Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1984, Page 10

14
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
Gísli hafði góða söngrödd og sótti m.a. um tíma tónfræðinám hjá
Róbert A. Ottóssyni. Einnig spilaði hann dálítið á píanó og fyrir kom,
að hann leyfði fólki að heyra eigin sönglög í heimahúsum, sem hann
flutti þá með bræðrum sínum. En þcir höfðu þegar í æsku lært að
syngja saman í kvartett, og þeir Steinþór og Þorgeir voru raunar í
hinum fræga M.A. kvartett á sínum tíma. Það er til marks um kröfu-
hörku Gísla við sjálfan sig, að hann mun hafa látið af tónsmíðum eftir
námið hjá Róbert og fundist þá sem hann myndi aldrei ná máli á því
sviði. Hér verða þó sýnd tvö dæmi um þetta tómstundaföndur hans.
Framar öðru var Gísli þó listnjótandi. Hann las mikið af bæði skáld-
verkum og fræðiritum og fylgdist vel með myndlistarsýningum. Tón-
listin mun honum samt hafa fundist öðrum listgreinum æðri svo að
jaðraði við tilbeiðslu gagnvart snillingum og verkum þeirra. Hann sótti
því reglulega mestan hluta ævinnar alla helstu tónleika, sem í boði voru.
En smekkur hans var nokkuð fastheldinn, og hann gein ekki við
neinum dægurflugum. Ekki gat hann varist glotti, þegar hann sagði frá
því, að hann hefði látið sig hafa það á sinfóníutónleikum að standa upp
ásamt öðrum fyrir John Lennon kvöldið eftir dauða hans. En hann
viðurkenndi jafnan gott handverk, jafnvel þótt honum fyndust hljóðin
ekki fallcg, líkt og sagt er um Brynjólf Sveinsson, þegar hann heyrði
Hallgrím Pctursson krossbölva: honum þótti málfærið fagurt, þótt
orðin væru ljót.
Sumarið 1949, þegar Gísli var rúmlega fertugur, varð hann fyrir
nokkuð afdrifaríkri tilviljun, þar sem hann lá við í tjaldi í sumarleyfi
austur á æskuslóðum sínum. Nýlega skipaður þjóðminjavörður Kristján
Eldjárn kom þangað á leið inn í Þjórsárdal til að grafa upp eyðibýlið
Sandártungu ásamt Sigurði Þórarinssyni jarðfræðingi og Norðmann-
inum Odd Nordland. Eins og áður sagði var þá enginn lærður
fornleifafræðingur á landinu utan Kristjáns og auk hans aðeins einn
maður í föstu starfi á Þjóðminjasafninu, Friðrik Á. Brekkan rithöfund-
ur. Kristján fékk því menn til aðstoðar við uppgröft nokkuð eftir hend-
inni. Og nú réðst það svo, að bankaritarinn í sumarleyfinu slóst í för
með þjóðminjaverði upp í Sandártungu og vann að uppgreftri bæjar-
rústanna. Ekki er vitað til að þeir Kristján hafi þekkst neitt áður að
marki, en um fyrstu kynni þeirra tveggja á þessum vettvangi dettur
manni næstum í hug að víkja við línu úr fyrsta glúntasöngnum, sem
Gísli hafði raunar gaman af að syngja: