Eimreiðin - 01.09.1900, Blaðsíða 71

231
meðaltali af hverju þúsundi ungbarna, sem fæddust lifandi, um 300
(af 1000 sveinbörnum 313,4 af meybörnum 276,») áður en þau
urðu ársgömul, 1867—71: 224, 1883—87: 165,4, 1888—92: 138,4,
en 1893—97 ekki nema 118. Barnadauðinn hefir því stöðugt farið
minkandi, svo að hann nú er ekki orðinn nema rúmlega */a af
því, sem hann var um miðja öldina. Náttúrlega eru orsakirnar til
þessara miklu framfara margar og margháttaðar. Sjálfsagt eru
þær töluvert því að þakka, hve miklu hægra hefir verið að ná í
læknishjálp og njóta aðstoðar betri yfirsetukvenna en áður. En
jafnframt og fult eins mikið eru þær að þakka bættum efnahag og
þar af leiðandi heilsusamlegri lifnaðarháttum: betra og hollara
viðurværi, betri húsakynnum, meira þrifnaði o. s. frv.
Einn hinn skæðasti og almennasti sjúkdómur aldarinnar hefir
sullaveikin verið, en hún er nú töluvert í rénun. Holdsveikin, sem
á undanförnum öldum var mjög almenn, virtist um miðja öldina
að vera því nær horfin. En af því engar heilbrigðisráðstafanir voru
gerðar gegn henni, hefir hún aftur farið vaxandi hinn síðara hluta
aldarinnar. í*ó kveður engan veginn eins mikið að henni, eins og
orð hefir verið á gert, og almenn getur hún ekki heitið, þar sem
ekki vóru nema 147 holdsveikissjúklingar á öllu landinu 1894.
Á hinum síðari árum hafa og af hálfu löggjafarvaldsins verið gerðar
öflugar ráðstafanir til að hnekkja báðum þessum sjúkdómum, og
tekst því vonandi með tímanum að útrýma þeim. Á berklaveiki
bar áður mjög lítið, og menn héldu jafnvel að hún gæti ekki þrifist
á íslandi. En nú er annað uppi á teningnum, því á hinum síðustu
árum hefir heldur en ekki þótt brydda á henni og hún lagt margan
mann að velli. Frygðarsjúkdómar eru engir til innlendir, en koma
þó fyrir við og við í kauptúnum, er þeir berast þangað með út-
lendingum. Frá útlöndum hafa og margir aðrir hættulegir og
næmir sjúkdómar (t. d. bólusótt, skarlatssótt, mislingar, hettusótt,
inflúenza, kíghósti o. s. frv.) oftlega flutst inn í landið, og er enn
jlt við slíkum gestum að sporna, með því sóttvarnarlög landsins
eru bæði óhentug og ófullkomin. Bað verður því, ef ekki á ver
að fara, að vera eitt af fyrstu verkum 20. aldarinnar að ráða bót
á þessum brestum í heilbrigðislöggjöfinni.
MANNÚÐARMÁL. Að því er snertir meðferð á vönuðum
aumingjum, sem þó eru ekki allfáir í landinu (sbr. bls. 204), er
eina framförin sú, að sett hefir verið á fót kenslustofnun fyrir