Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1968, Page 74

78
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
Ólafssonar, síðar sýslumanns, dags. 14/9 1740. Þar segir: „Ég legg hér innan í
lítið skrifkorn, viðvikjandi orðinu alin, yfir hvorja bróðir yðar Mons. Jón Ólafs-
son hefir commenterað í sínum Lexico. Bið ég yður að sýna hönum það.“ Afrit
af því bréfi hygg ég að sé í Lbs. 7Jf8, Ifto, (Lbs. 747, 4to hjá Magnúsi Má Lárussyni
mun vera misritun fyrir 748, 4to), og þar stendur þessi klausa.
21 Jón Árnason, „Katlamálsskjóla" Lbs. Vf8, ’fto og Lbs. 811, Jfto.
22 am. 267, 8vo, prentað í Árni Magnússon Levned og Skrifter I—II Kbh. 1930, bls.
233.
23 M.M.L. op. cit., bls. 210, en þetta er ekki í IB 45, 4to, en í IB 35, J/to er meðal ann-
ars Inntak úr nokkrum bréfum Jóns biskups Árnasonar um íslenzka alin og
mælikvarða.
24 Jón Árnason, „Katlamálsskjóla", Lbs. 811, Jfto.“ .... lika sem kóngurinn kallar
3% alin norska meðalmanns hæð (Landsl.b. 31. Cap.), sem er jöfn við meðal-
manns faðm, svo ætla ég hann meini ogso fyrir 12 meðalmanns þumlunga tólf
tuttugustu og fjórðu parta af þeirri alin, sem 3 (en ekki 3%) gjöra meðalmanns
faðm, og eru þeir 12 nett sjötti partur úr málfaðmi; en hann aldeilis hnífjafn við
Sellands faðm, og sú alin af hvorri þrjár gjöra meðalmanns faðm aldeilis hnif-
jöfn við Sellandsalin."
25 AM Jf3S, fol. Orðabók Jóns Ólafssonar frá Grunnavik undir alin.
20 Páll Vídalín, Skýringar yfir fornyröi lögbókar, Rvk. 1854, bls. 23.
27 ibid., bls. 16—55.
28 Sjá nr. 24.
20 Páll Vídalín op. cit., bls. 16—55 og B.M.Ó. op. cit., bls. 8—12.
30 Grágás op. cit. I. b, bls. 90, sbr. Grágás op. cit. II, bls. 451.
31 Járnsíöa (eða Hákonarbók), Norges gamle Love, Kria 1846 og áfr., I, bls. 290.
32 Jónsbók, Kbh. 1904, útg. Ólafur Halldórsson, bls. 160.
33 Jón Steffensen, „Líkamsvöxtur og lífsafkoma Islendinga". Saga, Rvk. 1949 og áfr.,
II, bls. 280—308.
34 Grágás op. cit. I. b, bls. 192—193.
35 Jónsbók op. cit., bls. 214—215.
30 Búalög, Rvk. 1915—1933, Sögurit XIII, bls. 38, 49, 66 etc.
37 fsl. fbrs. op. cit. II, bls. 663; V, bls. 322, 557; VI, bls. 735; VIII, bls. 264, 265, 659 etc.
38 Páll Vídalín op. cit. bls. 297.
30 M.M.L. op. cit., bls. 217, sjá ennfremur L. f. I. op. cit., I., bls. 184—187.
40 Jón Árnason, „Katlamálsskjóla", sbr. nr. 21. Efnislega svo, en tölur aðrar.
41 Jónsbók op. cit., bls. 235. Þar segir: „.... er þar fyrst búskjóla, það er i liggur
hálfur annar fjórðungur; þá er fjórðungur það er gerir á vog 20 rnerkur rúgar
og hrista tvisvar í keraldi og draga tré yfir.“
42 M.M.L. op. cit., bls. 222, telur eðlisþyngd rúgs 0,833, Steinnes, op. cit., bls. 110,
reiknar með eðlisþyngdinni 0,76 og B. A. Kleiber, Lommebok for Ingcniörer etc.,
Oslo 1945, bls. 224, telur eðlisþyngdina aðeins 0,68. Hér er notað meðaltal hinna
norsku talna.
43 M.M.L. op. cit., bls. 217.
44 Eftir reglunni V = (r2+rR-f R2) 3
45 Þetta er gert með þvi að margfalda h, r og R með \ 4>34
V
40 Sbr. þó athugasemdir Björns M. Ólsens um þetta, B.M.Ó. op. cit., bls. 15.
47 M.M.L. op. cit., bls. 211.
48 Búalög op. cit., bls. 8, 18, 24 etc.
40 AM. lJft, Jfto með kaflanum um pundara og mælikeröld. Ofar á myndinni sést
greinin um búskjólu, sbr. nr. 41.
50 M.M.L. op. cit., bls. 240 og 242.
51 Páll Vidalín op. cit., bls. 52.