Skírnir - 01.04.1913, Blaðsíða 21

Um jarðarfarir, bálfarir og trúna á annað líf.
117
kvað kerling ein við prestskonu í svefni; kúpa kerlingar
hafði komið upp úr gröf, skoppað út í garðshorn og ekki
látin niður aftur. Vinnukona á prestssetri hafði einu
sinni brot úr hauskúpu fyrir kolu í fjósið; bar ekki neitt
á neinu fyr en á gamlárskveld; þá kom eigandinn á fjós-
gluggann og kallaði: »Fáðu mér beinið mitt Gunna«.
»Sæktu það þá, bölvaður«, sagði stelpan og grýtti út
kúpubrotinu. Hann þurfti vitanlega að hafa beinið sitt í
draugamessuna á nýársnótt. Þessi beinatrú lýsir sér eink-
ar vel i orðtækinu: »Hér vil eg beinin bera«.
Yms ráð kunnu menn til að varna því, að dauðir bóf-
ar geugju aftur; eitt var að stinga nálum upp í iljarnar,
annað að reka þrjá nagla í leiðið milli pistils og guð-
spjalls, þriðja að setja höfuðið milli fótanna; en eina örugga
ráðið var þó, eins og í heiðnum sið, að brenna búkinn.
Þess vegna voru allir galdramenn brendir. Sálin fór til
fjandans, eh það var ekki til að hugsa, að hinn parturinn
tyldi í gröfinni, hann varð að drepa alveg — í eldi, svo
að hann risi aldrei upp aftur að eilífu. Það var ógurleg.
hegning.
Nú vík eg við máli mínu.
Lúter dó 1546. En á 16. öldinni voru uppi tveir aðrir
menn, sem við eigum miklu meira að þakka — og þeir
voru báðir kaþólskir. Kopernikus hét annar þeirra;
hann dó 1520, og arfleiddi mannkynið að nægum sönnun-
um fyiir því, að jörðin ér ekki miðdepill alheimsins; hún
gengur kringum sólina, en ekki sólin kringum hana. Og
reikistjörnurnar 5, sem við sjáum, ganga líka. kringumi
sól: jörðin er reikistjarna, og tunglið gengur í kringum
hana En utanyíir öllu þessu er himinfestingin með fasta-
stjörnunum, veraldarskurnið ; — við því haggaði Koper-
nikus ekki. Himnaríki, guðsríki, sú himneska Jerúsalem,
það stóð alt óhaggað. Þess vegna er mest vert um hinn
manninn, Giordano Bruno. Hann er i mínum aug-
um merkasti maðurinn í veraldarsögunni. Hann umturn-
aði alheiminuin; hann kollvarpaði himnaríki, reif það nið-