Eimreiðin - 01.09.1898, Síða 8

er henni fylgdu, þótti mestu skipta, að sá búningur væri fenginn
efninu, er í beztu sam-ræmi stæði við það; þannig mátti t. d.
ekki yrkja um »dramatisk« efni í »episku« sniði, nje heldur um
»lyrisk« efni í »dramatisku« sniði. Hljómfegurð, lipurð og ljós
búningur er því aðaleinkennið á »skóla Heibergs«, en á hinn bóg-
inn verður því ekki neitað, að hvað háfleygt og stórfenglegt yrkis-
efni snertir, stendur hann eigi alllítið að 'baki gullöld »rómanzka«
kveðskaparins. Mikill hluti seinni bókmennta vorra hefur sömu
yfirburðina og líka sömu gallana.
Sá maður, er skóli þessi dregur nafn af, hjet fullu nafni
Johan Ludvig Heiberg. Hann var borinn og barnfæddur í Kaup-
mannahöfn, eins og flestir af fylgismönnum hans; annars er
allur hávaði danskra skálda á öndverðri þessari öld prestasynir
utan af landi; það er engum efa bundið, að það eru æskuárin, er
ráðið hafa stefnu hinna einstöku skálda og gefið hverjum sinn
sjerstaka blæ. Enda er engin furða, að sá maður, sem er betur
að sjer gjör að næmum smekk og glöggu athygli, en að djúpum
tilfinningum og fjörugu hugmyndaafli, kjósi sjer heldur samtíð
sína að yrkisefni en umliðnar áldir. Og einmitt í því á það rót
sína, að Heiberg varð til að endurfæða gleðileikjaskáldskap vorn
og gjörðist höfundur að leikandi liprum og þýðum söngleikjum
(»Aprílsflónin, »Fylgifiskarnir«, »Ritdómarinn og dýrið« o. fl.).
Eptirmaður Heibergs er Hertz. Hann tekur fyrirrennara
sínum fram í lýsingum á skapferli manna og geðshræringum, og
hefur ritað mörg fyndin og fjörug leikrit (»Vistferlin«, »Sparisjóð-
urinn«) og dregið upp nákvæma mynd af lífi menntamanna í Kaup-
mannahöfn um þær mundir.
Virði maður fyrir sjer rit þessara tveggja síðastnefndu skálda,
þá verða samtíðariýsingar þeirra, eða með öðrum orðum gleði-
leikritin, efst á blaði — frá bókmenntalegu sjónarmiði. En þau
rit, er bezt halda nafni þeirra á lopti meðal nútíðarmanna og jafn-
an munu geyma minning þeirra, eru einmitt fortíðarlýsingar,
»Alfhóll<s eptir Heiberg, og »Hús Sveins Dýrings« eptir Hertz. En
söguleikrit þessi hafa ekki sömu barnslegu einfeldni og hispurs-
leysi til að bera eins og sorgarleikir Ohlenschlagers; þau bera það
með sjer, að höfundar þeirra hafa verið fyrirtaks smekkmenn og
haft næmt eyra fyrir lipurð og hljóm. Skáldæð þeirra brunar
ekki fram sem beljandi elfur upp í Noregi, heldur líður fram
hægt og hljótt í sífeldu samræmi eins og árnar okkar hjerna í