Eimreiðin - 01.09.1898, Blaðsíða 52

212
hjelt áfram »skólakennarabókmenntunum«. Af rómönzku stefn-
unni gömlu fara nú líka að spretta upp nýir, töfrandi fagrir frjó-
angar, og mjer er nær að halda að fáir haíi betur hitt þýðasta
hreiminn í hinu mjúka máli voru en Ernst von der Recke í
erindinu því arna:
»Hörer du, Elskede, vágn under Lin.
Min Fred du mig bringe!
Ikke mig lyster den skummende Vin
Fra Mosel og Rhin.
Bring mig din Rosenkind fager og fin,
Læg den til min.
Hid er jeg flöjen med Ud underVinge.*1
Þessu næst er að gefa gætur að, hversu rithöfundar vorir á
áttunda tug aldarinnar halda fram þeirri braut, er »forbrotsmenn-
irnir« um miðbik aldarinnar höfðu brotið, og hversu þeir jafn-
framt breyta stefnunni. Sjerstaklega ætla jeg að taka til meðferðar
þrjá unga höfunda, sem allir eru fæddir á árinu 1857.
Þá er fyrst að nefna Karl Gjellerup. Hann lagði upphaflega
stund á guðfræðisnám, en meðan á því námi stóð, hneigðist hugur
hans smámsaman til skynsemistrúar, og í fyrstu ritum sínum kemur
hann fram sem hreinasti prestahatari. Hann er dálítið brot af vís-
indamanni, enda ber það eigi allsjaldan við að þurdrumbslegum
og stirðbusalegum vísindabýfum bregður fram í miðju kafi bæði í
sögum hans og ljóðum. Onnur eins orð og t. d. »Hjernemasse«
(heilaþykkn), »Ködfibre.« (holdtrefjar), »Nervetráde« (taugastrengir)
og »Blodkar« (smáæðar) eru — að minnsta kosti enn sem kornið
er — eigi sjerlega smekkleg í skáldskap. Hann hefur frá upphaíi
vega sinna verið offrekjumaður mikill (radikal) og hlutsæismaður
frá hvirfli til ilja og jafnan hefur hann verið helzt til mærðar-
mikill og þunglamalegur í ræðu og riti. Skömmu eptir 1880 gaf
hann út heljarlanga skáldsögu, er nefndist i>Lærisveinn 'pjóðverja«;
sú bók vakti mikla eptirtekt, sumpart vegna þess að ýmsir lifandi
menn voru þar teknir til fyrirmyndar, og þar á meðal guðfræðis-
kennari einn við háskólann, og sumpart vegna þess, að Gjellerup
hefur þar hvað eptir annað til skýjanna andlegt líf og menntun
1 Þ. e. Heyrðu hjartkæra mær, vakna þú und líni; færðu mjer friðinn minn!
Jeg hiröi ekki um freyðandi vín frá Mosel og Rín. Kondu með mjúka,
rósfagra vangann þinn, leggðú hann við minn. Hingað er jeg floginn með
eld undir vængjum.