Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1968, Page 71

ÁLNIR OG KVARÐAR
75
6. mynd. Úr handritinu AM. 11)1, Ifto. Mennirnir lengst til vinstri eru aS prófa
stikur sínar.
stikur. Það fer þannig fram, að tekið er tveim fingrum um miðja stik-
una og framhandleggurinn lagður fyrst á annan enda hennar og síð-
an á hinn að því er vir'ðist án þess að hreyfa fingurna. Á milli mynd-
anna stendur: rétt er stika, þ. e. rétt stika er tveir framhandleggir (2
náttúrlegar álnir) -f- 2 fingur. Framhandleggur meðalmanns er um 47
sm langur og 2 fingur (vísifingur og langatöng samkvæmt myndinni)
eru um 4 sm, eða stikan = 98 sm. Eftir því ætti alin þessi að vera 49
sm. Ekki er þessi tala mjög nákvæm, en myndin gefur til kynna, að
stika sú, sem lögbókin gerir ráð fyrir var ekki fjarri náttúrlegri alin.
Hefði hin forna íslenzka alin t. d. verið um 55 sm, svo sem Magnús
Már Lárusson vill vera láta50 hefði stikan verið vel 15 sm lengri en
tveir framhandleggir og þá hefði sá, sem vildi miða hana við fram-
handlegg sinn þurft að leggja vi'ð hálfa aðra þverhönd, en ekki tvo
fingur.
Loks má minna á það, að Páll Vídalín segir í Skýringum yfir forn-
yrði lögbókar á bls. 52: „Og víla ég ekki áð segja, alin Magnúsar
kongs lagabætis hafi verið sjöunda hluta styttri enn vor alin, svo
sem flestir meðalmenn eru nú 3ja álna á vora alin, sem eflaust væru
hálfrar fjórðu álnar á þá gömlu.“ Nú var sú alin, sem gekk á dög-
um Páls, Hamborgaralinin, en hún var 57,3 sm.51 íslenzk alin ætti
því að vera % hlutar af þeirri lengd eða 49,1 sm. Þetta kemur að
vísu vel heim við það, sem áður var fundið, en ef betur er að gáð,
segir heimild þessi aðeins, að sú skoðun Páls, að meðalmaður hafi
veri'ð 3 Hamborgarálnir á hæð virðist vera rétt.
Að lokum er rétt að rifja upp fáein atriði úr blöðum þessum, sem
ég tel sennileg.