Skírnir - 01.01.1868, Qupperneq 17

INNGANGUB.
17
gegn J>eim er eigi hlýSnuSust fjelagslögum, eSa leyndum hefnda-
ráSum gegn verkmeisturum, er eigi Ijetu undan, og fl. þessh.,
en á slíku verSur skjótt ráSin bót, og enginn dylst, viS a8 verkmanna-
fjelögin hafa afrekaS mestu umbætur á lögum þeirrar stjettar,
einkanlega þau fjelög, er hafa lagt saman til samkaupa vista og
nauSsynjavarnings og kallast Trades Vnions (kaupafjelögin)'. Sama
raun hefir orS;S á samtakafjelögum verkmanna á þýzkalandi, og
þvi hafa menn láS meira hlutanum, aS hann hafi meir fariS eptir
hugmyndahlaupi sumra hagfræSisvitringanna, en leiSbeiningum
reynzlunnar. Sá kemst hvergi sem kemur niSur í spor sín, hversu
hátt sem hann stökkur. Af ýmsu öSru, er kom til umræSu á
fundinum, getum vjer enn tvenns. AnnaS var um kjör og stöSu
kvenna í verkmanna og iSnaSarstjett, og hitt um skyldarkennslu
barna í skólum. Menn sögSu, aS konan væri eigi af náttúrunni
ætluS til þungrar vinnu eSa starfa í verknaSarhúsum, en meSan
hún væri ógipt yrSi hún aS fara aS þörfum sínum um vinnuna.
Gipt kona skyldi eigi höfS til vinnu utanhúss eSa í verksmiSjum,
og henni bæri ekkert á sig aS leggja heimiiinu til forlags, þvi
fyrir því ætti bóndinn aS sjá, og kjör hans ætti aS vera þau, aS
hann yrSi þess um kominn. ASalstörf konunnar ætti aS vera
búráSin og uppeldi barnanna. I umræSunum um skyldarkennslu
í skólum urSu menn á þaS sáttir, aS ríkiS hefSi engan rjett til
aS ganga börnunum í staS foreldranna, aS því kennslu snerti,
utan ef þau væri þess eigi um komin aS gegna skyldu sinni í
þessu efni. Allsendis bæri skólunum aS sleppa trúarfræSinni, eSa
skilja hana frá enum almennu kennslugreinum. — Hinn næsta
fund á aS balda í Bryssel í sumar komanda.
*) þau voru upptök þessara fjelaga, aí> fátækir vefarar i Eochdale, (f
Lancaskiri) 1844 drógu nokkra skildinga af vikulaunum sinum og
lögbu i sjób til at> kaupa nauSsynjar sinar i stserri kaupum. Ariti á
eptir áttu þeir til taks i Sjótii 180 pund sterlinga. Mönnum vartí þaí>
til, sem optar, at> gera gys at> þessu nyjungafjelagi og spá því skðmm-
um þrifnatii, en sjótiurinn óx og fjelagar bættu hag sinn betur og
betur, svo at> fleiri fóru at) gera at> þeirra dæmi. Eptir 20 ár, eíia
1865, átti Rochdalefjelagií) i sjótii 76,700 p. sterl. (== 690,300
danskra dala). Nú eru þessi fjelög um allt England og alltit) í mörgum
öSrum löndum.
2