Eimreiðin - 01.01.1903, Page 31

3i
»óguðleg lög« og »illkynjaða tóna«, verður því að álíta það eins
og aðra lokleysu. I’essi eiginleiki sönglistarinnar, að glæða hug-
sjónalífið, er afar mikilsverður, því »heilbrigðu ímyndunarafli ber
hverjum þeim að sækjast eftir, sem vill ná hæsta takmarki lífs-
ins1.* Menn hafa þó helzt til oft og alment sneitt hjá þessu atriði
við uppeldi og kenslu, álitið það jafnvel skaðlegt og andstætt
þekkingu og mentun. Hvað mundi Newton hafa sagt um það, og
ætli Goethe hafi þótt bagi að sínu háfleyga ímyndunarafli, þegar
hann vann að vísindalegum störfum? Það er svo langt frá því,
að hugsjónalífið sé þekkingu og mentun andstætt, að það er al-
veg ómissandi stoð og stytta vísindamannsins. Pað opnar fyrir
honum heima, sem hann hefði aldrei getað skygnst inn í með
allri sinni þekkingu og skynsemi eintómri.
Pað er alment álitið, að vér ísletidingar séum manna óhlýðn-
astir, ófélagslyndastir og sundurlyndastir; og því er nú miður, að
það er einhver tilhæfa í þessu. Hver vill fara sínu fram, sem
lengst frá sporum annarra. Auðvitað er slíkt gott og blessað inn-
an vissra takmarka, en þegar það er orðið að reglu hvers manns
í hverju máli, þá er það einhver mesta bölvun, sem eitt þjóðfé.
lag getur hent. Sönglistin heimtar hlýðni við sín eigin lög og
hún heimtar eindrægni, að því leyti, sem eindrægnin er nauðsyn-
leg til þess, að sá skerfur komi að nokkru gagni, sem hver ein-
staklingur leggur fram, þegar um samvinnu er að ræða í söng eða
hljóðfæraslætti. Par skipast allir undir eitt merki, ekki af nauð-
ung eða þrælsótta, heldur af nauðsyn og frjálsum vilja. Og mundi
það ekki vera rétt spor í áttina, til að kenna uppvaxandi kyn-
slóð sanna hlýðni og samheldni, það sem það nær? — Söngur
og sundurlyndi á eins illa saman eins og eldur og vatn, því söng-
listin eða tónlistin byggist á samræmi (harmoni) og hún sam-
einar. Eg kom einu sinni á sveitabæ heima á íslandi, þar sem
ég var öllum ókunnur. Meðan ég stóð við, fór ég að spila á of-
urlítið harmóníum, sem stóð þar í einu stofuhorninu. Það leið
ekki á löngu áður en allur hávaðinn af heimilisfólkinu var kominn
inn og farinn að syngja með mér, eins og við værum öll saman
gamalkunnug. Pað hefir vafalaust verið sameiningarafl söngsins,
sem kom því til leiðar.
Eitt af verkefnum skólanna er, að innræta nemendunum ást
1 J. S. Blache: Selvopdragelse, bls. 22.