Skírnir - 01.04.1913, Blaðsíða 70

Jan Mayen.
Eyjan Jan Mayen liggur í NorSurishafinu 73 mílur norðaustur
frá íslandi, milli 7U° 49' og 71° 9' norðl. breiddar og milli 7° 53'
-og 9° 5' vestl. lengdar (miðað við Greenwich).
Sá er fyrstur fann eyna var að flestra sögn hollenzkur sæfari,
Jan Mayen að nafni, og er hún heitin eftir honum. Það er almeut
talið að hafa veriS árið 1611. ASrir segja að Hudson, norðurfarinn
frægi, hafi fundið hana 1607.
Arið 1618 fekk félag eitt í Hull einkarétt hjá Jakobi I. Engla-
konungi til veiða við eyna, en lítið mun þaS hafa fengist þar viS
veiSar. Helzt vóru þaS Hollendingar, er þangað sóttu. Þeir stund-
uðu hvalveiðar og höfðu lýsisbræðslu á landi, vestan á eynni. Hval-
veiSi var þar afarmikil fyrst framan af. Eitt skip fekk þar t. d.
4000 tunnur af lýsi í tveim ferðum, er það fór þangað sama árið.
Arið 1633 lót hið hollenzka Grænlandsfélag sjö menn verða
eftir, um sumarið, á eynni. Þeir áttu að hafa þar vetursetu til
þess að kynna sór tíðarfar og ýmislegt fleira. ÆtlaSi fólagið sór
aS hafa þar veiðistöð áriS uin kring, ef álitlegt þætti. Menn þeir,
er eftir urSu og sjálfir höfðu boðist til þess, settust að vestan á
eynni og reistu sér þar vetrarbúSir. En hvalveiðaflotinn hélt þaSan
heimleiSis 24, ágúst. Þegar hann lenti þar 4. júní árið eftir, voru
vetursetumennirnir allir dauðir. Einn þeirra hafði brauðsneið í
hendinni og bænakver viS hlið sér; annar var með útréttan hand-
legg, hafði veriS að seilast eftir smyrslabauk, er hann lézt. Þeir
höfðu haldið dagbók um veturinn, og fanst hún óskemd. Hún lýsti
veðráttufari o. fl I dagbókinni segir að snjóaS hafi þegar 28. ágúst.
Um miðjan september var veður hlýtt; í októberbyrjun kóInaSi og
9. sama mán. var veðrið orðið svo kait, að þeir treystust ekki út
úr vetrarbúðinni. Um það leyti rak ís að eynni, og með honum
komu birnir. Sól hvarf 10. nóvember og sást ekki aftur fyr en
25. febrúar. Reyndar sást fyr sólskin á hálendinu. I marz lónaði
ismn frá eynni og sást þá mikið af hvölum fyrir landi. I apiíl