Eimreiðin - 01.09.1898, Blaðsíða 53

213
Þjóðverja, — enda hefur hann jafnan lagt í vanda sinn að hrósa
þeim í hástert, og gjörir lof þeirra enn þann dag í dag að þrá-
mælgisefni. Af því að Þjóðverjahatur hefur legið hjer ríkt í landi
um langan aldur — eins og eðlilegt er — og látið mikið til sin
taka í bókmenntum vorum, þá finnst mjer ekki fjarri rjettu, að
fara hjer um það nokkrum orðum. Því verður ekki neitað að
Danir hafa lært ógrynnin öll af Pjóðverjum, enda hefðum vjer
líka mátt heita meir en meðalasnar, ef vjer hefðum ekki kunnað
að nota oss nábýlið við svo mikla og dugandi þjóð, sem á aðsetu
nær aðaluppsprettum menntunarinnar en vjer; það liggur því í
hlutarins eðli að vjer höfurn reynt að læra af henni allt gott og
gagnlegt, þar sem hún var lengra á veg komin en vjer, — enda
þótt ekki yrði hjá því komizt, að margt illt
slæddist með í förina. En á hinn bóginn
hafa líka Þjóðverjar lært eigi alllítið af oss
Dönum, allt frá þeim tímum er Valdimar
mikli og Valdimar sigur fóru í leiðangra til
Vindlands, norðausturhluta Þýzkalands, sem
nú er, bættu og boðuðu kristna trú, allt frá
dögum Tyge Brahes fram á daga Thorvald-
sens, frá Sören Kierkegárd fram á þennan
dag, er þeim lærist mjólkurmeðferð af dönsk-
um búmönnum. En það liggur í augum
uppi, að þar sem vjer erum miklu rninni
þjóð að vöxtunum, þá hljótum vjer að hafa þegið miklu meira af
þeim, en þeir af oss. — Nú er að gæta þess, að sú þjóð, sem býr
eingöngu á sljettlendi og stundar mestmegnis akuryrkju og sigl-
ingar hlýtur að verða mjög frábrugðin þeirri þjóð, sem lifir í því
iandi, sem mestmegnis er hálent og þar sem aðalatvinnuvegirnir
eru námugröptur og iðnaður. Vjer Danir virðumst að hafa dregið
mikinn dám af sjónum, »þars hið höfga hnígur djúpt í gröf, en
á háöldum sigrandi dansar hið ljetta«, en það ætlum vjer ekki um
Þjóðverja. Og sjálfir hafa þeir vakið eptirtekt vora á þessum mis-
mun og jafnframt opnað augu vor fyrir þeim sannleika, að svo
framarlega sem Danmörk á meiri uppreistar von, þá verður það
ekki með því að feta í fótspor Þýzkalands, ekki með því að gjör-
ast »stórveldi« og afla frægðar og frama á herbrautum með öflugu
liði, heldur á friðarbrautum fyrir dugnað »lýðháskólabænda« vorra
og atorku í búnaði. Það er því engin furða, þótt vjer nú »í