Skírnir - 01.08.1905, Page 12

204
Verzlun IslendÍDga og samvinnufélagsskapur.
að losna við alla milligöngumenn eða kaupmenn
sem hægt er. At'þess konar kaupskap hefir sameignar-
kaupfélagsskapurinn reynst langbeztur og farsælastur,
og hefir hann þegar náð mikilli útbreiðsiu, einkum meðal
bænda í Danmörku og meðal bæjarbúa á Englandi.
Takmark sameignarfélagsskaparins er að losna
við alla óþarfa milligöngumenn, afnema alla óráð-
vendni í viðskiftum, venja menn á sannsögli og'
sparsemi i framleiðslu og kaupskap, venja menn á
vöruvöndun og láta allan ágóðann af vörunum
lenda hjá þeim, sem búa þær til.
Danskir bændur græða nú á hverju ári á sameignar-
kaupfélagsskap og samvinnufélagsskap yfirleitt svo mörg-
um miljónum króna skiftir. Að eins á fjórum árum
1 899—1902 urðu Englendingar, samkvæmt reikningi
Englendinga sjálfra, að borga þeim 133milj. kr. meira
en öðrum þjóðum að meðaltali fyrir vörur þeirra.
Það eru verðlaun þeirra frá Englendingum fvrir vöru-
vöndun.
Danir hafa eitt allsherjarinnkaupsfélag, Samfélag
sameignarkaupfélaganna, sem svo er nefnt, og 951
smá sameignarfélög út um alt land, sem fá vörur frá
Samfélaginu. Samfélagið er að eins fárra ára gamalt,
stofnsett 1. janúar 189(5, og kaupir það inn vörur fyrir
sameignarkaupfélögin. Nú er það langstærsta verzlunin í
Danmörku. Verzlunarupphæð þess var árið sem leið um
22milj. kr. og 800000 kr. ágóða var skift á meðal við-
skiftamannanna, sameignarkaupfélaganna. Samfélagið er
stórkaupmaður þeirra.
Það er fróðlegt að bera Samfélagið saman við hina
útlendu kaupmenn vora og hina stærstu kaupmenn í Dan-
mörku. Utlendu kaupmennirnir eru stórkaupmenn vorir.
1883 fengu þeir af þeim, sem bjuggu í Kaupmannahöfn,
12V2°/o af allri verzlunarupphæð landsins í ágóða, enda
þótt öli íslenzka verzlunin gengi eigi í gegnum hendur
þeirra. En allur kostnaðurinn við Samfélag danskra
sameignarkaupfélaga er 210°/0 af verzlunarupphæð-