Morgunblaðið - 16.12.2000, Qupperneq 1

STOFNAÐ 1913
290. TBL. 88. ÁRG.
LAUGARDAGUR 16. DESEMBER 2000 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Undirbúningur embættistöku Bush kominn á fullan skrið
Fyrstu ráðherrarn-
ir tilnefndir í dag
Washington. AFP, AP.
GEORGE W.
Bush, verðandi
forseti Banda-
ríkjanna, sagði á
fréttamannafundi
í gærkvöld að
hann myndi til-
nefna fyrstu ráð-
herra væntan-
legrar ríkis-
George W. stjórnar sinnar í
Bush dag. Pastlega var
búist við því að tilkynnt yrði um skip-
un Colins Powells, fyrrverandi yfir-
manns bandaríska herráðsins, í
embætti utanríkisráðherra.
Bush kom í gær fram á fyrsta
fréttamannafundinum síðan ljóst var
á miðvikudag að hann yrði næsti for-
seti Bandaríkjanna. Hann kvaðst
vera þakklátur fyrir að fá tækifæri
til að þjóna landi sínu með þessum
hætti og sagði að hann hefði ekki átt-
að sig fullkomlega á því að hann væri
á leiðinni í Hvíta húsið fyrr en á
fimmtudagsmorgun, þegar símtöl
tóku að berast frá erlendum þjóð-
arleiðtogum. „Ég svaf ekki fast
[fyrstu nóttina eftir að A1 Gore játaði
sig sigraðan],“ viðurkenndi Bush á
fundinum.
Hinn verðandi forseti hrósaði
Gore fyrir ávarp sitt á miðvikudags-
kvöld. „Ummæli varaforsetans voru
stórmannleg," sagði Bush.
Tilkynnt um skipun
Powells í dag?
Bandarískir fjölmiðlar höfðu í gær
eftir repúblikönum nákomnum Bush
að tilkynnt yrði í dag að Colin Powell
tæki við embætti utanríkisráðherra.
Þegar fréttamenn inntu Bush eftir
þessu á fundinum í gær kvaðst hann
ekki gefa neitt upp fyrr en í dag. „Ég
hlakka til að kunngera þetta á morg-
un og ég vona að þið verðið við-
stödd,“ sagði Bush glaðhlakkalega.
„Ég tel að þjóðin verði ánægð með
valið,“ bætti hann við.
Bush átti fyrr um daginn fund með
John Breaux, öldungadeildarþing-
manni demókrata frá Louisiana, en
hann hafði verið orðaður við embætti
orkumálaráðherra. Bush vildi ekki
staðfesta að hann hefði boðið Breaux
ráðherraembætti en sagði að hann
vildi ekki gefa eftir sæti sitt í öld-
ungadeildinni. Repúblikanar og
demókratar hafa nú jafn mörg sæti í
deildinni en ef Breaux tæki við ráð-
herraembætti yrðu demókratar
væntanlega í minnihluta.
„Ég hef leitt hugann að mörgum
sem gætu tekið sæti í ríkisstjóm,"
svaraði Bush þegar fréttamenn
spurðu hvort hann hefði aðra demó-
krata í huga varðandi ráðherraemb-
ætti. Aðstoðarmenn hans sögðu að
fundurinn með Breaux hefði átt að
undirstrika vilja Bush til að ganga til
samstarfs við demókrata.
Búið að velja í æðstu
stöður í Hvíta húsinu
Bush sagði á fréttamannafundin-
um í gær að hann hefði lokið við að
velja fólk í æðstu stöður í starfsliði
Hvíta hússins en gaf ekki upp hve-
nær tilkynnt yrði um skipanirnar.
Haft var eftir háttsettum repúblik-
önum að Bush hefði valið A1 Gonzal-
es, dómara við hæstarétt Texas, sem
sérlegan ráðgjafa sinn.
Tsjemobyl-
verinu lokað
Tsjernobyl. Reuters, AFP.
VERKFRÆÐINGAR við Tsjemob-
yl-kjamorkuverið slökktu í gær á
þriðja og síðasta kjamakljúfi þess og
orkuverinu var þar með lokað fyrir
fullt og allt. Tsjernobyl hefur verið
tákn hættunnar sem stafar af kjam-
orkuveram eftir að það olli mesta
kjarnorkuslysi heims árið 1986.
Talið er að þúsundir manna hafi
dáið af völdum geislamengunarinnar
frá verinu. Einn af hverjum sextán
Úkraínumönnum og milljónir Rússa
og Hvít-Rússa þjást af sjúkdómum
sem raktir em til slyssins, svo sem
skjaldkirtilskrabbameini og kvillum
í öndunarfærum.
„Nær þrjár og hálf milljón manna
varð íyrir barðinu á kjarnorkuslys-
inu og eftirköstum þess,“ sagði Le-
oníd Kútsjma, forseti Úkraínu.
„Næstum 10% af landsvæðum okkar
spilltust af völdum geislamengunar.
160.000 manns urðu að flýja heima-
haga sína og flytja búferlum."
Oðram kjamakljúfi versins var
lokað eftir mikinn brana 1991 og sá
þriðji var tekinn úr notkun fimm ár-
um síðar. Kjarnakljúfurinn bilaði
tvisvar síðasta hálfa mánuðinn áður
en orkuverinu var lokað og við-
gerðarmenn þurftu að leggja nótt við
dag til að koma honum í lag - til þess
eins að hægt yrði að slökkva á hon-
um við hátíðlega athöfn. Rúmlega
2.000 gestir vora í forsetahöllinni í
Kiev og fylgdust með verkfræð-
AP
Verkfræðingur í Tsjemobyl-
verinu f Ukraínu slekkur á síð-
asta kjarnakljúfi þess.
ingum slökkva á kjamakljúfnum í
beinni sjónvarpsútsendingu.
Ljóst er að það tekur mörg ár að
rífa orkuverið niður og embættis-
menn spá því að verkinu verði ekki
lokið fyír en árið 2008.
■ Úkraína/32

Umdeild heimsókn
Róm. AFP.
UMDEILD heimsókn austurríska
þjóðernissinnans Jörgs Haiders til
Rómar hófst í gær, en hann er
þangað kominn til að afhenda
Páfagarði jólatré frá Kárnten, þar
sem hann er ríkisstjóri.
Páfagarður hefur legið undir
ámæli fyrir að veita Haider mót-
töku, en ríkisstjórinn hefur auk
þess komist upp á kant við ftölsk
stjórnvöld undanfarna daga, eftir
að hann gagnrýndi ftali fyrir slæ-
legt eftirlit með ólöglegum inn-
flytjendum. í sama mund og Haid-
er kom til Rómar í gær sendi
forsætisráðherra Ítalíu, Giuliano
Amato, frá sér yfirlýsingu, þar sem
ummæli hans í þá veru eru for-
dæmd.
Jóhannes Páll páfí tekur við jóla-
trénu við formlega athöfn í dag, en
það stendur á Péturstorginu í
Róm. Á myndinni sjást herlög-
reglumenn bíða komu Haiders í
gær, með tréð í baksýn.
Utanríkisráðherrar NATO-ríkja náðu ekki samkomulagi um ESB-tengsl
UTHfKt llf
SIGRÚNAR jónsdójtur
XIRKIIU (STAKONtf
Brussel. AP, AFP.
UTANRÍKISRÁÐHERRUM Atl-
antshafsbandalagsins tókst ekki að
fá Tyrki til að falla frá þeim fyrirvör-
um sem þeir höfðu á drögum að sam-
komulagi bandalagsins við Evrópu-
sambandið (ESB) um svokölluð
hraðliðsáform þess. Greindi Made-
leine Albright, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, frá þessu eftir að
tveggja daga fundi ráðherranna lauk
í Brussel í gær.
Albright tjáði blaðamönnum hins
vegar að áfram yrði leitað leiða til að
leysa ágreininginn. Sagði hún að
mestu varðaði að eyða áhyggjum
Tyrkja, en eftir viðræðurnar í Brass-
el væri langtímasamkomulag þó
nánast tilbúið að öðra leyti.
Ekki tókst að
hagga fyrirvör-
um Tyrkja
Evrópusambandið hefur ákveðið
að koma á fót 60.000 manna sameig-
inlegu „hraðliði" sem á að vera hægt
að senda með skömmum fyrirvara til
friðargæslu og skyldra verkefna á
óróasvæði utan landamæra ESB.
Áformin, sem era liður í nýrri örygg-
is- og vamarmálastefnu sambands-
ins, era hins vegar háð því að ESB
hafi aðgang að herstjómarkerfi og
ýmsum búnaði NATO þar sem ekki
þykir skynsamlegt að ESB-ríkin,
sem flest era í NATO, byggi upp slík
kerfi til hliðar við bandalagið. Deil-
urnar á ráðherrafundinum stóðu að-
allega um að hve miklu leyti NATO-
ríki utan ESB ættu að fá að taka þátt
í öryggismálasamráði sambandsins.
Tyrkir, sem era í þessum síðast-
nefnda hópi ríkja, gerðu þá kröfu að
fá fullan aðgang að þessu samráði, ef
þeir ættu að samþykkja að ESB
fengi sjálfvirkan aðgang að búnaði
NATO. Vildu Tyrkir ekki samþykkja
annað en að ákvörðun yrði tekin um
það í hverju tilviki fyrir sig hvort
ESB skyldu heimiluð afnot af
NATO-kerfum og búnaði.
■ Sagðir vilja bíða/33
Metsölulisti Mbl.
MORQUNBLAÐIÐ 16. DESEMBER 2000