Morgunblaðið - 20.12.2000, Page 30

30 MIÐVIKUDAGUR 20. DESEMBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Schröder um stækkun ESB til austurs
Samið verði um sjö ára
frest á frjálsri för vinnuafls
Weiden, Berlín. Reuters, Dally Telegfraph.
EF Evrópusambandið (ESB) sam-
þykkir tillögu, sem þýzka ríkis-
stjórnin lagði fram á mánudag,
munu Austur-Evrópuþjóðimar,
sem sækja það fast að komast í
félagsskap hinna velmegandi þjóða
Vestur-Evrópu í ESB, þurfa að
sætta sig við að launþegar úr
þeirra röðum fái ekki frjálsan að-
gang að vinnumarkaði landanna
vestar í álfunni fyrr en að liðnum
sjö ára aðlögunartíma eftir að við-
komandi lönd hafa fengið aðild að
sambandinu.
Giinther Verheugen, sem fer
með stækkunarmálin í fram-
kvæmdastjóm ESB, lýsti í gær
stuðningi við hugmyndir Schröd-
ers, sjö ára aðlögunarfrestur væri
„skynsamlegur“. Forsætisráð-
herrar þriggja umsóknarríkja í
Mið- og Austur-Evrópu, sem hitt-
ust í Bratislava í Slóvakíu, sögðust
hins vegar ekki taka ummæli
kanzlarans of alvarlega; áhyggjur
af þvi tagi sem lýstu sér í þessum
tillögum væm ekki nærri eins
áberandi í öðmm aðildarríkjum en
Þýzkalandi og Austurríki.
Allt frá því samningaviðræður
hófust um aðild þeirra tólf ríkja
sem nú geta gert sér vonir um að
fá inngöngu á árabilinu 2004-2010
- þar af em tíu fyrrverandi aust-
antjaldsríki - hefur þess verið
vænzt að sú krafa kæmi upp af
hálfu núverandi ESB-ríkja, eink-
um þeirra sem landamæri eiga að
hinum tilvonandi nýju aðildarríkj-
um, að í aðildarsamningunum
verði kveðið á um aðlögunarfresti
hvað varðar frjálsa flutninga
vinnuafls milli landa. Þessi krafa
brennur einkar þungt á stjórnvöld-
um í Þýzkalandi og Austurríki þar
sem atvinnuleysi er mikið og út-
breiddur ótti um það meðal al-
mennings að um leið og grannríkin
í austri gangi í ESB sæki ódýrt
vinnuafl þaðan yfir landamærin.
Minna má á að stækkun ESB þýð-
ir líka stækkun Evrópska efna-
hagssvæðisins (EES) og þannig
mun það sem Evrópusambandinu
semst um við nýju aðildarríkin
einnig varða ísland.
í ræðu sem Gerhard Schröder
kanzlari flutti á mánudag í bænum
Weiden í Bæjaralandi, skammt frá
landamærunum að Tékklandi, lýsti
hann í fyrsta sinn formlegum ósk-
um Þjóðverja um slíka aðlögunar-
fresti.
„Mörg ykkar hafa áhyggjur
vegna stækkunaráforma ESB,“
sagði Schröder í ávarpinu, „rík-
isstjórnin mun ekki láta ykkur
sitja í súpu eigin áhyggna.“
Hann tók hins vegar fram að til
greina kæmi að sum hinna nýju
aðildarríkja fengju aðlögunarfrest-
inn styttan - staðan yrði endur-
metin t.d. fimm árum eftir inn-
göngu viðkomandi ríkis eða jafnvel
fyrr. Nauðsyn væri á sveigjanleika
til þess að geta brugðizt við hugs-
anlegum vinnuaflsskorti í „görnlu"
aðildarríkjunum.
Vandamálið ýkt?
Sumir sérfræðingar telja þó að
þetta vandamál verði ekki eins
stórt og margir óttast; það sé eng-
in hætta á flóðbylgju ódýrs vinnu-
afls frá A-Evrópu. Slíkir aðlög-
unarfrestir voru á sínum tíma
settir inn í aðildarsamingana við
„fátæku ríkin í suðri“, Grikkland,
Spán og Portúgal, en þeir voru
styttir í fimm ár.
Viðbrögð við kröfum af þessu
tagi hafa verið mismunandi í um-
sóknarríkjunum. Jerzy Buzek, for-
sætisráðherra Póllands, tók strax
skýrt fram að hann kærði sig ekki
um að neinar slíkar hömlur yrðu
settar á réttindi pólskra borgara -
sem eru um 38 milljónir - þegar
landið væri komið inn í ESB. Hins
vegar sagði talsmaður ríkisstjórn-
ar Slóveníu, þar sem íbúar eru að-
eins um tvær milljónir og atvinnu-
leysi lítið, að Slóvenar vonuðust til
að í aðildarsamningunum yrði
greinarmunur gerður milli um-
sóknarríkja hvað þetta atriði varð-
aði. Einn talsmaður ungverskra
stjórnvalda færði rök fyrir því að
þessi ótti grannþjóðanna í vestri
væri ástæðulaus: „Allir þeir Ung-
verjar sem á annað borð vilja
vinna í Austurríki eru nú þegar
farnir þangað."
Vínartónleikar
Sinfóníuhljóm-
sveitar íslands
„...greinilegt að allir
skemmta sér konunglega,
bæði áheyrendur og
flytjendur".
(ÚrMbl. 12/12 2000,
Oddur Björnsson)
Daydreams
„Af miklu örlæti hjartans
og með stórum
músíkölskum tilþrifum“.
(ÚrMbl. 21/72000,
Oddur Björnsson)
POlARf O'ilA
Polarfonia Classics ehf
Fást í öllum hljómplötuverslunum
og hjá útgefanda.
polarfonia@itn.is
STÆKKUN EVRÖPUSAMBANDSINS
ESB-ríkin
&
KYPUR
- MALTA
Ef ríki sem tilheyra „seinni lotu“-hópnum standa sig vel
í aðildarundirbúningi geta þau „náð“ „fyrri lotu“-ríkjunum
Fyrri lota aðildarviðrædna
m
Seinni lota aðiídarviðræðna
Íiil
ijjfegjflESÉÍMFIilll
Nice-
sáttmáli
Kosningar.
Þýskal., Bretl.,
I Frakkl., Svíþi.;
I
Nýr 6 ára
Kosningan Ný framkv,- fjárlagarammi
Evrópuþingið stjóm ESB? ESB
2000 1 2001 ‘ 2002 1 2003 1 2004 1 2005 1 2006
Starfs-
menn SÞ
kallaðir frá
Afganistan
Kabúl, SÞ. AFP, AP.
ALLIR erlendh’ hjálparstarfsmenn á
vegum Sameinuðu þjóðanna í Afgan-
istan hafa verið kallaðir heim tíma-
bundið vegna ótta við hermdarað-
gerðir, en búist var við að öryggisráð
SÞ samþykkti í gærkvöld að herða
refsiaðgerðir gegn stjóm Talebana í
landinu.
Bandaríkjamenn og Rússar fóru
sameiginlega fram á að refsiaðgerðir
SÞ gegn Afganistan yrðu hertar
vegna stuðnings Talebana við hryðju-
verkastarfsemi. í gærdag þótti ljóst
að tillagan nyti nægilegs stuðnings,
en hún kveður meðal annars á um
bann við vopnasölu til Talebana-
stjómarinnar, ferðabann á embættis-
menn Talebana og frystingu eigna
stjómarinnar erlendis. Gert var ráð
fyiir að þessar aðgerðir kæmu til
framkvæmda innan 30 daga og yrði
framfylgt í eitt ár, fæm Talebanar
ekld að tilmælum SÞ um að loka þjálf-
unarbúðum hryðjuverkamanna í
landinu og framselja hryðjuverka-
manninn Osama bin Laden.
Um 50 erlendir hjálparstarfsmenn
vora starfandi á vegum Sameinuðu
þjóðanna í Afganistan. Brottflutning-
ur þeirra hófst í síðustu viku, en síð-
ustu starfsmennimir vora fluttir til
Pakistans í gær. Afganskir starfs-
menn SÞ munu þó áfram sinna hjálp-
arstarfi í landinu.
Það vakti hörð viðbrögð í Afgan-
istan þegar þegar öryggisráðið sam-
þykkti fyrst að taka upp refsiaðgerðir
gegn stjórn Talebana í nóvember í
fyrra, og því þótti ráðlegt að kalla
starfsmennina tímabundið á brott í
öryjggisskyni.
Ymis óháð hjálparsamtök hafa
einnig kallað starfsmenn sína tíma-
bundið frá Afganistan.
Ráðist gegn föngum í Tyrklandi
Fimmtán fangar
brunnu til bana
Istanbúi. AP.
HERMENN réðust til inngöngu í
20 fangelsi víðs vegar í Tyrklandi í
gærmorgun til þess að neyða rúm-
lega 200 fanga til að hætta hung-
urverkfalli, sem staðið hefur í tvo
mánuði. Mikil átök bratust út og að
minnsta kosti fimmtán fangar
brannu til bana eftir að hafa kveikt í
sér. Tveir hermenn féllu í átökun-
um.
Vinstrisinnaðir fangar hófu hung-
urverkfallið til þess að mótmæla fyr-
irætlunum um að færa þá úr svefn-
sölum í litla fangaklefa, en fangamir
óttast að þar muni þeir sæta mis-
þyrmingum af hálfu yfirvalda.
Tyrknesku mannréttindasamtök-
in Human Rights Association sögðu
að hermenn hefðu skotið einn fang-
anna til bana eftir að hann kveikti í
sér.
Dómsmálaráðherrann, Hikmet
Sami Turk, sagði að fangar í tveim
fangelsum í Istanbúl hefðu haldið
uppi „vopnaðri andspymu“ gegn að-
gerðunum. Era fangarnir sagðir
búnir skotvopnum sem hafi verið
smyglað til þeirra, og eldvörpum
sem þeir hafi sjálfir búið til. Reyk
lagði frá nokkram fangelsum.
„Fimmtán létu lífið eftir að hafa
kveikt í sér, 57 til viðbótar særðust,
flestir eftir að hafa kveikt í sér, og
tveir hermanna okkar féllu,“ sagði
Turk sagði síðdegis í gær. Þrír her-
menn særðust í átökunum.
Mannréttindasamtök segja að
pyntingar séu algengar í fangelsum
í Tyrklandi.
AP
Tyrkneskir hermenn bera særðan fanga eftir að hafa ráðist til inn-
göngu í fangelsið, þar sem hann er vistaður, í gær.
Turk sagði að ástæðan fyrir
áhlaupinu væri sú að ekki hefði ver-
ið hægt að horfa upp á fangana
deyja. Reynt hefði verið að binda
enda á hungurverkfallið með samn-
ingaviðræðum en án árangurs.