Skírnir - 01.01.1868, Side 2

2
INNGANGUB.
fastara skoraS á fulltrúaþing ríkjanna um framlögur til herbúnaSar.
Allir færa þó eitt og hiS sama til: óformiS sje ekki aS leita á
afcra eSa hefja styrjöld, heldur hitt aS eins, aS gæta sín og
annara fyrir ófriSi — e8a sem glöggur maSur komst að or3i:
„menn hertýjast nú til friöar og eigi strí8s“. Svo er reikna?,
aS sex milljónum manna sje haldib tiltækum í svipan til vopna-
burðar á landi í allri NorÖurálfu og háifri milljón til herþjónustu
á flota, en svo mikill hluti kemur á hvert ríki, aS þau aldri hafa
neytt slíks afla á verstu vígöldum sögunnar. Öllum er þaS full-
ijóst, aB þjóSirnar þurfa friSar og friSsamlegra samskipta, ef þær
eiga aS ná viSgangi í menntum og velmegan, en engum getur
heldur dulizt, aS svo vaxinn friSur, sem nú er, fer styrjöld nær
um kostnaBinn, og aS svo búiS má eigi lengi standa. þess er
opt getiS áSur í riti voru, aS sum höfuSríkin hlaSa skuldum á
skuldir ofan, og aS fjárhagsmeistararnir verSa aS leita allra bragSa
til aS standa straum af árskvöSunum, enda er þaS nú tíSum upp
kveSiS, aS sum þeirra muni reiSa aS gjaldþroti, ef þau ná eigi
aS hleypa niSur útgjöldum til hers og flota. Fram úr peninga
þröng sinni tekst þeim vart aS berjast meS hersveitum sínum
eSa hraSskeytunum. En er þaS þá tál eitt, er höfSingjar og
ráSherrar þeirra mæla um friSinn á þingum og fundum og í
sendiskriptum? Eigi er þaS beint svo, en hitt er annaS mál, aS
enginn segir hjer allan hug sinn. þeir vilja aS vísu friSinn og
vona að hann haldist — en á hitt er drepiS sem varlegast, eSa
eigi á minnzt meS öllu, meS hverju skilyrSi hver kýs hann eink-
anlega. Af því aS hjer er mál á huldu, hafa menn líka boriS
fyrir sig önnur eins ráSgáturök og þau eru: aS menn verSi
aS herbúast af fremsta megni til aS halda friSi. En
þaS eru fleiri, er tala um almenn mál og þjóSskiptamál á vorum
tímum en konungar og ráSanautar þeirra. Fulltrúar og blaSamenn
þjóSanna rannsaka þau, ræSa og skýra á alla vegu, og þó hjer
sje ýmist á litiS og mjög fariS í ýmsar eSa gagnstæSar óttir,
kemur mart upp úr kafinu, sem er rjettu nær, þó formælendur
og blöS stjórnenda bandi strax á móti og kalli þaS öfgqr og of-
mæli. þegar Napóleon keisari og ráSherrar hans komast svo aS
orSi, aS Frakkar verSi aS sætta sig viS öll þau umskipti, er