Morgunblaðið - 22.12.2000, Qupperneq 36

36 FÖSTUDAGUR 22. DESEMBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Kærleikur og einlægni
Morgunblaði/Porkell
Meðlimir Leikhópsins Perlunnar íklæddir búningum fyrir Krumma-
sögu. Sigríður Eyþórsdóttir leikstjóri er lengst til vinstri í efstu röð.
Umhverfísvernd fyrir
ungu kynslóðina
LEIKLIST
Leikhópurinn
I' c r 1 a n
PERLUR OG SKÍNANDI
GULL OG PERLUJÓL
Höfundar kvæða: James Thurber
(í þýðingu Magnúsar Ásgeirssonar),
Jóhannes úr Kötlum, Jónas Árna-
son, Sigurður Sigurðsson frá Arn-
arholti auk þess sem jólaguðspjallið
eftir Lúkas var flutt. Leikgerðir og
leikstjórn: Sigríður Eyþórsdóttir.
Danshöfundur og stjórnandi: Lára
Stefánsdóttir. Tónlist og áhrifs-
hljóð: Eyþór Arnalds, Guðni Franz-
son, Máni Svavarsson, Þorvaldur
Bjarni Þorvaldsson. Búningar og
grírnur: Anna Birgis, Bryndís Hilm-
arsdóttir, Dominique Poulin, Nína
Njálsdóttir, Sigríður Stefánsdóttir
og Þórunn E. Sveinsdóttir. Söngur:
Eyþór Arnalds, Guðni Franzson,
Móeiður Júníusdóttir og Perlu-
félagar. Aðstoðarfólk á sýningu:
Bryndís Hilmarsdóttir, Freyja Þor-
valdsdóttir, Kolbrún Anna Björns-
dóttir, Nína Njálsdóttir, Sigríður
Stefánsdóttir, Sigríður Hulda
Sveinsdóttir, Sigurlaug Árnadóttir.
Kynning: Guðni Franzson og Páll
Óskar Hjálmtýsson. Leikendur og
dansarar: Ásdís Gísladóttir, Birg-
itta Harðardóttir, Eva Peters Don-
aldsdóttir, Gerður Jónsdóttir, Guð-
rún Ósk Ingvarsdóttir, Halldóra
Jónsdóttir, Hildur Davíðsdóttir,
Hreinn Hafliðason, Ingibjörg Árna-
dóttir, Kolbrún Anna Björnsdóttir,
Lilja Valgerður Jónsdóttir, Ragnar
Ragnarsson, Sigfús Sveinbjörn
Svanbergsson, Sigríður Eyþórs-
dóttir, Sigrún Árnadóttir og Soffía
Rúna Jensdóttir. Sunnudagur 3.
desember og sunnudagur 17. des-
ember.
SIGRÍÐUR Eyþórsdóttir hefur
stýrt leikhópnum Perlunni í hátt í
tvo áratugi. Hópurinn hefur komið
fram í sjónvarpi, á ráðstefnum, hjá
félögum og félagasamtökum, á
styrktarskemmtunum og á listahá;
tíðum bæði hér á landi og erlendis. I
byrjun þessa árs fékk Perlan fastan
samastað í Iðnó og þar hefur hóp-
urinn sýnt nokkrum sinnum á þessu
ári.
Tilefni þessara skrifa eru tvær
uppfærslur Sigríðar með leikhópn-
um: annars vegar Perlur og skín-
andi gull og hins vegar Perlujól.
Fyrri uppfærslan skiptist í sjö at-
riði: leikverkið Ef þú bara giftist,
írskt lag við texta Jónasar Árnason-
ar, látbragðsleikinn í dag, við texta
Sigurðar Sigurðssonar frá Arnar-
holti, leikgerðir Sigríðar Eyþórs-
dóttur af Kærleikurinn er sterkasta
aflið og Mídasi konungi og svo tvo
þætti eftir Láru Stefánsdóttur,
dansverkið Romantica og Handa-
spil. Þetta var fjölbreytt og
skemmtileg sýning þar sem kær-
leiksboðskapurinn einkenndi öll at-
riðin. Eftirminnilegast er innileikinn
milli Hreins Hafliðasonar og Hildar
Davíðsdóttur í Ef þú bara giftist,
mýkt og fegurð handahreyfinganna
í Romantica og leikgleði alls hópsins
í mannmörgu atriðunum.
Seinni uppfærslan er að sjálf-
sögðu helguð jólunum og tryggðu að
þeir sem höfðu farið á mis við jóla-
skapið í ys og þysi aðventunnar
kæmust í rétta stemmningu. Það
var gaman að sjá Síðasta blómið, en
undirritaður hafði heyrt því atriði
mikið hrósað. Hinn áhrifaríki boð-
skapur kvæðisins var undirstrikað-
ur af leiktúlkun hópsins. Jólakött-
urinn og Krummasaga eru kvæði
Jóhannesar úr Kötlum. Lára Stef-
ánsdóttir setti hið fyrra í dansbún-
ing og leikendur fengu mikla útrás í
kattagervunum, hvæsið og mjálmið
var kröftugt og vel út fært.
Krummasaga er röð leikrænna upp-
stillinga, hjartnæm saga og kvæðið
á ekki síður erindi til almennings en
hin kunnu kvæði Jóhannesar sem
hafa margsinnis verið endurprentuð
í bæklingnum Jólin koma. Lokaat-
riðið var svo jólaguðspjallið þar sem
hópurinn kom allur saman og gerði
gamalkunnan texta ferskan á ný
með einlægri túlkun.
Það er mjög sérstök upplifun að
vera áhorfandi á sýningum Perlunn-
ar; túlkunin er svo einlæg og blátt
áfram og hittir beint í hjartastað.
Sigríður Eyþórsdóttir vinnur greini-
lega frábært starf með hópnum en
að öðrum ólöstuðum á Lára Stef-
ánsdóttir mikið hrós skilið fyrir
stjórn dansatriðanna. Páll Óskar
Hjálmtýsson var kynnir á fyrri sýn-
ingunni en Guðni Franzson á þeirri
seinni og söng eigin lög við önnur
jólakvæði Jóhannesar úr Kötlum.
Þeir voru báðir líflegir og skemmti-
legir við að kynna og tengja saman
atriðin.
Undirritaður man varla eftir að
hafa haldið heim að lokinni sýningu
jafnánægður með það sem fyrir
augu bar. Það er ekki að efa að
áhorfendur koma af sýningum Perl-
unnar auðugri í anda enda hafa
meðlimir leikhópsins mikið að gefa
þeim.
Sveinn Haraldsson
BÆKUR
R a r n a b ó k
TRJÁLFUR OG MIMMLI
Eftir Stefán Sturlu Sigurjónssou.
Myndskreytingar gerði Erla
Sigurðardóttir. Gjörningur ehf.,
prentverk Hjá GuðjónO hf.,
Reykjavík 2000, samtals 30 síður.
TRJÁLFUR og Mimmli er lítil
saga með göfugt markmið. Aðal-
persónan Trjálfur er skógarálfur
og býr í stóru tré í miðjum skóg-
inum. Eins og sannur skógarálfur
er hann ákaflega góðviljaður og
leggur metnað sinn í að gæta vel
allra trjánna í skóginum. Einu sinni
þegar hann er á leið í eftirlitsferð
um skóginn birtist geimskip úr
fjarska og lendir á flötinni við stóra
tréð. Ekki líður heldur á löngu þar
til undarleg vera með skrítið tjald á
bakvið sig stígur út úr geimskipinu
og segist heita Mimmli. Smám sam-
an kemur í ljós að Mimmli hefur
verið sendur frá plánetunni Pí til
þess að sækja súrefni til jarðarinn-
ar. íbúar á Pí eru vanir að sækja
súrefni til annarra stjarna af því að
á Pí er allt steypt og því ekkert
súrefni þar að fá. Súrefnið er
geymt í stórum geymi og skammt-
að í sérstök súrefnistjöld til íbú-
anna. Mimmli á afar erfitt með að
skilja að nóg sé af súrefni á jörðinni
og því sé honum alveg óhætt að
fella súrefnistjaldið. Eftir nokkra
eftirgangsmuni lætur hann loks
undan og fellir súrefnistjaldið. Eigi
að síður á hann afar erfitt með að
trúa því að ekki þurfi sérstakan
súrefnisgeymi á jörðinni enda sé
nægt súrefni fyrir alla. Sagan end-
ar á því að Trjálfur fær snilld-
arhugmynd. Hann gefur Mimmli
lítið tré og vatn til að flytja með sér
til Pí - því nái tréð að vaxa og
dafna verði aldrei súrefnisskortur á
Pí.
Eins og áður segir er markmiðið
með sögunni afar göfugt, þ.e. að
ítreka mikilvægi umhverfisverndar.
Trjálfur er í sjálfu sér ekki heldur
algalinn og hugmyndin að sögu-
þræðinum hreint ágæt. Engu að
síður nær sagan ekki að halda at-
hygli ungi’a lesenda til enda.
Mimmli er frekar óspennandi per-
sóna, t.d. er gengið heldur langt í
að láta talmál hans ríma. Eins er
algjör óþarfi að tyggja ýmsar stað-
reyndir ofan í lesendur eins og t.d.
að allt sé steypt á Pí. Með því að
vinna aðeins betur úr annars
ágætri hugmynd hefði höfundurinn
eflaust komist talsvert nær tak-
marki sínu. Með tilliti til umfjöll-
unarefnisins er ekki heldur hægt að
segja að Trjálfur og Mimmli sé al-
galin bók og inn á milli eru ágætir
punktar eins og þegar Mimmli upp-
lýsir Trjálf um að í skólanum læri
börnin á Pí með svokallaðri mynda-
tölutöflu. „Á myndatölutöfluna læra
Píbúarnir alltaf meira og meira því
eldri sem þeir verða“ (bls. 16). Eins
konar framtíðarsýn! Námsefnið er
ekki síður athyglisvert því að „um
trúnað og traust við lærum mest“
(bls. 16). Myndir Erlu Sigurðar-
dóttur eru ákaflega fallegar og gefa
bókinni hlýlegan blæ. Góð hug-
mynd er að spyrja spurninga aftast
í bókinni. Á hinn bóginn hefði mér
fundist eðlilegra að ekki þyrfti að
leita út fyrir söguna að svörunum.
Alveg aftast eru svarthvítar teikn-
ingar af félögunum. Líklega er gert
ráð fyrir að myndirnar séu litaðar
og hefði verið gott að segja frá því í
einni setningu efst. Letrið í bókinni
er stórt og hentar því ágætlega
byrjendum í lestri.
Anna G. Ólafsdóttir.
Sólarmegin
í Akraneskirkju
JÓLATÓNLEIKAR Sönghóps-
ins Sólarmegin verða í Akranes-
kirkju í kvöld, föstudagskvöldið
kl. 22.30. Að vanda syngur hóp-
urinn að mestu án undirleiks.
Sönghópurinn Sólarmegin hef-
ur frá upphafi ferils síns haft þann
sið að heimsækja Sjúkrahús
Akraness og Dvalarheimilið
Höfða á jólaföstunni og syngja
nokkur jólalög fyrir vistmenn og
verður svo einnig fyrir þessi jól.
Beethoven, Nordal og Dvorák
í flutningi Tríós Reykjavíkur
Tríó Reykjavíkur; Guðný Guðmundsdóttir,
Peter Máté og Gunnar Kvaran.
VÍNARKLASSÍK, rómantík og ís-
lensk nútímatónlist - allt er þetta að
finna á geislaplötu sem Tríó
Reykjavíkur sendi nýverið frá sér.
Hér er á ferð fyrsta plata tríósins,
sem er skipað þeim Gunnari Kvaran
sellóleikara, Guðnýju Guðmunds-
dóttur fiðluleikara og Peter Máté
píanóleikara. Á henni eru þrjú verk;
Tríó í D-dúr op. 70 nr. 1 eftir Lud-
wig van Beethoven, oft kallað Geis-
ter-tríóið, „Andað á sofinn streng“
fyrir fíðlu, selló og píanó eftir Jón
Nordal og Píanótríó op. 90 eftir
Antonin Dvorák, sem gjarnan er
nefnt Dumky-tríóið.
„Geister-tríóið eftir Beethoven er
eitt þekktasta tríó meistarans.
Nafnið er til komið vegna annars
kafla þess, hæga kaflans. Reyndar
var það nú ekki Beethoven sem gaf
þvíþetta heiti, sem gæti útlagst
Andatríóið, en mér finnst það ágæt-
isnafn, því þessi hægi kafli er ótrú-
lega magnaður. Það hríslast eig-
inlega um mann því að það er eins
og hann opni inn í einhvern and-
legan heim sem áður hefur verið
hulinn. Þá er trfóið nyög áhugaverð
tónsmíð, því þarna hefur Beethoven
tekið upp á því að þjappa sínu tón-
máli mjög mikið saman - allt er orð-
ið miklu samþjappaðra og knapp-
ara í formi, eins og sést til dæmis
mjög greinilega í fyrsta kaflanum.
Svo kemur hægi kaflinn, þar sem er
eins og maður skynji einhverja æðri
vídd. A siðasta kaflanum er rondo-
form, og þar kemur Beethoven aft-
ur niður á jörðina," segir Gunnar
Kvaran.
Rökkurstemmning
í anda vögguvísu
Jón Nordal samdi verkið „Andað
á sofinn streng" að beiðni Tríós
Reykjavíkur til flutnings á Listahá-
tíð 1998. Tónskáldið hefur lýst
verkinu á þá leið að það sé í einum
hægum þætti og yfir því sé rökkur-
stemmning í anda vögguvísu. Titill-
inn er sóttur í Ijóðabók Snorra
Hjartarsonar, Hauströkkrið yfir
mér, ljóðlínurnar „Bíður skáld þess
/ að andað sé á sofinn streng / svo
hljómar hans vakni“. Gunnar segir
verkið mjög ljóðrænt og fallegt og
dálitið rapsódískt. Hann segir það
ekki tríó í hefðbundnum skilningi,
heldur sé það skrifað „fyrir fiðlu,
selló og píanó“ með löngum ein-
leiksstrófum allra hljóðfæranna -
þó að auðvitað hljómi þau líka öll
saman. Síðasta verkið á plötunni er
Píanótríó op. 90 eftir Antonin Dvor-
ák, Dumky-tríóið. „Dumky er heiti á
slavneskum ballöðum sem eru upp-
runalega taldar vera frá Ukraínu.
Tríóið er byggt. upp á sex þáttum,
sumar ballöðurnar eru hægar, Ijóð-
rænar og rómantískar en aðrar eru
fjörugar og danskenndar. Þetta er
alveg gífurlega fallegt, skemmti-
legt og margbreytilegt verk og
langfrægasta tríó Dvoráks. Hann
samdi það árið 1891 og hafði þá orð-
ið gífurlega reynslu, var búinn að
semja átta sinfóníur og naut mikils
álits. Þegar hann samdi verkið var
nýbúið að bjóða honum skólastjóra-
stöðu við tónlist arháskóla í New
York, sem hann gegndi í fjögur ár.
Tríóið var meðal þeirra verka sem
hann spilaði á 40 kveðjutónleikum
áður en hann hélt vestur um haf,“
segir Gunnar.
Eins og áður sagði er þetta fyrsta
geislaplatan sem Tríó Reykjavíkur
sendir frá sér. Upptökur fóru fram í
Fella- og Hólakirkju vorið 1999 og
gengu að sögn Gunnars afar vel:
„Við vorum með frábæra menn með
okkur sem hvöttu okkur til dáða,
tónmeistarann Bjarna Rúnar
Bjarnason og Hrein Valdimarsson
tæknimann. Það hefur nú ekki lítið
að segja.“
Rauðarárstíg 14-16
sími 551 0400
og Kringlunni
sími 5468 0400
www.myndlist.is