi og velvilji til annarra var
hans aðalsmerki. Ekki var hann
dómharður maður við aðra. En við
sjálfan sig var hann kröfuharður og
mátti ekki vamm sitt vita. Hann um-
gekkst allt af virðingu hvort heldur
var náttúra lands okkar, menn eða
málleysingjar. í öllum samskiptum
kom hann fram til góðs og sátta. Sér-
stök prúðmennska einkenndi hann
hvar sem hann fór. Mín síðasta
minning um hann er sú að hann held-
ur opnum bfldyrunum á nýja jeppan-
um sínum fyrir mig fyrir tæpum
mánuði og ég hugsa með mér að hér
gæti margur ungur maður lært hátt-
vísi og mikið vildi ég óska að sonur
minn hefði átt með honum fleiri
stundir. En fyrst og fremst man ég
hann fyrir meira en fimmtíu árum,
ungan mann, hávaxinn með þykkt
gullið hár, sem heldur opnum bfldyr-
um fyrir krangalega stelpu með
krummafót, sem hefur fengið þá
meinloku í höfuðið að hún sé drottn-
ingin af Saba.
Það var gæfa að fá að eiga slíkan
frænda og alltaf mun ég minnast
hans „þegar ég heyri góðs manns
getið“.
Helga Friðfinnsdóttir.
„Þegar þú ert sorgmæddur, skoð-
aðu þá aftur huga þinn og þú munt
sjá að þú grætur vegna þess sem var
gleði þín.“ (Kahlil Gibran.)
Elsku Toddi okkar, það er komið
að kveðjustund. Á stund sem þessari
er hugur okkar uppfullur af ótal
minningum sem við eigum af sam-
verustundum með ykkur Mínu.
Minningum sem við munum geyma
og varðveita í hjörtum okkar og
segja börnum okkar frá þegar fram
líða stundir. Þú, ömmubróðir okkar,
varst okkur alla tíð hinn allra besti
afi og vinur í hverri raun.
Við tvær eldri systurnar vorum
svo lánsamar að búa fyrstu æviár
okkar á hæðinni fyrir neðan ykkur
Mínu og Bjarna á Kirkjuteignum.
Samgangurinn var mikill og ætíð var
opið á milli hæða. Fyrir stelpuhnátur
var það mikil lánsemi að geta komið
og leitað til ykkar hvenær sem var.
Þú tókst alltaf á móti okkur með
faðminn útbreiddan og leystir úr
okkar vandamálum á þinn hátt, þ.e.
með því að sýna okkur að það voru
engin vandamál. Sem dæmi þá kom-
um við eitt sinn upp til þín virkilega
ósáttar út í hvor aðra. Þú bauðst
okkur þá í bíltúr og keyptir handa
okkur ís og þegar heim var komið
vorum við báðar búnar að gleyma
deiluefninu. Svona varst þú, gerðir
alltaf gott úr hlutunum og varst allt-
af tilbúinn að hlusta.
Veiðivatnaferðimar með þér eru
ógleymanlegar. Vötnin verða aldrei
söm án þín. Þarna fórum við með
ykkur Mínu sumar eftir sumar. Þú
hafðir alltaf tíma til að sinna
óþreyjufullum stelpum sem biðu
spenntar eftir að fiskur biti á. Það er
svo auðvelt að sjá þig fyrir sér stand-
andi úti í miðju vatni með stöngina
þína, einbeittur á svip eða liggjandi á
bakkanum, glettinn á svip þar sem
þú naust þess að vera til. Þarna eins
og alls staðar sinntir þú öllum, þú
veiddir með þeim sem veiddu og
fórst reglulega heim í tjöld til að fara
í bfltúr með hinum. Það fór ekki af
okkur brosið í langan tíma eftir góða
magabrekkuferð með þér. Þú ald-
ursforsetinn í hópnum varst þarna í
raun manna yngstur, léttur á fæti og
ávallt með bros á vör.
Þú hefur alla tíð fylgst vel með
okkur systrum og verið okkur og
móður okkar einstaklega náinn. Við
systumar höfum fengið að vera
þeirrar gæfu aðnjótandi að fá að
deila með þér og Mínu öllum stórum
tímamótum í lífi okkar. Við erum
þess vissar að þú munt áfram fylgj-
ast með okkur.
Elsku Mína okkar, missir þinn er
mestur. Þú hefur bæði misst ástina í
lífi þínu og besta lífsförunautinn sem
hægt er að hugsa sér. í hugum okkar
verður sú ást og samheldni sem ríkti
í ykkar hjónabandi, okkar fyrir-
mynd. Við biðjum góðan Guð að
styrkja þig í sorginni.
Elsku Toddi, heimurinn er svo fá-
tækur án þín.
Hver minning dýrmæt perla að liðnum lífs-
ins degi,
hin ljúfu og góðu kynni af alhug þakka hér.
Þinn kærleikur í verki var gjöf, sem gleym-
isteigi,
og gæfa var það öllum, er fengu að kynnast
þér.
(Ingibj. Sig.)
Þínar
Gerða, Þórunn og Dagný.
Um leið og við kveðjum þig hinstu
kveðju, elsku Toddi, langar okkur að
þakka þér fyrir að hafa notið þeirrar
ánægju að þekkja þig.
Þegar við hugsum aftur í tímann
koma upp margar góðar og fallegar
minningar í hugann:
Þú með veiðihúfuna þína með
rauða dúskinum sem Mína heklaði,
sem var jú aðalsmerki veiðiklúbbsins
okkar og svo auðvitað Land Rover-
jepparnir. Allar veiðiferðirnar okkar
upp á Arnavatnsheiði og líka frægu
ferðimar ykkar Mínu upp í Veiði-
vötn.
Mjúki þægilegi sjónvarpsstóllinn
þinn, en hann var alltaf bestur og oft
bardagi um hver fengi að sitja í hon-
um.
„Bensamir" þínir vora alltaf
nýbónaðir fyrir utan Kirkjuteiginn,
en þó sérstaklega einn dag árið 1991
þegar Sigga gifti sig. Hún þurfti
varla að spyrja hvort þú vildir keyra
hana og Stefán á brúðkaupsdaginn
þeirra, Þegar þau komu til Islands til
að gifta sig. Það var sjálfsagður hlut-
ur og þú gerðir það með gleði og
stolti í hjarta, því þú vissir að þú áttir
þinn hlut í henni. Þó að Sigga hafi
búið í Svíþjóð síðan 1987, var alltaf
einn hlutur sem hún varð að gera
þegar hún kom til íslands, að fara í
heimsókn til ykkar Mínu á Kirkju-
teiginn.
Dymar voru alltaf opnar á neðri
hæðinni á Kirkjuteignum. Ef okkur
vantaði eitthvað, hvort sem það var
hlýja eða eitthvað annað, var það
bara að fara niður. Neðri hæðin var
annað heimili Ingibjargar (Böggu)
eða húsdýrsins eins og Mina kallar
hana. Það var mjög handhægt fyrir
Böggu að ef henni leist ekki á það
sem mallaði í pottunum á efri hæð-
inni, þá var bara haldið niður og at-
hugað hvað var að malla þar í pottun-
um og svo var það bara að velja hvar
ætti að borða.
Okkur finnst við mjög heppnar að
hafa alist upp á Kirkjuteigi 14, því að
þar held ég að hafi sannast að það
skiptir ekki máli hvar þú býrð heldur
er það sem skiptir máli hverjir búi
þar og hvernig þeim kemur saman.
Á Kirkjuteigi 14 sannaðist það með
sanni, því hlýjan og hjartagæskan
sem þar ríkti var einstök og erfitt er
að finna svona góða samsetningu aft-
ur.
Elsku Toddi, takk fyrir þá hlýju
og umhyggju sem þú veittir okkur og
takk fyrir að vera auka-afi Böggu því
hún var ekki svo heppin að kynnast
svona hlýju frá öðram afa.
Elsku Mína við vottum þér okkar
innilegustu samúð og megi guð gefa
þér styrk í þinni sorg.
Sigríður Anna og Ingibjörg
(húsdýrið).
í síðustu viku lést kær vinur okk-
ar, Þórarinn Vilhjálmsson, Toddi.
Víst vissum við að hann þyrfti að fara
varlega með sig, en okkur óraði ekki
fyrir því að hann myndi kveðja okkur
eins skyndilega og raun varð á.
Við áttum eftir svo margar heim-
sóknir til hans og Mínu á þeirra nýja
heimili á Skúlagötunni, þar sem þau
ætluðu að verða gömul saman.
Kynni okkar hófust sumarið 1972
þegar við hjónin festum okkur efri
hæð og ris á Kirkjuteig 14 og fluttum
þangað með okkar hafurtask og þrjú
böm á aldrinum 5-15 ára.
Við þekktum ekki neitt til okkar
nýju nágranna, en fundum fljótt að
við vorum flutt í hús með góða,
hreina sál, sem umvafði okkur
hjartagæsku og hlýju. Það var ekki
vegna þess að húsið er næsta bygg-
ing við Laugarneskirkju, heldur
vegna fólksins sem þar bjó.
Á miðhæðinni bjó Þórarinn ásamt
Ingibjörgu konu sinni og Bjarna,
eldri, ógiftum bróður Þórarins, og í
kjallaranum Helga, systurdóttir
þeirra bræðra, ásamt þáverandi eig-
inmanni sínum, lítilli dóttur og ann-
arri á leiðinni.
Það er skemmst frá því að segja að
í þessu húsi mynduðust vinabönd og
tryggð sem við vitum að nær út yfir
líf og dauða. I þau 20 ár sem við vor-
um nágrannar fór aldrei styggðar-
yrði á milli, myndaðist aldrei ósætti,
vora aldrei læstar dyr á milli hæða.
Þungamiðjan í húsinu var á mið-
hæðinni hjá Mínu og Todda. Þangað
lágu allar leiðir, hvort sem stefnan
var tekin á kaffibolla í eldhúsinu hjá
Mínu eða að litlir fætur leituðu eftir
hlýju eða fræðslu um eitthvað sem
ungan hug fýsti að vita t.d. um skák
eða bara til að sitja hjá eða í faðmi
Todda. Þau Mína og Toddi eignuðust
ekki börn, en samt eiga þau sæg af
bömum, systkinabörnin, stelpurnar
hennar Helgu og svo börnin okkar af
efri hæðinni sem öll nutu elsku
þeirra og hlýju, ekki síst litla barnið
okkar, Ingibjörg, sem þekkti Mínu
og Todda jafn vel og mömmu og
pabba.
Nú þegar leið hans Todda er lokið
á þessari jörð leita á okkur minning-
ai‘ um góðan dreng, sem alltaf lagði
gott til í hverjum vanda, öllum vildi
hjálpa og ávallt mátti treysta. Það
skiptir ekki máli hvort það var í
starfi, eins og þegar samhentur hóp-
ur enduskipulagði garðinn sinn með
tilheyrandi púlvinnu eða í leik eins
og upp við veiðivatn á Arnarvatns-
heiði eða þá í tjaldi einhversstaðar.
Minningarnar eru allar eins um
þennan hógværa og sanna vin okkar.
Okkar líf hefur orðið ríkara sakir
vináttu þessa manns, sem nú hefur
lagt í för yfir móðuna miklu fjóram
mánuðum á eftir Bjarna, eldri bróð-
ur sínum.
Á horni Helgateigs og Kirkjuteigs
við innganginn í húsið sem leiddi
leiðir okkar saman stendur voldugt
grenitré, jafnhátt húsinu. Það tré
settum við sem þar bjuggum saman í
mold, sem örlítinn græðling. Það tré
viljum við líta á sem tákn um vinátt-
una sem þróaðist með okkar fjöl-
skyldum í tímans rás.
Elskulega vinkona Mína. Við vit-
um að missir þinn er mestur. Við
biðjum algóðan Guð að hughreysta
þig og varðveita.
Karen í Svíþjóð sendir þér sínar
hlýjustu samúðarkveðjur.
Unnur og Garðar.
Sólin skín úti og ég tekst á við
fyrstu ævintýri mín á Kirkjuteigi 14
sumarið 1972. Eg, fimm ára snáðinn,
var að leita að búðinni á horninu sem
var nokkram húsum fjær. Þennan
fallega sumardag voram við, ég og
fjölskylda mín, að flytja inn á efri
hæðina á Kirkjuteigi 14. Sólin skein
og er það lýsandi fyrir það samband
og vinskap sem tókst á með þeim
fjölskyldum sem bjuggu í húsinu.
Toddi (Þórarinn V.H. Vilhjálms-
son) var einn af íbúum hússins og
strax frá fyrsta degi líkaði mér vel
við þennan stóra mann. Næstu árin
átti Toddi eftir að kenna mér ýmis-
legt og vera mér fyrirmynd í öðra,
auk þess sem við áttum eftir að lenda
í hinum ýmsu ævintýram saman.
Þegar maður er fimm ára era
sandkassar mikið þarfaþing. Toddi
skildi þetta og hélt hann við og
byggði sandkassa fyrir smáfólkið í
húsinu. Hvert sumar byrjaði á því að
farið var í langferð með kerru í eftir-
dragi til að ná í nýjan sand í sand-
kassann. Síðan tók við heilmikil
vinna í garðinum við að ná í nýja
mold á Land Rovernum hans Todda,
sækja steina til skrauts og dytta að
girðingunni eða smíða nýja. Það var
fleira gert á sumrin en vinna í garð-
inum. Pabbi átti á þessum áram
einnig Land Rover og saman var far-
ið með Todda og Mínu í margar eftir-
minnilegar ferðir upp á Arnarvatns-
heiði og víðar. Margar af þessum
ferðum era mér minnisstæðar, en
minnisstæðust af þeim öllum er þó
ferð ein upp að Arnarvatni stóra. I
þessari ferð gerði eitt það versta
veður sem ég man eftir. Toddi
reyndist þá betri en enginn þegar
hann burðaðist með stóra steina sem
lagðir vora á tjöldin til þess að þau
fykju ekki út í buskann.
Á veturna áttum við Toddi einnig
góðar stundir saman. Toddi var af-
burða skákmaður og vann hann í
gegnum tíðina til margra verðlauna.
Það lá því beint við að hann kenndi
litla pjakknum á efri hæðinni skák.
Toddi var erfiður viðureignar í skák-
inni og ég held að hann hafi einungis
leyft mér að vinna sig einu sinni í öll-
um þeim fjölmörgu skákum sem við
tefldum. Þessi skákkennsla varð til
þess að ég átti farsælan og mjög
stuttan skákferil, þar sem mér auðn-
aðist að verða hraðskákmeistari
Laugarnesskóla og verða í öðra sæti
í hefðbundinni skák.
Þegar ég varð eldri átti Toddi
einnig sinn þátt í því að móta mig.
Þegar ég byrjaði að keyra hafði ég
hliðsjón af ráðleggingum og akstri
hans. Eitthvert skiptið af mörgum
sem ég var að keyra með Todda
hnaut upp úr honum að fjórði gírinn
á bflnum væri í raun bara fyrir akst-
ur úti á landi og til lítils gagns í þétt-
býlinu. Toddi reykti ekki og drakk
mjög sjaldan og þá bara við sérstök
tækifæri. Toddi á þannig efalaust
sinn þátt í því að ég byrjaði aldrei að
reykja, en hann var einn af fáum sem
ég umgekkst á uppvaxtarárum mín-
um sem reykti ekki af fullorðna fólk-
inu. Það var ekki fyrr en á síðustu ár-
unum sem ég bjó á Kirkjuteignum að
Toddi bauð mér upp á örlitla lögg af
Hvíta hestinum sínum (viskíið sem
Toddi átti alltaf flösku af) um ára-
mót, svona rétt til hátíðabrigða.
Þessir litlu sopar era meðal þeirra
ljúfustu sem ég hef fengið mér um
ævina, en ekki vora þeir ljúfir vegna
bragðsins heldur vegna félagsskap-
arins og þess hófs sem gætt var.
Það einstaka skapferli, þolinmæði
og góðmennska ásamt öðram þeim
kostum sem Toddi hafði urðu til þess
að Toddi varð ein af þeim fyrirmynd-
um sem ég hef litið til í mínu lífi.
Kæra Mína, þakka þér og Todda fyr-
ir allar þær góðu stundir sem þið
hjónin hafið gefið mér í gegnum tíð-
ina. Góði Guð, varðveittu hann
Todda vel.
Ingvar Garðarsson.
Það kvöldar, ég er þreyttur, nú vil
ég hvflast. Nú vil ég sofna svefninum
langa.
„Hann Toddi er dáinn,“ heyrði ég
mömmu segja í símann, en svo
heyrði ég ekki meir. Yfir mig færðist
þessi undarlegi dofi og ég beið eftir
að líkami minn brygðist við þessum
fréttum með látum. En það gerðist
ekkert. Toddi stóð mér ljóslifandi
fyrir hugskotssjónum þegar hann
kom austur síðastliðinn sunnudag og
ég sagði við sjálfa mig: „Enga eigin-
gimi, mikið var gott að hann fékk
bara að sofna; þurfti ekkert að þjást.
Hann Toddi, þessi góði maður sem
búinn var að vera til staðar allt mitt
líf með sinn kraft, sitt létta skap og
miklu góðmennsku var orðinn gam-
all maður. Nú hefur hann kvatt þetta
líf.“
Þegar dofinn dvínaði leituðu
minningabrot fram í hugann.
Það er morgunn og ég ligg vak-
andi, búin að vaka heila eilífð. Hlusta
á lækjamiðinn fyrir utan tjaldið og
bíð eftir að köngulærnar sem endað
hafa næturgöngu sína upp í innan-
verðum mæni tjaldsins detti ofan á
nefið á mér. Skyldi Toddi ekki fara
að vakna? Og viti menn. Brátt heyri
ég ræskingar úr hinu tjaldinu og
skömmu síðar er kallað: „Er ekki
einhver vaknaður?" Ég sprett upp
með það sama, veit af fenginni
reynslu að þegar Toddi er vaknaður