Skírnir - 01.04.1913, Blaðsíða 50

146
Nútíma hugmyndir um baruseðlið.
anna. Getur nokkrum staðið á sama um, hvort »innlegg«
þeirra í sjóð tilverunnar er í góðu lagi eða svikið ? Varla.
En nú er máttur og megin hvers manns að hálfu leyti
komið undir, hvernig með hann er farið á æskuárunum,
hvernig hann er alinn upp. Þess vegna ættu uppeldis-
málin að liggja þyngst á hjaita hverri kynslóð. Þess
vegna þarf að halda á lofti hverri nýung í því efni, sem
skiftir svo miklu, jafnvel þeirri nýung, sem að eins bendir
í áttina inn í hið fyrirheitna land.
Aðalvandinn við alt uppeldi er að þekkja eðli barns-
ins og sníða því stakk eftir vexti. Ef allir menn væru eins
gerðir, steyptir í sama móti andlega og líkamlega, þá
væri hægra um vik. Um leið og þekt væri eðli eins ein-
asta barns, mætti dæma öll önnur eftir því. Þá mætti
hafa sömu aðferðir við alla, og ætla öllum sams konar
viðfangsefni.
Nú er þessu til allrar hamingju ekki þannig varið.
Engir tveir einstaklingar eru eins. Jafnvel í líkamsstærð
og lögun er munurinn svo verulegur, að menn þykjast
þar þurfa að sníða hverjum manni stakk eftir vexti. Með-
almannsklæðin eiga ekki algerlega við neinn, og þannig
hefir smátt og smátt myndast sú skoðun, að það að ganga í
»tilbúnum fötumc bæri vott um mikið smekkleysi eða
mikla fátækt.
En menn hafa í verkinu gleymt innri mismun ein-
staklinganna, eða ekki séð hann, af því þar þurfti dýpra
að grafa. Þess vegna yfirséet öllum þeim þjóðum, sem
ala að miklu leyti upp börn og unglinga í skólum, í þv
að láta eins og allir geti gert hið sama og lært hið sama,
t. d. sá sem hefir stálminni og hinn sem varla man neitt
degi lengur, eða sá sem eingöngu er hneigður fyrir
bóknám og hinn sem ekki má bækur sjá, og kann bezt
við að vera önnum kafinn í verklegum störfum.
Sumum mönnum hefir þótt þetta ástand svo óviðun-
andi, að þeir hafa hugsað sér uppeldið endurbætt þannig,.
að hvert barn og unglingur fengi að þroskast algerlega
eftir því sem hann væri gerður. Eins og klæðskerinn