Morgunblaðið - 20.12.2000, Qupperneq 28

28 MIÐVIKUDAGUR 20. DESEMBER 2000
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
Airbus ákveður að framleiða risaþotu
V er ður stærsta far-
þegaþota heims
Tolouse. AP.
Sakar
Svía um
að fórna
Wallen-
berg
EFTIRLITSNEFND Airbus sam-
þykkti formlega í gær að hafin yrði
framleiðsla á risaþotu sem hefur
fengið nafnið A380 og verður
stærsta farþegaþota heims.
Þotan verður tveggja hæða og á
að geta tekið 555 farþega. Farþega-
rýmið verður stærra en í öðrum þot-
um og hægt verður að innrétta bari,
spilavíti og setustofur. Þotan hefur
hingað til verið kölluð A3XX.
Með framleiðslu þotunnar vonast
Airbus til þess að styrkja stöðu sína
verulega í samkeppninni við Boeing.
„Þessi ákvörðun markar þáttaskil
í sögu flugsins og þota 21. aldarinnar
verður tekin í notkun í byrjun ársins
2006,“ sagði í yfirlýsingu frá Airbus.
„Við getum ekki verið stoltari af
þessari þotu,“ sagði Manfred Bisc-
hoff, formaður eftirlitsnefndarinnar,
eftir að hún tilkynnti ákvörðun sína.
Hann bætti við að risaþotan yrði í
fremstu röð hvað varðar öryggi og
orkunýtingu.
Gert er ráð fyrir því að fram-
leiðsla þotnanna kosti 12 milljarða
dala, andvirði rúmlega 1.000 millj-
arða króna.
Hefur fengið 50 pantanir
Airbus ákvað framleiðsluna eftir
að nokkur flugfélög höfðu gert
samninga um kaup á 50 risaþotum
og forkaupsrétt á 42 til viðbótar.
Stjómendur fyrirtækisins höfðu
sagt að a.m.k. 50 pantanir þyrftu að
liggja fyrir til að hægt yrði að hefja
framleiðsluna. Fyrirtækið náði
þessu takmarki á föstudag þegar
Virgin Atlantic Airways pantaði sex
þotur og tryggði sér forkaupsrétt á
sex til viðbótar.
Fimm önnur flugfélög hafa þegar
undirritað samninga um kaup á
A380 þotum. Þýska flugfélagið Luft-
hansa og British Airways hafa einn-
ig sýnt risaþotunni áhuga og hafið
viðræður við Airbus.
Stærsta pöntunin kom frá ástr-
alska flugfélaginu Qantas Airlines,
sem hyggst kaupa tólf þotur. Er
þetta mikið áfall fyrir Boeing því
Qantas hafði notað Boeing-þotur i
rúm 40 ár.
Singapore Airlines, Air France,
Emirates Airlines og alþjóðlegt
kaupleigufyrirtæki hafa einnig pant-
AP
Las Mercedes-kirkjan í forgrunni og eldfjallið Popocatepetl sem gaus
ösku og hrauni í gær.
AP
Tölvumynd af risaþotunni sem Airbus hefur ákveðið að framleiða.
að A380 þotur, auk Qantas og Virg-
in.
Airbus segir að spumin eftir risa-
þotum eigi eftir að aukast á næstu
áratugum og spáir því að 1.235 þotur
með meira en 400 sæti verði í notkun
eftir 20 ár.
ELDFJALLIÐ sem gnæfir yfir
Mexíkóborg var „uppljómað eins
og jólatré" og gaus glóandi hrauni
og íbúar í hlíðum fjallsins urðu að
yfirgefa heimili sín í gær og leita
skjóls.
Eldfjallið Popocatepetl Vaknaði
1994 af sjötíu ára dvala og á mánu-
dagskvöldið hófst í því mikið gos. í
gær hélt gosið áfram og yfirvöld
sendu út viðvörun.
„Þetta var ekki glæsilegt til að
byija með. Það var uppjómað eins
og jólatré," sagði kornbóndinn
Tomas Jimenez. „Svo varð ég ótta-
sleginn."
Jimenez segir að þau 68 ár sem
Boeing segir hins vegar að flug-
félög hafi meiri hug á að kaupa
minni þotur. Stærsta þota Boeing
getur tekið 416 farþega.
Boeing hefur þó undirbúið fram-
leiðslu á 520 sæta þotu en ekki feng-
ið neinar pantanir enn sem komið er.
hann hafi búið í þorpinu Santiago
Xalitzintla, sem er í um sex km
fjarlægð frá fjallinu, hafi hann litið
á „Don Goyito“ - eins og þorpsbú-
ar nefna fjallið - sem traustan
félaga. En svona bræði hefði hann
aldrei séð. Jimenez var einn fárra
sem voru enn í bænum í gærmorg-
un. Fjallið byrjaði að spúa ösku sl.
föstudag, en það var ekki fyr en á
mánudag sem hraungos hófst.
Fjöldi þeirra 41 þúsund íbúa á
mesta hættusvæðinu hafði neitað
að verða við tilmælum yfirvalda
um að flýja, en í gær komust flest-
ir að þeirri niðurstöðu að tími væri
kominn til að forða sér.
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
SÆNSK yfirvöld töldu mikilvæg-
ara að halda góðum samskiptum
við sovésk yfirvöld en að fá end-
anlega skorið úr um örlög Raouls
Wallenbergs. Létu þau líta út fyrir
að þau ynnu staðfastlega að því að
fá upplýsingar um Wallenberg en
höfðu í raun lagt málið á hilluna.
Þetta kemur fram í rannsókn sem
Bandaríkjamaðurinn Susanne
Berger hefur gert en hún birti nið-
urstöðu sína í Dagens Nyheter sl.
sunnudag.
Wallenberg var sendiráðunautur
í Búdapest í síðari heimsstyrjöld og
bjargaði lífi þúsunda gyðinga með-
an á stríðinu stóð. Hann var hand-
tekinn af Sovétmönnum í stríðslok
og hefur ekkert til hans spurst síð-
an. Nær fullvíst er þó talið að hann
hafi verið skotinn að skipan Stalíns
á sjötta áratugnum. I næsta mán-
uði verður birt skýrsla sænsk-rúss-
neskrar rannsóknarnefndar um ör-
lög Wallenbergs en nefndin segir
að í henni komi fram að Wallen-
berg hafi verið á lífi löngu eftir árið
1947 en Sovétmenn héldu því lengi
vel fram að hann hefði látist þá.
Sænsk yfirvöld lögðu á yfirborð-
inu allt kapp á að leita Wallen-
bergs. Berger hefur hinsvegar
fundið skjöl sem benda eindregið
til þess að frá árinu 1957 hafi yf-
irvöld hætt því. Sovésk yfirvöld
höfðu þá tilkynnt að Wallenberg
væri látinn og kusu Svíar að trúa
þeirri skýringu. I stað þess að
krefjast sannana var ákveðið að
ljúka málinu. „Við höfum enga
ástæðu til að halda áfram deilum
við Sovétríkin," skrifaði þáverandi
utanríkisráðherra Svíþjóðar, Östen
Undén í skjali sem hann bað alla
viðtakendur um að brenna að lestri
loknum.
Túlkar Berger orð hans sem svo
að jafnvel þótt Wallenberg hafi
verið á lífi hafi annað haft forgang
en að finna hann. Sakar Berger
sænsk yfirvöld um undirlægjuhátt
við Sovétmenn og síðar Rússa og
fyrir að gera sagnfræðingum ill-
mögulegt að grafast fyrir um málið
með því að meina þeim aðgang að
skjölum.
Flýja heimili sín
vegna eldgoss
Santiago Xalitzintla i Mexfkó. AP.
Stefnt að einni flug’um-
ferðarstjórn í Evrópu
FYRIRHUGAÐ er, að Evrópusam-
bandið, ESB, taki að sér alla flugum-
ferðarstjórn í Evrópu ekki síðar en
árið 2005. Er vonast til, að það verði
til að draga úr seinkunum og betur
gangi en nú að ráða flugumferðar-
stjóra til starfa. Að sögn Ásgeirs Páls-
sonar, framkvæmdastjóra flugum-
ferðarsviðs Flugmálastjómar, snerta
þessar fyrirætlanir okkur ekki beint.
Fulltrúar ESB-ríkjanna og
áheymarfulltrúar frá Noregi og Sviss
hafa í heilt ár setið á rökstólum um
þessa uppstokkun en eins og íyrr seg-
ir stendur til að taka flugumferðar-
stjómina úr höndum einstakra ríkja.
Er hún talin mjög þung í vöfum og
valda því, að seinkanir á flugi aukast
stöðugt. Þá er á það bent, að flugrým-
inu yfir Evrópu er skipt upp í svæði út
frá hemaðarlegu sjónarmiði, sem nú
heyri sögunni til.
Loyola de Palacio, sem fer með
samgöngumál í framkvæmdastjóm-
inni, segir, að síðastliðið ár hafi verið
skelfilegt hvað varðar seinkun á flugi.
Til jafnaðar seinkaði hverju fimmta
Flugstjórnar-
svæðin 69 að tölu
og seinkanir vax-
andi vandamál
flugtaki um rúmlega 20 mínútur. í
skýrslu frá starfsnefndinni segir, að
ástæðan sé einfaldlega sú, að umferð-
in sé meiri en einstakar flugumferð-
arstjómir ráði við auk þess sem bún-
aður hafi ekki verið endumýjaður í
takt við umferðaraukninguna.
í Evrópu eru 69 flugstjómarsvæði
en 23 í Bandaríkjunum og annað
vandamál er mikill skortur á flugum-
ferðarstjórum. Er þörfin alls um
15.000 en upp á þá tölu vantar 1.000
manns. Eins og nú horfir mun þriðj-
ungur flugumferðarstjóra í ESB-ríkj-
unum fara á eftiriaun fram til 2010.
I skýrslunni em nefnd ýmis gmnd-
vallaratriði skilvirkari flugumferðar-
stjómar og meðal annars, að stjómun
borgaralegs og hemaðarlegs flugs
verði samræmd smám saman. Þá er
nefnt, að nýta megi betur þann
mannafla, sem fyrir hendi er, og hefur
það farið fyrir brjóstið á viðkomandi
stéttarfélögum, sem óttast, að það
leiði til einkavæðingar og uppsagna.
Samhæfing flugumferðarstjómar í
Evrópu mun í íyrstu aðeins taka til
ESB-ríkjanna en síðar til væntan-
legra aðildarríkja og þeirra, sem hafa
tvíhliða samninga við sambandið.
Erum á
öðru svæði
í viðtali við Morgunblaðið sagði Ás-
geir Pálsson, framkvæmdastjóri flug-
umferðarsviðs Flugmálastjómar, að
þessar hræringar í Evrópu snertu
okkur ekki beint þar sem við væmm á
öðm svæði, Norður-Atlantshafssvæð-
inu. Vel væri þó fylgst með þessu
enda væri þetta þróunin alls staðar.
Sagði hann, að ástandið í Evrópu væri
erfitt enda flugumferðarsvæðin mjög
mörg. Þar og annars staðar væri ver-
ið að hagræða og tryggja rneiri
sveigjanleika í því skyni að bæta nýt-
ingu loftrýmisins.