Eimreiðin - 01.09.1900, Blaðsíða 53

213
kringum árið iooo. En nú er fyrir lofsverða forgöngu ýmissa
heiðursmanna vaknaður töluverður áhugi á fögrum söng og hann
líka orðinn allur annar. í byrjun aldarinnar var líka langspilið hér
um bil eina hljóðfærið, en nú er í fjölda kirkjur komið harmóníum,
og í bæjunum leikur nú fjöldi kvenna á fortepíanó og gítar og
einstaka á fiðlu. Sumstaðar eru og hornleikaflokkar, og söng-
félög eru víða. Á síðari árum hafa og risið upp ekki færri en
eitthvað io tónskáld, og hefir sumum þeirra tekist vel upp og
jafnvel ágætlega.
Leiklistin er enn á bernskuskeiði, en þó er þar um töluverða
framför að ræða. Á henni fer fyrst að bóla í byrjun aldarinnar,
og var þá leikið af skólapiltum og síðar líka stundum af stúdent-
um og borgurum og jafnvel embættismönnum. Og þannig hefir
það gengið alla öldina. Um verulega list hefir varla verið að tala
og leiktjöld og allur annar útbúnaður hefir verið nauða ófullkominn.
En á hinum síðustu árum er farið að leika á hverjum vetri í flest-
um bæjum og á sumum stöðum (Rvík og Akureyri) eru nú komin
upp föst leikhús. I Rvík er nú leikið að staðaldri á hverjum vetri
og þar hafa að dómi blaðanna sumir leikendur (og þó einkum
leikkonur) leikið svo vel, að óhætt virðist að segja, að þar sé
sprottinn upp vísir til verulegrar leiklistar, þó hann sé að mestu
heimaalningur og sjálfalinn.
Síðan íslendingar fengu löggjafarvald og sjálfsforræði hefir þó
nokkru landsfé verið varið til að efla bókmentir og listir. Auk
fastra fjárveitinga til bókasafna, safnanna og bókagerðarfélaga er
nú veittur meiri eða minni skáldstyrkur til 4 rithöfunda, og enn
fremur nokkur styrkur til vísindalegra iðkana og rannsókna. Á
hinum 6 síðustu árum hefir og 2 ungum mönnum (málara og
myndhöggvara) verið veittur styrkur til að ganga á listaskólann í
Kaupmannahöfn, og á síðustu fjárlögum var manni veittur styrkur
til að koma á fót kenslu í teikning í Rvík, sem hin mesta þörf
var fyrir, því kunnáttuleysi landsmanna í henni hefir verið mjög
bagalegt. Organistanum við dómkirkjuna í Rvík hefir nú lengi
verið veittur árlegur styrkur til að veita mönnum ókeypis kenslu
í söng og hljóðfæraslætti og hefir sú fjárveiting orðið að
miklu liði. Á síðustu fjárlögum var loks leikfélagi Reykjavíkur
veittur nokkur styrkur. Alt þetta sýnir, að fulltrúar þjóðarinnar
hafa haft fullan vilja á að styðja bókmentir og fagrar listir, þó
fjárframlögin hafi eðlilega orðið að vera af skornum skamti.