Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1961, Qupperneq 7

BÆR 1 GJÁSKÓGUM I ÞJÓRSÁRDAL
11
að dæma þætti mér líklegast, að það væri fjóstóft, og er þá bæjar-
rústin óuppblásin þar nærri, sem vel getur verið, þó ekki sjáist þess
merki. Rúst þessi er full af hvítum vikri, og er líklegt að neðsti hluti
veggjanna standi, og væri ef til vill ómaksins vert að grafa hana út.“
Sitthvað e.r eftirtektarvert við þessa lýsingu Brynjúlfs Jónssonar.
Upphafsorð hans verða ekki skilin á annan veg en þann, að nýlega
hafi blásið ofan af fjósrústinni. Einmitt þess vegna kynni bæði
Brynjúlfi og öðrum að hafa verið ókunnugt um tilvist hennar, þegar
hann reit grein sína. Augljóst er einnig af orðum Brynjúlfs, að hann
hefur ekki séð votta fyrir bænum, en þegar við komum á staðinn 1949,
sást að vísu ekki móta fyrir bænum, en greinilega sást að eitthvert
3. mynd. ÞverskurSur um miftja fjóstóft. Á gólfinu rofmoldir og áfok; þar
fyrir ofan hvíta vikurlagiS. — Section through tlie bgre; nexl lo the ftoor
wind-accumulated soil, higlier the white pumice lager.
mannvirki var þar sem austurendi skálans kom síðar í ljós. Ef
Brynjúlfur hefði séð þessi ummerki eins greinilega og við, hefði
hann getið þess. Af þessu má marka, að uppblástur hafi enn ágerzt
þarna síðan 1897. Sennilega hefur hann því verið búinn að vera í
fullum gangi á árunum þar á undan og haldið enn nokkuð áfram,
þótt nú sé hann tilþrifalítill.
Fjóstóftin var rannsökuð fyrst, af því að hún stóð að miklu leyti
upp úr. Eins og Brynjúlfur segir, var hún full af hvítum vikri, sem
við sáum undireins að var sams konar og sá, sem fyllti húsin í
Stöng og á Þórarinsstöðum og hlýtur að stafa frá því eldgosi, sem
eyddi mannabyggð á þessum bæjum. Blásið var ofan af fjósinu niður
í þetta lag, og varð því ekki séð, hvernig jarðlögum hafði verið skip-
að þar fyrir ofan. Milli hvíta lagsins og fjósgólfsins kom hins vegar
í ljós moldarlag, sem sýndi til óyggjandi hlítar — svo að engum sem
sá gat blandazt hugur um — að hvíta lagið hafði fallið á hús þetta,