Óðinn - 01.01.1921, Page 6

6
ÓÐINN
Hjálmar Hárusson
Hjálmar Lárusson.
er fæddur 22. október 1868 á Smyrlabergi á Ásum
í Húnavatnsþingi. Foreldrar hans voru Lárus
Erlendsson og Sigríður dóttir Bólu-Hjálmars. Ólst
Hjálmar upp bjá þeim, lengst í Holtastaðakoti í
Langadal. Eflir að hann
var fulltíða var hann ýmist
fyrir norðan eða í Reykja-
vík, þangað til hann kvænt-
ist 1909 og settist að á
Blönduósi. Þaðan fluttist
hann til Reykjavíkur 1919,
og á nú heima í Nýjabæ
á Grímsstaðaholti. Kona
lians er Anna Bjarnadóttir
frá Svanshóli í Bjarnar-
firði, og eiga þau 6 börn.
Hjálmar hefur fengist
við smíðar, einkum útskurð,
frá barnæsku, en Iítillar tilsagnar notið í þeim
efnum, nema hvað hann lærði nokkuð að teikna
hjá Stefáni Eiríkssyni á árunum 1903 — 4. Hefur
honum farið sem mörgum sjálfmentuðum mönn-
um, að hann hefur verið lengi að sækja sig. Þó
eru til góðir gripir eftir hann frá yngri árum,
eins og t. d. horn eitt
með dýramyndum,
sem er í Vídalínssafni
á Þjóðmenjasafninu.
En það er ekki fyr en
á síðari árum, sem
hann hefur ráðist i
að smíða verulega
vandaða gripi, eink-
um úr filsbeini og
íbenviði, og þakkar
hann það sjálfur mjög
hvötum frú Margrjet-
ar Zoéga. Á hún
inarga gripi eftir hann,
og er einn þeirra gler-
augnahúsin, sem hjer
er mynd af. Er þar
skorinn Heimdallur,
og þeytir Gjallarhorn.
Pessir gripir vöktu
eftirtekt manna a Iist Gieraugnahus,
Hjálmars, og var hon-
um veittur dálítill listamannsstyrkur 1917, og
hefur hann haldið honum síðan. Síðan hann fiutt-
ist til Reykja-
víkur hefur
hann smíðað
allmikið,með-
alannarsskor
ið myndir af
fornmönnum,
ogmunmynd-
: in af Agli :
Skallagríms-
syni, sem hjer
er prentuð,
vera þeirra
svipmest. Þá
mynd hefur
Kjartan Thors
framkvæmd-
arstjóri gefið
Þjóðmenja-
safninu. Enn
má nefna tvo
gripi i eigu dr. Jóns Þorkelssonar, bikar úr fílsbeini,
settan saman úr 7 hlutum, merktan myndum og
rúnum, hina mestu dvergasmíð, og stafhandfangið,
sem bjer er mynd af (allmikið stækkuð). t*að er alt
sljett, nema endinn sem gengur aftur úr greipinni.
Er þar skorinn Mímir með horn sitt, en fyrir
neðan er Saga að rista nafn sitt undir þessa vísu:
Egill Skallagrimsson.
Prátt hefur Jón | Porkels arfi,
Míms firir ádrikkju | ens mæra setið;
fornhetju svipur | og fjölspeki
mjög hann einkenna | og mærðar kyngi.
Hef jeg ekki sjeð hjer á landi meiri gersemi i
einu handfangi. Sýnir það best, að Hjálmar er enn
á framfaraskeiði, þólt kominn sje yfir fimtugt.
Hjálmar ber ekki einungis nafn afa síns á Bólu,
heldur er margt líkt um þá. Báðir hafa að eðlisfari
verið heimsmenn, fjölhæfir og marglyndir, en
fátækt og barátta haldið þeim í kröppum skorð-
um. Og báðir hafa fengist við kvæðagerð og út-
skurð, þó að eldra Hjálmars verði minst fyrir
kvæðin og yngra Hjálmars fyrir útskurðinn. Það
er því ekki furða þótt hugur Hjálmars yngra hafi
oft hvarfiað til afa síns, enda hefur hann gert
rnikið til þess að halda minningu hans á lofti.
Árið 1905 gaf hann út á sinn kostnað tvennar
rímur eftir Bólu-Hjálmar, Hjaðningarímur og Hjálm-
arskviðu. Sá Þorsteinn skáld Erlingsson um þá
útgáfu. Og 1915—19 koin út mikil útgáfa af ljóð-
mælum Bólu-Hjálmars í tveim bindum, á kostnað
Hjálmars, en gefin út með merkilegri æfisögu af